Çocukların ahenge rutinlerinde değişiklik olsa da uyku gereksiniminin yeni doğan bebeklerde ortalama 18 saat, 1 yaşta 14 saat, 5 yaşta 12 saat, 6-7 yaşlarında 11, ergenliğin başlangıcında ise 9 saat olduğunu kaydeden Öğr. Gör. Zeynep Deniz Seven, uyku muhtaçlığını gereğince karşılayamayan çocuklarda; davranış bozukluğu, hiperaktivite depresyon, tasa, uykuya dalamama, kabus görme, çok kilo alma üzere sıkıntıların görüldüğünü belirtti. Çocukların yaklaşık olarak yüzde 40’nın uyku sorunu yaşadığını belirten Seven, bu sorunla başa çıkmayı sağlayacak kıymetli tavsiyelerde bulundu.
UYKU SİSTEMİ EN KRİTİK konulardan BİRİ
Bebeklerde uyku nizamının en kritik konulardan biri olduğunu belirten İstanbul Esenyurt Üniversitesi Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Çocuk Gelişimi Program Lideri Öğr. Gör. Zeynep Deniz Seven, “Gece uykusunun nizamlı olması hem bebek tıpkı vakitte anne-babalar için rahatlatıcı bir faktördür. 1 yaş civarında gece âlâ uyuyan çocuğun bile 5-8 defa uyanması olağandır. Bu durumu ileriki senelerda olağan uyku döngüsü geçişleri takip eder. Gece uyanmaları yeterli ve berbat uyuyan çocukları ayırt etmek için değerli bir kriterdir. Uygun uyuyanlar gece uyanırlar ama rastgele bir müdahaleye gerek kalmaksızın tekrar uyurlar. Berbat uyuyanlar ise kesinlikle bir müdahale kararında uyurlar. Burada bilinmesi gereken değerli bir bahis kimi bebeklerin öz-rahatlatıcı nitelikte olmalarıdır. “Öz-rahatlatıcı” terimi bebeklerin rastgele bir yardım olmadan kendi kendilerine uykuya dönmelerini tabir eder. Bu tıp bebekler uyandıklarında bir şeye sarılarak, parmağını emerek tekrar uyurlar. Çoklukla ebeveynler bu bebeklerin gece uyanmadıklarını zannedebilirler” diye konuştu.
ÇOCUKLARDA UYKU SORUNU GELİŞİMLERİNİ ETKİLİYOR
Birinci çocukluk devrindeki çocukların her gece 11-13 saat kadar uyumasını öneren Seven, “bu vakitte birçok çocuk gece boyunca uyur ve gündüzleri de bir kez öğle uykusuna yatar. Kıymetli olan çocuğun yalnızca uyuması değil hem de bölünmeyen bir uyku nizamına sahip olmasıdır. bununla birlikte kimi vakit bu vakitteki çocukların uyuması, yatma vakti rutini uzadığı için güç olmaktadır. Yapılan bir araştırma yatma vaktine karşı gösterilen direncin çocukta davranım meseleleri ya da hiperaktivite ile alakalı olduğunu ortaya koymuştur.
