28 Haziran 1996’da Refah Partisi ve Yanlışsız Yol Partisi koalisyonu Necmettin Erbakan’ın başbakanlığında, 54. Hükümet’i kurmuştu.
Süreç, Erbakan’ın başbakan olduğu periyotta 28 Şubat 1997’de olağanüstü toplanan Ulusal Güvenlik Konseyi’nin deklare ettiğı kararla başladı. Erbakan’ın istifa etmesi ve 54. Türkiye Hükümeti’nin dağılmasıyla süreç devam etti
28 ŞUBAT SÜRECİ NASIL BAŞLADI?
• 6 Ekim 1996’da, Ankara Kocatepe Mescit’te yapılan ”şeriat isteriz” yürüyüşü reaksiyon topladı.
• Devrin Başbakanı Erbakan’ın, Başbakanlık Konutunda tarikat başkanlarına ve şeyhlere iftar yemeği verdi. Bunun üzerine TSK’nın üst rütbeli subay ve generalleri, Gölcük’te irtica hakkında toplantı yaptı.
• 3 Şubat 1997’de Ankara’da Star TV muhabiri Işın Gürel’in, muhafazakâr Recep Görmez tarafınca atağa uğraması yansılara yol açtı.
• 4 Şubat 1997’de askerler, Sincan’da 20 tank ve 15 zırhlı aracı yürüttü. Orgeneral Çevik bir bu olayla ilgili “Sincan’da demokrasiye balans ayarı yaptık.” açıklamasını yaptı.
• 5 Şubat’ta Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Başbakan Erbakan’a ikaz mektubu verdi. Mektupta, “Devletin kurumlarına ‘köktendinci’ cereyanların sızması katiyetle önlenmelidir.” tabiri yer aldı. Bu mektup, 26 Şubat’ta ortaya çıkacaktı.
• 23 Şubat 1997’de, Fatih Cami öğlen namazı daha sonrasında bir küme yeşil bayraklar ve ”şeriat isteriz, halife isteriz”, “yaşasın Hizbullah” sloganlarıyla yürüdü.
• 25 Şubat günü, “Aşırı dinci akımları” Türkiye’nin birinci sorunu olarak nazarann Deniz Kuvvetleri Kumandanı Oramiral İnanç Erkaya “İrtica, PKK’dan daha tehlikeli” dedi.
• 28 Şubat 1997’de Ulusal Güvenlik Konseyi Cumhurbaşkanı Demirel’in başkanlığında toplandı. Toplantı 8 saat 45 dakika sürdü. Çankaya Köşkü’nde saat 15.10’da başlayan toplantı, saat 23.55’te bitmiş oldu.
• MGK toplantısında periyodun Başbakanı Necmettin Erbakan, Genelkurmay Lideri Orgeneral İsmail Hakkı Karadayı, Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Tansu Çiller, Ulusal Savunma Bakanı Turhan Tayan, İçişleri Bakanı Meral Akşener ile Kara Kuvvetleri Kumandanı Orgeneral Hikmet Köksal, Deniz Kuvvetleri Kumandanı Oramiral İtimat Erkaya, Hava Kuvvetleri Kumandanı Orgeneral Ahmet Çörekçi, Jandarma Genel Kumandanı Orgeneral Teoman Koman ve MGK Genel Sekreteri Orgeneral İlhan Kılıç vardı.
MGK’DEN ÇIKAN KARARLAR
• 8 saatlik toplantı daha sonrasında yayımlanan 4 unsurluk MGK bildirisinde, “Cumhuriyet ve rejim aleyhtarı yıkıcı ve bölücü kümelerin, laik ve anti-laik ayrımı ile demokratik ve toplumsal hukuk devletini güçsüzleştirmeye yeltendiklerinin müşahede edildiği” tabir edilerek “Anayasa ve Cumhuriyet maddelerinin uygulanmasından asla taviz verilmeyeceği” açıklandı.
• MGK bildirisinden daha sonra, 1 Mart 1997’de askerlerin görüşmede açıklayarak hükümetten yapılmasını istediği 20 unsur ortaya çıktı. Bunların içinde, “TSK’ya çok dinci bölümden sızmaları önlemek için mevcut mevzuat çerçevesinde alınan önlemler; başka kamu kurum ve kuruluşları, bilhassa üniversite ve başka eğitim kurumları ile bürokrasinin her kademesinde ve yargı kuruluşlarında da uygulanmalıdır.” hususu de bulunuyordu.
• Erbakan, MGK’nın kimi unsurlarına itiraz ederek kararları imzalamadı. Çiller, Başbakanlık’ta konuştuğu Erbakan’ı kararların imzalanması konusunda ikna etmeye çalıştı. Basın toplantısı düzenleyen Erbakan, “Hükümet TBMM’de kurulur, MGK’de kurulmaz” dedi.
