Anayasa Mahkemesi (AYM) Sivas katliamına ait “yargısal sürecin etkisiz olduğu” argümanıyla 2014 yılında yapılan başvuruyu yaklaşık 7 yıl daha sonra, 29 Haziran Salı günü görüşecek. Avukat Şenal Sarıhan, “Olumlu bir karar çıkmasını, AYM’nin bu ihlalleri görmesini bekliyoruz” sözlerini kullandı. Sivas’ta, 2 Temmuz 1993 tarihinde 33 yurttaşın yakılarak öldürüldüğü katliama ait Anayasa Mahkemesi’ne, 2014 yılında “yargısal sürecin etkisiz olduğu” teziyle yapılan müracaat, 29 Haziran Salı günü görüşülecek.
Katliam mağduru ailelerin avukatlarından eski CHP Ankara Milletvekili Şenal Sarıhan; ömür hakkının, adil yargılanma hakkının ve makul müddette yargılama haklarının ihlali ile ilgili başvurduklarını belirterek, “Olumlu bir karar çıkmasını, AYM’nin bu ihlalleri görmesini bekliyoruz” dedi.
Sarıhan bu müracaatta tazminat talebinde bulunduklarını söyleyerek, “Adalet bu davada hiç bir biçimde yerini bulmuş olmayacak. Sıkıntı tazminat sorunu değil. Sıkıntı, bu katliamı önleyici önlemlerin alınmasıydı. 35 insan hayatını yitirdi. Gerekli soruşturmanın yapılmaması ve gerilerindeki örgütlerin ele geçirilmemesi yeni katliamların sebebi oldu. Türel taleplerimizi sunuyoruz fakat temele ait bir neticeyi değiştirmeyecek. Bu da bir tatmin konusu olamayacak” dedi.
SİVAS’TA NELER YAŞANDI?
2 Temmuz 1993 tarihinde, Cuma namazının akabinde aktifliklerin yapıldığı kültür merkezinin önüne bir yürüyüş başladı. “Sivas laiklere mezar olacak” atılan sloganlardan bir tanesiydi. Saldırgan kümenin bir kısmı yeni yapılan “Halk Ozanları” heykelini yıkıp, yerde sürüklerken; bir kısmı Valilik önünde vali Ahmet Karabilgin’i protesto etti.
Valinin katliam daha sonrası İçişleri Bakanlığı’na gönderdiği rapora bakılırsa, saldırganların sayısı her saat artıyordu. bir daha birebir rapora bakılırsa, akşam saat 18:00’de Madımak Oteli’nin önünde o ana kadar hiç bir basamakta dağıtılmamış 15 bin kişi vardı. Otel önündeki araçlar ve sürüklenen heykel ateşe verildi, otelin camları kırıldı.
Yaklaşık 2 saat daha sonra otel ateşe verildi, saldırgan kalabalık sloganlarına devam etti. Madımak Oteli’nin önünden çekim yapan İhlas Haber Ajansı’nın imajlarında otelin etrafını kuşatanların sloganları yanında kelamları de duyuluyordu. Biri otelin birinci katına çıkan saldırgana “Lan yakın” diye seslenirken, bir başkası birinci alevin görünmesiyle “Cehennem ateşi işte” diye sesleniyordu.
Kente davet edilen destek kuvvetler ise vaktinde gelmedi yahut gelenler yetersizdi. 35 kişi otelde ömrünü kaybetti.
DAVA SÜRECİ
Çeşitli mahkemelerde başlatılan soruşturmalar o periyot kapatılmamış olan Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde (DGM) son buldu. Mahkeme ise nazaranvsizlik sonucu vererek belgeyi Yargıtay’a gönderdi. Yargıtay ise belgeye bakması gereken yerin Ankara DGM olduğuna karar vererek belgeyi geri gönderdi.
Ankara 1 Nolu DGM’ye sunulan iddianamede olayların sebebi, “şenliklere katılanlar” olarak gösterildi, Aziz Nesin’in varlığı “eylemin hazırlayıcı sebepleri” içinde sayıldı.
İddianamede şu sözler yer alıyordu:
“Hele hele Aziz Nesin’in İslam Dini’ne karşı tavır ve davranışları ve açıklamaları, kapalı bir salonda düzenlenen görüşmede terör örgütü militanları için hürmet duruşunda bulunulması, hareketin hazırlayıcı niçinleri içinde sayılabilir.”
DGM Başsavcısı Nusret Demiral dava çabucak hemen sonuçlanmadan, “vakada örgüt yok, tahrik var” açıklaması yaptı. Görülen davanın karar metninde de buna paralel bir yaklaşım göze çarpmıştı. Gerekçeli kararda Aziz Nesin vurgusu vardı:
“…Sivas olaylarının devlete ve laik nizama yönelik olmadığı, Aziz Nesin’in Şeytan Ayetleri kitabını yayınlamasına duyulan öfke, kin ve nefretin oluşturduğu tahrik kararı ve Aziz Nesin’e yönelik bir hareket olduğu, kastedilen Aziz Nesin bulunmasına karşın gayede sapma kararı 37 saf insanın mevti ile sonuçlanan bu olayların…”
Kararla birlikte 22 sanık hakkında 15’er yıl, 3 sanık hakkında 10’ar yıl, 54 sanık hakkında 3’er yıl, 6 sanık hakkında 2’şer yıl mahpus cezası, 37 sanık hakkında da beraat sonucu verildi. Fakat bu karar temyiz edildi.