ÇOCUKLARIN YÜZDE 40’INDA GÖRÜLÜYOR
Çocuklar Narkolepsi yani gün ortasında epeyce ölçüde ahenge, insomnia yani uykuya dalmada ya da uykuyu sürdürmede kuvvetlik ve kabus görme üzere pek fazlaca uyku sorunu yaşayabilirler. İddialara bakılırsa çocukların yüzde 40’tan fazlası gelişimlerinin bir periyodunda uyku sorunu yaşamaktadır. Araştırmalar uyku sorunu hayatış çocukların yaşamayanlara göre daha fazla depresyon ve dert belirtileri gösterdiğini ortaya koymuştur. Öteki bir çalışma 3 – 8 yaş aralığında uyku sorunu yaşayan çocukların, ergenlik devrinde uyuşturucu kullanması ve depresyon üzere sıkıntılar geliştirebildiklerini ortaya koymuştur. Yeni araştırmalar çocukluktaki kısa vadeli uykunun çok kiloyla kontaklı olduğunu da göstermiştir” formunda konuştu. Çocuklarda uyku problemlerinin en önemli niçinlerini sıralan Seven, daima korku, yaşanılan gerilimli olaylar, daima cezalandırma ve istismar, uygun olmayan uyku ortamları, kullanılan ilaçlar ve ağrılı durumlar çocuklardaki uyku sorunlarının esas niçinleri içinde gösterdi. Öncelikle bu üzere durumlarda bir uzmana başvurulması gerektiğini vurgulayan Seven, bebeklerde ve çocuklarda uyku ile ilgili şu tekliflerde bulundu
ÇOCUKLARDA UYKU PROBLEMLERİ İLE BAŞA ÇIKMAK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Ebeveynler bebeklerinin uyku tertiplerini oluşturmaya çalışırken sabırlı davranmalı kendileri de rahat olmalıdır. Gerçekten yapılan çalışmalarda bebeklerde gece uykudan uyanma sorunu, ebeveynlerin daima olarak uyku ile alakalı konularda bebekleriyle çok etkileşimlerine bağlı olduğu görülmüştür. Ebeveyn uyku nizamı oluştururken bilhassa çocuğun bir beden saati, uyku saati olduğunu göz arkası etmemeli, bu durum göz önüne alınarak yeni nizam oluşturulmaya çalışılmalıdır. örneğin gece saat 23.00’te uyuyan bir çocuğu saat 21.00’de uyutmak isteyen bir anne bunu basamak etap yapmalıdır. Zira çocuğun beden saati 23.00’e ayarlıdır ve bu ayarı çabucak 21.00’e almak kolay olmayacaktır. Bu sebeple birinci gün 22.30’da, daha sonraki gün 22.00’de, daha sonraki gün 21.30’da, çabucak sonrasındaki gün ise 21.00’de uyutarak kademeli bir geçiş sağlanmalıdır.
KAYNAK: İHA
UYKU SİSTEMİ EN KRİTİK konulardan BİRİ
Bebeklerde uyku nizamının en kritik konulardan biri olduğunu belirten İstanbul Esenyurt Üniversitesi Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Çocuk Gelişimi Program Lideri Öğr. Gör. Zeynep Deniz Seven, “Gece uykusunun nizamlı olması hem bebek tıpkı vakitte anne-babalar için rahatlatıcı bir faktördür. 1 yaş civarında gece âlâ uyuyan çocuğun bile 5-8 defa uyanması olağandır. Bu durumu ileriki senelerda olağan uyku döngüsü geçişleri takip eder. Gece uyanmaları yeterli ve berbat uyuyan çocukları ayırt etmek için değerli bir kriterdir. Uygun uyuyanlar gece uyanırlar ama rastgele bir müdahaleye gerek kalmaksızın tekrar uyurlar. Berbat uyuyanlar ise kesinlikle bir müdahale kararında uyurlar. Burada bilinmesi gereken değerli bir bahis kimi bebeklerin öz-rahatlatıcı nitelikte olmalarıdır. “Öz-rahatlatıcı” terimi bebeklerin rastgele bir yardım olmadan kendi kendilerine uykuya dönmelerini tabir eder. Bu tıp bebekler uyandıklarında bir şeye sarılarak, parmağını emerek tekrar uyurlar. Çoklukla ebeveynler bu bebeklerin gece uyanmadıklarını zannedebilirler” diye konuştu.
ÇOCUKLARDA UYKU SORUNU GELİŞİMLERİNİ ETKİLİYOR
Birinci çocukluk devrindeki çocukların her gece 11-13 saat kadar uyumasını öneren Seven, “bu vakitte birçok çocuk gece boyunca uyur ve gündüzleri de bir kez öğle uykusuna yatar. Kıymetli olan çocuğun yalnızca uyuması değil hem de bölünmeyen bir uyku nizamına sahip olmasıdır. bununla birlikte kimi vakit bu vakitteki çocukların uyuması, yatma vakti rutini uzadığı için güç olmaktadır. Yapılan bir araştırma yatma vaktine karşı gösterilen direncin çocukta davranım meseleleri ya da hiperaktivite ile alakalı olduğunu ortaya koymuştur.