• Çiller’in talep ettiği Başbakanlık bakılırsav devranını reddeden, Erbakan 5 Mart 1997’de MGK kararlarını imzaladı.
• Demirel, MGK’nin anayasal bir kuruluş olduğunun altını çizerek “MGK kararlarının uygulanmaması halinde devletin yürümeyeceğini, uygulamayanların sorumlu olacağını” söz etti.
RP’YE KAPATILMA DAVASI VE BATI ÇALIŞMA KÜMESİ
• MGK, 26 Nisan’da toplanarak, 28 Şubat kararlarının ne kadar uygulandığını takip edebilmek için “İzleme Komitesi” kurdu. Bu komitenin her ay MGK’ye rapor sunması gerektiğine karar verdi.
• Devrin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vural Savaş, 21 Mayıs 1997’de “Anayasa’nın laiklik prensibine alışılmamış hareketlerin odağı haline geldiği açıklıkla anlaşıldığı” nedeni öne sürülerek RP’nin daima kapatılması istemiyle dava açtı.
• Genelkurmay Başkanlığı 11 Haziran’da irticaya karşı “Batı Çalışma Grubu” oluşturdu. Batı Çalışma Kümesi, 28 Şubat 1997 tarihinde Ulusal Güvenlik Şurası’ndan çıkan kararların denetimini amaçlıyordu.
• Batı Çalışma Kümesi irticai faaliyetler ortasında olan insanları denetlemek amacıyla, Genelkurmay 2. lideri Çevik Bir tarafınca kuruldu. Batı Çalışma Kümesi’nin faaliyetlerini İtimat Erkaya Oramiral olarak Deniz Kuvvetleri’nde yürüttü.
• Yasadışı faaliyetlerde bulunduğu sav edilen Batı Çalışma Kümesi, Mesut Yılmaz devrinde yasal hale geldi. Birkaç yıl daha sonra fesh edildi.
• Anayasa Mahkemesi, Refah Partisi’ni “demokratik ve laik Cumhuriyet unsurlarına muhalif davranarak, devletin ülkesi ve milletiyle parçalanamaz bütünlüğü ve millet egemenliği prensiplerini çiğnediği ve irticai faaliyetlerin odağı olduğu” sebebi öne sürülerek kapattırdı.
• 22 Şubat 1998’de karar Resmi Gazete’de yayınlandı, bu biçimdece Refah Partisi 14 yıllık geçmişiyle siyaset sahnesinden çekildi.
Süreç, Erbakan’ın başbakan olduğu periyotta 28 Şubat 1997’de olağanüstü toplanan Ulusal Güvenlik Konseyi’nin deklare ettiğı kararla başladı. Erbakan’ın istifa etmesi ve 54. Türkiye Hükümeti’nin dağılmasıyla süreç devam etti
28 ŞUBAT SÜRECİ NASIL BAŞLADI?
• 6 Ekim 1996’da, Ankara Kocatepe Mescit’te yapılan ”şeriat isteriz” yürüyüşü reaksiyon topladı.
• Devrin Başbakanı Erbakan’ın, Başbakanlık Konutunda tarikat başkanlarına ve şeyhlere iftar yemeği verdi. Bunun üzerine TSK’nın üst rütbeli subay ve generalleri, Gölcük’te irtica hakkında toplantı yaptı.
• 3 Şubat 1997’de Ankara’da Star TV muhabiri Işın Gürel’in, muhafazakâr Recep Görmez tarafınca atağa uğraması yansılara yol açtı.
• 4 Şubat 1997’de askerler, Sincan’da 20 tank ve 15 zırhlı aracı yürüttü. Orgeneral Çevik bir bu olayla ilgili “Sincan’da demokrasiye balans ayarı yaptık.” açıklamasını yaptı.
• 5 Şubat’ta Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Başbakan Erbakan’a ikaz mektubu verdi. Mektupta, “Devletin kurumlarına ‘köktendinci’ cereyanların sızması katiyetle önlenmelidir.” tabiri yer aldı. Bu mektup, 26 Şubat’ta ortaya çıkacaktı.
• 23 Şubat 1997’de, Fatih Cami öğlen namazı daha sonrasında bir küme yeşil bayraklar ve ”şeriat isteriz, halife isteriz”, “yaşasın Hizbullah” sloganlarıyla yürüdü.
• 25 Şubat günü, “Aşırı dinci akımları” Türkiye’nin birinci sorunu olarak nazarann Deniz Kuvvetleri Kumandanı Oramiral İnanç Erkaya “İrtica, PKK’dan daha tehlikeli” dedi.
• 28 Şubat 1997’de Ulusal Güvenlik Konseyi Cumhurbaşkanı Demirel’in başkanlığında toplandı. Toplantı 8 saat 45 dakika sürdü. Çankaya Köşkü’nde saat 15.10’da başlayan toplantı, saat 23.55’te bitmiş oldu.
