Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) tarafınca, 12 Eylül askeri darbesinin 41’inci yılı niçiniyle bir basın açıklaması yayımlandı.
Genel Lider İstek Çerkezoğlu imzalı açıklamada, darbe ile 650 bin kişinin gözaltına alındığı, 230 bin kişi yargılandığı ve 50 kişinin idam edildiği belirtilirken, 171 kişinin de azaptan öldüğünün belgelendiği hatırlatıldı. Açıklamada, cezaevlerinde toplam 299 kişinin hayatını yitirdiği lisana getirilirken, 95 kişinin yargısız infazlarda öldüğü, 1 milyon 683 bin kişinin de fişlendiği açıklandı.
Darbeyle 30 bin kişinin ‘sakıncalı’ olduğu için işten atıldığı 14 bin kişinin yurttaşlıktan çıkarıldığı, 30 bin kişi ‘siyasi mülteci’ olarak yurtdışına gittiği ve gazetecilere toplam 3 bin 315 yıl 6 ay mahpus cezası verildiği, 39 ton gazete ve mecmuanın de imha edildiği belirtilen açıklamada “Darbecilerin tüm bu kabahatlerini hatırlatırken maalesef geçmişte kalan bir makûs anıdan, maceracı birkaç generalin teşebbüsünden bahsetmiyoruz” denilerek şu tabirlere yer verildi:
“24 Ocak 1980 kararları ile başlayan iktisadi rota değişikliğinin, toplumsal devleti ve toplumsal hakları ortadan kaldırmak emeliyle kabul edilen neoliberal ekonomik siyasetlerin bir dirençle müsabakadan uygulanabilmesi için 12 Eylül askeri darbesi yapıldı. Darbe ile uygulama imkânı bulan acımasız neoliberal iktisat siyasetleri Türkiye’nin son 41 yılına damgasını vurdu. “Bugüne kadar emekçiler güldü, artık sıra bizde” diyerek 12 Eylül’ü alkışlayan sermaye temsilcileri bugün grevleri yasaklamakla övünen bir iktidarı alkışlamaya devam ediyor. Personel sınıfına karşı bir sermaye saldırısı olarak hayata geçirilen 12 Eylül darbesinin maksatları birer birer hayata geçiriliyor.
“EMEĞE KARŞI SERMAYENİN DARBESİ”
Açıklama şöyleki devam etti:
“Geçtiğimiz yıl, 12 Eylül askeri darbesinin 40’ıncı yılında DİSK-AR bir rapor hazırlayarak, emeğe karşı bu sermaye darbesinin emekçi haklarını nasıl yok ettiğini, personel sınıfına neler kaybettirdiğini ortaya koymuştu. Güncelleyerek hatırlatmak gerekirse:
Sendikalar 41 yıldır baskı altında. 12 Eylül ile lokavt ve grev yasakları anayasaya girdi, hak grevi yasaklandı, sendikalara siyaset yasağı getirildi. Sendika kurmak ve sendikal faaliyet zorlaştırıldı.
Sendikalaşma 41 yıldır engelleniyor. Sendikalaşma oranı 1980’de yaklaşık yüzde 40 iken, 2021’de yüzde 14’e düşmüştür. Sigortalı personel sayısı yaklaşık 7 kat artmasına karşın, büyük bir işçileşme süreci yaşanmış bulunmasına karşın sendikalı emekçi sayısı yalnızca 2,3 kat artmış, emekçi sınıfına örgütsüzlük dayatılmıştır.
Toplu pazarlık hakkı 41 yıldır gasp ediliyor. 12 Eylül 1980 darbesi daha sonrasında DİSK kapalı iken sendikal faaliyetlerin bir daha başladığı 1984 yılından bu yana toplu iş mukaveleleri kapsamındaki emekçi sayısında önemli bir gerileme yaşandı. Toplu iş kontratı kapsamındaki personel oranının 1980’lerin ortalarından günümüze önemli formda gerilediği görülmektedir.
Grevler 41 yıldır yasaklanıyor. 12 Eylül askeri darbesi ile birlikte tüm grevler yasaklandı ve grev hakkı 1984’e kadar askıya alındı. Darbecilerin yaptığı yasal düzenlemelerle örgütlenmek de grev hakkını kullanmak da zorlaştırıldı. 2,2 milyon sigortalı personelin olduğu 1980 yılında 80 bin personel greve çıkarken, ortalama 11 milyon sigortalı çalışanın olduğu AKP devrinde ise yıllık ortalama greve çıkan emekçi sayısı 6 binin altına geriledi.