ÇOCUKLARIN YÜZDE 40’INDA GÖRÜLÜYOR
Çocuklar Narkolepsi yani gün ortasında epeyce ölçüde ahenge, insomnia yani uykuya dalmada ya da uykuyu sürdürmede kuvvetlik ve kabus görme üzere pek fazlaca uyku sorunu yaşayabilirler. İddialara bakılırsa çocukların yüzde 40’tan fazlası gelişimlerinin bir periyodunda uyku sorunu yaşamaktadır. Araştırmalar uyku sorunu hayatış çocukların yaşamayanlara göre daha fazla depresyon ve dert belirtileri gösterdiğini ortaya koymuştur. Öteki bir çalışma 3 – 8 yaş aralığında uyku sorunu yaşayan çocukların, ergenlik devrinde uyuşturucu kullanması ve depresyon üzere sıkıntılar geliştirebildiklerini ortaya koymuştur. Yeni araştırmalar çocukluktaki kısa vadeli uykunun çok kiloyla kontaklı olduğunu da göstermiştir” formunda konuştu. Çocuklarda uyku problemlerinin en önemli niçinlerini sıralan Seven, daima korku, yaşanılan gerilimli olaylar, daima cezalandırma ve istismar, uygun olmayan uyku ortamları, kullanılan ilaçlar ve ağrılı durumlar çocuklardaki uyku sorunlarının esas niçinleri içinde gösterdi. Öncelikle bu üzere durumlarda bir uzmana başvurulması gerektiğini vurgulayan Seven, bebeklerde ve çocuklarda uyku ile ilgili şu tekliflerde bulundu
ÇOCUKLARDA UYKU PROBLEMLERİ İLE BAŞA ÇIKMAK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Bebeğin psiko-sosyal durumuyla ilgili alınabilecek önlemler
Bebeklerle inançlı bir bağ oluşturmak değerlidir. Bu niçinle bebekler ve küçük çocuklar ebeveynleri tarafınca fizikî ve duygusal olarak rahatlatılmalıdırlar. Duygusal ve fizikî olarak rahat olmayan bebeklerde uyku sorunları görülebilir.
Bilhassa 6 ve 9. aylar içinde bebekler dış etraflarının daha fazla farkına varırlar ve kaygı davranışları sergilemeye başlarlar. Bu devir uyku alışkanlıkları için kritiktir. Kaygı durumlarında bebek anne ya da bakım veren tarafınca rahatlatılmalıdır.
Ceza alan çocuklar uyku sorunları gösterebilirler. Disiplin oluşturmak için daima ceza vermek uyku sorunlarına yol açar.
Ebeveynlerin çocuklarını terk etme yahut aileden uzaklaştırma üzere tehditlerden kaçınmaları gerekir.
Çocuk olumlu davranışlara cesaretlendirilmelidir. Özgüven eksikliği yaşayan çocuklarda telaş arttığı için uyku sorunu oluşabilir.
Uyku ile ilgili dehşetlerinin olduğunu lisana getiren çocuklar ebeveynleri tarafınca dinlenmeli ve uygun anlaşılmalı, asla bu durum ile ilgili çocukla dalga geçilmemeli, küçük düşürülmemeli, çocuğa onu anladığı ve yanında olduğu bildirisi verilmeli. Ebeveyn bu durumla ilgili gerekirse bir uzmandan takviye almalıdır.
Uyku ortamı ile ilgili önlemler
Bebeğin uyuduğu yatak fazlaca yumuşak olmamalı orta sertlik tercih edilebilir.
Bebeklerin uyuyacakları oda gereğince havalandırılmış olmalı.
Bilhassa bebekler yüzükoyun yatırılmamalıdır. Bu durum ayrıyeten ani bebek ölümlerinin de en değerli niçinleri içindedır.