Uzun süren hukuk süreci 2001 yılında sonuçlandı. Yargıtay 9. Ceza Dairesi’nin onadığı karar uyarınca, Cumhuriyete karşı örgütlü kalkışma teşebbüsünde bulunan sanıklardan 33’ü mevt cezası aldı; dördü 20 yıl, biri 15 yıl mahpus cezasına çarptırıldı.
DAVA niye KAPATILDI?
Davalar, temyiz müracaatları, müdahil avukatların talepleri senelerca devam etti. Sivas Katliamı Davası, 20 yılın akabinde 13 Mart 2012’de mahkemenin davayı vakit aşımı niçiniyle düşürmesiyle kapandı.
Katliamda yakınlarını kaybedenlerin ailelerin de ailelerin de olduğu sivil toplum kuruluşları ve partiler “insanlık hatalarında vakit aşımının kaldırılmasını” talep etti fakat talepleri bir karşılık bulmadı.
Mahkeme Lideri, “İnsanlık hatasında vakit aşımı olmaz fakat bu cürmü işleyenler kamu vazifelisi değil sivil oldukları için davanın düşmesine karar verilmiştir” dedi.
ERDOĞAN, ‘HEDEF SAPTIRILIYOR’ DEMİŞTİ
Devrin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, sonucu; “Milletimiz için, ülkemiz için iyi olsun. yıllar yılı içerde olan vatandaş, içlerinde kaçak olanlar vardı” dedi. Erdoğan sonucu ayrıyeten, “İdam kalktığı için 33 kişi ağırlaştırılmış müebbet mahpusa mahkum oldu. Bunlar daima gözden kaçıyor. Amaç saptırılıyor” diyerek yorumladı.
Erdoğan ayrıyeten Sivas davasında mağdurlar olduğunu söyleyerek, “Sivas’a birfazlaca gidişimde babalarının haksız yere, rastgele bir taksiratı olmadığı biçimde idama mahkum edildiği için ağlayan 15, 18, 19 yaşında kızlar var. Bunları göz gerisi etmek suretiyle tek tarafa siyasi bir servis yapmayı hakikat bulmuyorum. Gidip Ankara Adalet Sarayı’nın önünde şov yapmak suretiyle aşikâr bir ideolojinin borazanlığını yapmanın yanlışsız olduğuna inanmıyorum” diye konuştu.
Katliam mağduru ailelerin avukatlarından eski CHP Ankara Milletvekili Şenal Sarıhan; ömür hakkının, adil yargılanma hakkının ve makul müddette yargılama haklarının ihlali ile ilgili başvurduklarını belirterek, “Olumlu bir karar çıkmasını, AYM’nin bu ihlalleri görmesini bekliyoruz” dedi.
Sarıhan bu müracaatta tazminat talebinde bulunduklarını söyleyerek, “Adalet bu davada hiç bir biçimde yerini bulmuş olmayacak. Sıkıntı tazminat sorunu değil. Sıkıntı, bu katliamı önleyici önlemlerin alınmasıydı. 35 insan hayatını yitirdi. Gerekli soruşturmanın yapılmaması ve gerilerindeki örgütlerin ele geçirilmemesi yeni katliamların sebebi oldu. Türel taleplerimizi sunuyoruz fakat temele ait bir neticeyi değiştirmeyecek. Bu da bir tatmin konusu olamayacak” dedi.
SİVAS’TA NELER YAŞANDI?
2 Temmuz 1993 tarihinde, Cuma namazının akabinde aktifliklerin yapıldığı kültür merkezinin önüne bir yürüyüş başladı. “Sivas laiklere mezar olacak” atılan sloganlardan bir tanesiydi. Saldırgan kümenin bir kısmı yeni yapılan “Halk Ozanları” heykelini yıkıp, yerde sürüklerken; bir kısmı Valilik önünde vali Ahmet Karabilgin’i protesto etti.
Valinin katliam daha sonrası İçişleri Bakanlığı’na gönderdiği rapora bakılırsa, saldırganların sayısı her saat artıyordu. bir daha birebir rapora bakılırsa, akşam saat 18:00’de Madımak Oteli’nin önünde o ana kadar hiç bir basamakta dağıtılmamış 15 bin kişi vardı. Otel önündeki araçlar ve sürüklenen heykel ateşe verildi, otelin camları kırıldı.