• MGK toplantısında periyodun Başbakanı Necmettin Erbakan, Genelkurmay Lideri Orgeneral İsmail Hakkı Karadayı, Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Tansu Çiller, Ulusal Savunma Bakanı Turhan Tayan, İçişleri Bakanı Meral Akşener ile Kara Kuvvetleri Kumandanı Orgeneral Hikmet Köksal, Deniz Kuvvetleri Kumandanı Oramiral İtimat Erkaya, Hava Kuvvetleri Kumandanı Orgeneral Ahmet Çörekçi, Jandarma Genel Kumandanı Orgeneral Teoman Koman ve MGK Genel Sekreteri Orgeneral İlhan Kılıç vardı.
MGK’DEN ÇIKAN KARARLAR
• 8 saatlik toplantı daha sonrasında yayımlanan 4 unsurluk MGK bildirisinde, “Cumhuriyet ve rejim aleyhtarı yıkıcı ve bölücü kümelerin, laik ve anti-laik ayrımı ile demokratik ve toplumsal hukuk devletini güçsüzleştirmeye yeltendiklerinin müşahede edildiği” tabir edilerek “Anayasa ve Cumhuriyet maddelerinin uygulanmasından asla taviz verilmeyeceği” açıklandı.
• MGK bildirisinden daha sonra, 1 Mart 1997’de askerlerin görüşmede açıklayarak hükümetten yapılmasını istediği 20 unsur ortaya çıktı. Bunların içinde, “TSK’ya çok dinci bölümden sızmaları önlemek için mevcut mevzuat çerçevesinde alınan önlemler; başka kamu kurum ve kuruluşları, bilhassa üniversite ve başka eğitim kurumları ile bürokrasinin her kademesinde ve yargı kuruluşlarında da uygulanmalıdır.” hususu de bulunuyordu.
• Erbakan, MGK’nın kimi unsurlarına itiraz ederek kararları imzalamadı. Çiller, Başbakanlık’ta konuştuğu Erbakan’ı kararların imzalanması konusunda ikna etmeye çalıştı. Basın toplantısı düzenleyen Erbakan, “Hükümet TBMM’de kurulur, MGK’de kurulmaz” dedi.
• Çiller’in talep ettiği Başbakanlık bakılırsav devranını reddeden, Erbakan 5 Mart 1997’de MGK kararlarını imzaladı.
• Demirel, MGK’nin anayasal bir kuruluş olduğunun altını çizerek “MGK kararlarının uygulanmaması halinde devletin yürümeyeceğini, uygulamayanların sorumlu olacağını” söz etti.
RP’YE KAPATILMA DAVASI VE BATI ÇALIŞMA KÜMESİ
• MGK, 26 Nisan’da toplanarak, 28 Şubat kararlarının ne kadar uygulandığını takip edebilmek için “İzleme Komitesi” kurdu. Bu komitenin her ay MGK’ye rapor sunması gerektiğine karar verdi.
• Devrin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vural Savaş, 21 Mayıs 1997’de “Anayasa’nın laiklik prensibine alışılmamış hareketlerin odağı haline geldiği açıklıkla anlaşıldığı” nedeni öne sürülerek RP’nin daima kapatılması istemiyle dava açtı.
• Genelkurmay Başkanlığı 11 Haziran’da irticaya karşı “Batı Çalışma Grubu” oluşturdu. Batı Çalışma Kümesi, 28 Şubat 1997 tarihinde Ulusal Güvenlik Şurası’ndan çıkan kararların denetimini amaçlıyordu.
• Batı Çalışma Kümesi irticai faaliyetler ortasında olan insanları denetlemek amacıyla, Genelkurmay 2. lideri Çevik Bir tarafınca kuruldu. Batı Çalışma Kümesi’nin faaliyetlerini İtimat Erkaya Oramiral olarak Deniz Kuvvetleri’nde yürüttü.
• Yasadışı faaliyetlerde bulunduğu sav edilen Batı Çalışma Kümesi, Mesut Yılmaz devrinde yasal hale geldi. Birkaç yıl daha sonra fesh edildi.
• Anayasa Mahkemesi, Refah Partisi’ni “demokratik ve laik Cumhuriyet unsurlarına muhalif davranarak, devletin ülkesi ve milletiyle parçalanamaz bütünlüğü ve millet egemenliği prensiplerini çiğnediği ve irticai faaliyetlerin odağı olduğu” sebebi öne sürülerek kapattırdı.
• 22 Şubat 1998’de karar Resmi Gazete’de yayınlandı, bu biçimdece Refah Partisi 14 yıllık geçmişiyle siyaset sahnesinden çekildi.