Bebeğin odasında güzele giden, rahatlatıcı, doğal içerikli ( lavanta yağı gibi) bir koku olabilir.
Uyurken bebeğe eşlik edebilecek uygun bir uyku arkadaşı edinilebilir. ( peluş bir oyuncak, bir battaniye vs.)
Rahatlatıcı yavaşça bir melodi dinletilebilir. Annesin kendi sesiyle söylemiş olduği içeriği hoş olan melodili kelamlar de olabilir.
Çocuğun odasında ziyadesiyle dikkat dağıtıcı uyaran olmaması, mümkün olduğunca ikazcılardan arınık olması çocuğun daha rahat uykuya dalmasını sağlayabilir.
Bebeğin uyuyacağı oda çok ışıktan arındırılmış olmalı.
Ebeveyn çocuklarını görüntü, TV vs. izledikleri ortamlarda uyutmamalı. Kimi ebeveynler bebeklerini kendileri TV izlerken ayaklarında sallayarak uyutmaktadır. Bu durum bebeklerin ya da çocukların uykuya dalma esnasında gördüklerinin ve duyduklarının uyku esnasında daima zihinlerini meşgul etmesini sağlayacak, rahat bir uyku uyumalarını engelleyecektir. kimi vakit bu durum çocukların gelişimlerini olumsuz etkileyebilir hatta çocuk için travmatik olabilmektedir.
Gün içerisinde çocuğun gereğince hareket ettiğinden emin olunmasıyla bir arada, uyku öncesinde hareketli idmanlardan kaçınılmalıdır.
Uyku öncesi gerekirse rahatlatıcı masaj yapılabilir.
Uyku öncesi banyo yaptırılması, çocuğu rahatlatarak uykuya geçişi kolaylaştırabilir.
Bebek uyumadan hemilk evvel çok yedirilmemeli ya da aç olmamalıdır.
Çocuğun gün boyunca susuz kalmadığından emin olunmalıdır.
Bebeğin uyumadan evvel her gün birebir günlük rutinlerin yapılması kaliteli uykuya katkı sağlar. örneğin banyo daha sonrası masaj, masaj daha sonrası kitap okuma, daha sonra uyku üzere.
Ebeveyn uyku öncesi rahatlatıcı içeriklerin olduğu çocuğa uygun kitaplar okuyabilir. Bilhassa içeriğinde çokça sevgi sözcüklerinin olduğu, çocuğun biricikliği üzerine olan kitaplar bakım veren ile bebek içindeki bağlanmayı da olumlu etkileyecektir.
Ebeveyn çocuğun uykusunun tertipli bulunmasına dikkat etmelidir. Çocuğun uyku nizamını ve rutinini bozacak aktivitelerden kaçınmalıdır.
Ebeveynler bebeklerinin uyku tertiplerini oluşturmaya çalışırken sabırlı davranmalı kendileri de rahat olmalıdır. Gerçekten yapılan çalışmalarda bebeklerde gece uykudan uyanma sorunu, ebeveynlerin daima olarak uyku ile alakalı konularda bebekleriyle çok etkileşimlerine bağlı olduğu görülmüştür. Ebeveyn uyku nizamı oluştururken bilhassa çocuğun bir beden saati, uyku saati olduğunu göz arkası etmemeli, bu durum göz önüne alınarak yeni nizam oluşturulmaya çalışılmalıdır. örneğin gece saat 23.00’te uyuyan bir çocuğu saat 21.00’de uyutmak isteyen bir anne bunu basamak etap yapmalıdır. Zira çocuğun beden saati 23.00’e ayarlıdır ve bu ayarı çabucak 21.00’e almak kolay olmayacaktır. Bu sebeple birinci gün 22.30’da, daha sonraki gün 22.00’de, daha sonraki gün 21.30’da, çabucak sonrasındaki gün ise 21.00’de uyutarak kademeli bir geçiş sağlanmalıdır.
KAYNAK: İHA