Yaklaşık 2 saat daha sonra otel ateşe verildi, saldırgan kalabalık sloganlarına devam etti. Madımak Oteli’nin önünden çekim yapan İhlas Haber Ajansı’nın imajlarında otelin etrafını kuşatanların sloganları yanında kelamları de duyuluyordu. Biri otelin birinci katına çıkan saldırgana “Lan yakın” diye seslenirken, bir başkası birinci alevin görünmesiyle “Cehennem ateşi işte” diye sesleniyordu.
Kente davet edilen destek kuvvetler ise vaktinde gelmedi yahut gelenler yetersizdi. 35 kişi otelde ömrünü kaybetti.
DAVA SÜRECİ
Çeşitli mahkemelerde başlatılan soruşturmalar o periyot kapatılmamış olan Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde (DGM) son buldu. Mahkeme ise nazaranvsizlik sonucu vererek belgeyi Yargıtay’a gönderdi. Yargıtay ise belgeye bakması gereken yerin Ankara DGM olduğuna karar vererek belgeyi geri gönderdi.
Ankara 1 Nolu DGM’ye sunulan iddianamede olayların sebebi, “şenliklere katılanlar” olarak gösterildi, Aziz Nesin’in varlığı “eylemin hazırlayıcı sebepleri” içinde sayıldı.
İddianamede şu sözler yer alıyordu:
“Hele hele Aziz Nesin’in İslam Dini’ne karşı tavır ve davranışları ve açıklamaları, kapalı bir salonda düzenlenen görüşmede terör örgütü militanları için hürmet duruşunda bulunulması, hareketin hazırlayıcı niçinleri içinde sayılabilir.”
DGM Başsavcısı Nusret Demiral dava çabucak hemen sonuçlanmadan, “vakada örgüt yok, tahrik var” açıklaması yaptı. Görülen davanın karar metninde de buna paralel bir yaklaşım göze çarpmıştı. Gerekçeli kararda Aziz Nesin vurgusu vardı:
“…Sivas olaylarının devlete ve laik nizama yönelik olmadığı, Aziz Nesin’in Şeytan Ayetleri kitabını yayınlamasına duyulan öfke, kin ve nefretin oluşturduğu tahrik kararı ve Aziz Nesin’e yönelik bir hareket olduğu, kastedilen Aziz Nesin bulunmasına karşın gayede sapma kararı 37 saf insanın mevti ile sonuçlanan bu olayların…”
Kararla birlikte 22 sanık hakkında 15’er yıl, 3 sanık hakkında 10’ar yıl, 54 sanık hakkında 3’er yıl, 6 sanık hakkında 2’şer yıl mahpus cezası, 37 sanık hakkında da beraat sonucu verildi. Fakat bu karar temyiz edildi.
Uzun süren hukuk süreci 2001 yılında sonuçlandı. Yargıtay 9. Ceza Dairesi’nin onadığı karar uyarınca, Cumhuriyete karşı örgütlü kalkışma teşebbüsünde bulunan sanıklardan 33’ü mevt cezası aldı; dördü 20 yıl, biri 15 yıl mahpus cezasına çarptırıldı.
DAVA niye KAPATILDI?
Davalar, temyiz müracaatları, müdahil avukatların talepleri senelerca devam etti. Sivas Katliamı Davası, 20 yılın akabinde 13 Mart 2012’de mahkemenin davayı vakit aşımı niçiniyle düşürmesiyle kapandı.
Katliamda yakınlarını kaybedenlerin ailelerin de ailelerin de olduğu sivil toplum kuruluşları ve partiler “insanlık hatalarında vakit aşımının kaldırılmasını” talep etti fakat talepleri bir karşılık bulmadı.
Mahkeme Lideri, “İnsanlık hatasında vakit aşımı olmaz fakat bu cürmü işleyenler kamu vazifelisi değil sivil oldukları için davanın düşmesine karar verilmiştir” dedi.
ERDOĞAN, ‘HEDEF SAPTIRILIYOR’ DEMİŞTİ
Devrin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, sonucu; “Milletimiz için, ülkemiz için iyi olsun. yıllar yılı içerde olan vatandaş, içlerinde kaçak olanlar vardı” dedi. Erdoğan sonucu ayrıyeten, “İdam kalktığı için 33 kişi ağırlaştırılmış müebbet mahpusa mahkum oldu. Bunlar daima gözden kaçıyor. Amaç saptırılıyor” diyerek yorumladı.
Erdoğan ayrıyeten Sivas davasında mağdurlar olduğunu söyleyerek, “Sivas’a birfazlaca gidişimde babalarının haksız yere, rastgele bir taksiratı olmadığı biçimde idama mahkum edildiği için ağlayan 15, 18, 19 yaşında kızlar var. Bunları göz gerisi etmek suretiyle tek tarafa siyasi bir servis yapmayı hakikat bulmuyorum. Gidip Ankara Adalet Sarayı’nın önünde şov yapmak suretiyle aşikâr bir ideolojinin borazanlığını yapmanın yanlışsız olduğuna inanmıyorum” diye konuştu.