Dinî Terim Olarak Niyet Ne Demek ?

Yurek

Global Mod
Global Mod
Dinî Terim Olarak Niyet Ne Demek?

Dinî terim olarak niyet, bir ibadetin veya amelin yapılmaya başlanmadan önce kalben ve zihnen belirlenen, o işin Allah rızası için yapılma arzusudur. Niyet, yapılan işin yalnızca dışsal bir hareketten ibaret olmaktan çıkıp, bir manevî derinlik kazanmasını sağlayan önemli bir unsurdur. İslamî açıdan bakıldığında, niyet sadece bir ameli başlatırken yapılan bir düşünsel hazırlık değil, aynı zamanda o eylemin amacını ve niyetini saf bir şekilde Allah’a yönlendirmeyi gerektiren bir fiildir. Niyetin doğru olması, o eylemin kabul edilmesi için temel şartlardan biridir. Bir eylemi yaparken niyet, insanın iç dünyasında gerçekleşen bir hareket olup, o eylemin sadece şekli değil, içeriği ve amacı hakkında da önemli bir ipucu verir.

Niyetin Dinî Açıdan Önemi

İslam dini, her amelin ve ibadetin kabul olması için niyetin doğru ve saf olması gerektiğini vurgular. İslam’ın ilk şartlarından biri, yapılan her amelin sadece Allah’ın rızasını gözeterek yapılmasıdır. Bu nedenle, bir ibadeti gerçekleştirirken niyet, o ibadetin kabulü açısından büyük bir öneme sahiptir. Allah Resûlü (s.a.v.) bir hadisinde şöyle buyurmuştur: "Ameller ancak niyetlere göre değerlendirilir." (Buhârî, Îmân, 1). Bu hadis, niyetin, yapılan her amelin kalitesini ve geçerliliğini belirleyen başlıca unsur olduğunu ifade eder.

Niyetin samimi olması, yapılan işin Allah’a yakınlaştırma amacını taşımaya yönelik olmalıdır. Kişi, bir ibadeti Allah’a yakınlaşmak, O’nun rızasını kazanmak amacıyla yaparsa, o ibadet sevap kazanır. Fakat, bir insan o ibadeti gösteriş, başkalarına kendini beğendirme amacıyla yaparsa, bu durumda o amelin Allah katında geçerliliği olmayabilir. İbadetlerin yalnızca şekli olarak yapılması değil, manevî olarak da samimi ve içten olması gerekir.

Niyetin Türleri

Niyet, farklı durumlara göre farklı şekillerde olabilir. İslam’da iki ana tür niyet bulunur: Zihinsel Niyet ve Sözel Niyet. Zihinsel niyet, bir amelin yapılmadan önce akılda belirlenmesidir. Kişi, bir ibadeti yapmaya karar verdiği anda o ibadetin Allah rızası için yapılacağına dair içsel bir karar alır. Sözel niyet ise, kişinin niyetini dil ile ifade etmesidir. Örneğin, oruç tutmaya niyet eden bir kişi, niyetini "Bugün Ramazan orucunu Allah rızası için tutmaya niyet ettim" şeklinde dil ile ifade edebilir.

Ancak İslam’da esas olan niyetin kalpte, yani zihinsel olarak yapılmasıdır. İbadetler, niyetle başlar ve niyetin doğruluğu, o ibadetin kabul edilmesinde etkili olur. Bu noktada, özellikle Ramazan orucu gibi bazı ibadetlerde, niyetin zihinsel olarak yapılması yeterlidir. Sözel olarak ifade edilmesi ise bir ekleme olarak kabul edilir.

Niyetin İbadetlerdeki Rolü

İslam’da birçok ibadet niyetle başlar. Örneğin, oruç tutmaya niyet etmek, namaza başlamak için niyet etmek gibi. Niyet, her ibadetin başlangıcıdır ve bir ibadet, niyet edilmeden geçerli olmaz. İbadetlerin tamamı, hem fiziksel hem de ruhsal bir anlam taşır. Eğer kişi, yaptığı ibadeti Allah rızası için yapıyorsa, o ibadet manevi olarak çok daha derin bir anlam kazanır. Kişinin kalp ve ruhuyla yaptığı bu eylemler, Allah tarafından kabul edilir.

Niyetin ibadetlerdeki etkisi, özellikle namazda açık bir şekilde görülür. Namaz kılarken, kişi kalben niyet eder ve namazın hangi vakit için olduğunu belirler. Aynı şekilde oruç tutarken de, oruç tutmaya niyet etmek gereklidir. Oruç tutmanın amacı sadece aç kalmak değil, bir manevi arınma sürecini yaşamak olduğundan, orucun kabul olması için niyetin önemi büyüktür.

Niyetin Günlük Hayatta Kullanımı

Niyet, sadece ibadetlerde değil, günlük yaşamda da önemli bir yer tutar. İslam, her eylemde niyetin önemini vurgular. Bu nedenle, bir iş yapmaya başlamadan önce niyet etmek, yapılan işin amacını belirlemek açısından önemli bir adımdır. Örneğin, bir kişi işine giderken, bu işi sadece maddî kazanç sağlamak amacıyla değil, aynı zamanda ailesine daha iyi bir hayat sunma, toplumuna faydalı olma gibi yüksek bir amaçla yapıyorsa, bu niyet onun işine farklı bir anlam katacaktır.

Aynı şekilde, bir kişi yemek yerken, bu yemeği sadece karın doyurmak için değil, bedeni sağlıklı tutmak amacıyla yaparsa, o kişi bir ibadet niyetiyle yemek yemiş olur. Çünkü İslam’da, hayata dair her şeyde Allah’ın rızası için yapılan işler, birer ibadet kabul edilir.

Niyetin Değişmesi ve İslami Perspektif

Bazen niyetin değişmesi, bir amelin geçerliliğini etkileyebilir. Örneğin, bir kişi başlangıçta Allah rızası için yaptığı bir ibadeti, zamanla başka bir amaçla yapmaya başlarsa, bu durum ibadetin kabul olup olmayacağını etkileyebilir. İslam’a göre, her amelde niyetin doğruluğu ve saf olması önemlidir. Amellerin içi bozulduğunda, şekli olarak doğru olsa bile kabul edilmez. Bunun en güzel örneği, ibadetlerde "riya" (gösteriş) yapmaktan kaçınılması gerektiğidir. Eğer bir kişi ibadeti sadece başkalarına göstermek amacıyla yaparsa, bu niyetin bozulması anlamına gelir ve o ibadet geçerliliğini yitirir.

Sonuç

Sonuç olarak, niyet İslam’da amellerin geçerliliği ve kabulü için temel bir faktördür. Bir amelin kabul olup olmaması, niyetin doğruluğuna ve saf olmasına bağlıdır. İslam dini, amellerin şekliyle değil, içeriğiyle ve amacındaki saflıkla değerlendirilmesini öngörür. Niyet, bir ibadet ya da günlük bir eylemi Allah rızası için yapma kararlılığını yansıtır ve kişinin manevî gelişimine katkı sağlar. Dolayısıyla, niyet sadece ibadetlerde değil, hayatın her anında önemlidir.
 
Üst