Özelleştirmeler 41 yıldır sürüyor. 24 Ocak ve 12 Eylül ile temelleri atılan ve Özal periyodunda başlayan özelleştirme siyaseti AKP periyodunda daha da yırtıcı halde uygulandı. 68 Milyar dolarlık özelleştirmenin aslan hissesi, 60 milyar doları (yüzde 88’i) AKP devrinde yapıldı. Cumhuriyetin bütün ekonomik birikimi satıldı.
Kamunun istihdamdaki hissesi 41 yıldır geriliyor. 1980’de toplam sigortalı personeller ortasında yüzde 36 olan kamu emekçilerinin oranı özelleştirmelere paralel olarak 2015’te yüzde 8’e geriledi.
Fiyatlar 41 yıldır eriyor. 24 Ocak ve 12 Eylül’ün temel gayelerinden birinin fiyatları baskılamak ve fiyat maliyetini düşürmek idi. 1978’de kişi başına ulusal gelirin yüzde 3,4 üzerinde olan minimum fiyat ortadan geçen 42 yılda kişi başına gelirin yüzde 35,5 altına düştü. Taban fiyat 1978’den daha sonra kişi başına gelire paralel olarak artsaydı minimum fiyatın 2021 yılında brüt 5.726 TL olması gerekirdi. halbuki birebir periyotta taban fiyat brüt 3.577 TL olarak uygulandı.
Gelir dağılımı 41 yıldır bozuk. 24 Ocak Kararları ve 12 Eylül Darbesi gelir dağılımı bozucu bir sonuç yarattı. 1978’de fiyatların ulusal gelir ortasındaki hissesi 35,19 iken 1990’lara hakikat yüzde 14 civarına gerilemiştir.
Kıdem tazminatı 41 yıldır tehlikede. 12 Eylül darbesinin birinci uygulamalarından biri kıdem tazminatını ve ikramiyeleri kırpmak oldu. 1978’de taban fiyatın 7,5 katı olan kıdem tazminatı tavanı, 1982’de taban fiyat ile bağının koparılmasının akabinde süratle düşmeye başladı. AKP’nin iktidara geldiği 2003 yılında taban fiyatın 4,4 katı olan kıdem tazminatı tavanı 2021 prestijiyle taban fiyatın 2,3 katına geriledi. Bunu bile epey goren hükümet ve patronlar bugün kıdem tazminatı hakkına yönelik yeni planlar peşinde.
özetlemek gerekirsesı 12 Eylül askeri darbesi açıkça sınıfsal tercihi sermayeden yana bir darbedir. Sınıf karakteri son derece net bir darbedir. 12 Eylül darbecileri bu hedeflerine ulaşabilmek için en kıymetli maksatlarından birini DİSK olarak belirlediler.
Darbedilk evvel birinci vakit içinderda 22 Temmuz 1980’de kurucu genel liderimiz Kemal Türkler öldürüldü. Kemal Türkler’in öldürülmesinden bir hafta daha sonra, 30 Temmuz 1980’de, bu kere DİSK’in kapatılması için düğmeye basıldı. Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı, DİSK’in kapatılması istemi ile dava açtı. Darbenin birinci günü yayımlanan 7 numaralı bildiri ile DİSK’in ve DİSK üyesi sendikaların faaliyetleri durduruldu. 12 Eylül’de faaliyetleri durdurularak hakkında dava açılan tek sendikal konfederasyon DİSK oldu.
12 Eylül’de DİSK’in Genel Lideri Abdullah Baştürk’ten işyeri temsilcisine kadar binlerce üyesi gözaltına alındı. DİSK üyesi İlerici Deri-İş Sendikası genel lideri Kenan Budak, 25 Temmuz 1981 tarihinde İstanbul’un Zeytinburnu semtinde polis tarafınca vurularak öldürüldü.
Genel Liderimiz Abdullah Baştürk cunta mahkemelerinde DİSK’i savunurken ‘Soygunculuğa, sömürü ve baskıya, kaçakçılığa karşı olmak, yüksek fiyat, ikramiye ve kıdem tazminatı elde etmek, emperyalizme ve faşizme karşı çıkmak ve 1961 Anayasası’nı savunmak kabahat ise bu hatası kabul ediyorum’ dedi. 12 Eylül darbesi DİSK’i yok etmek istedi. Fakat DİSK 12 Eylül’ün bütün zulmüne karşın ayakta kaldı ve yoluna devam etti.
12 Eylül darbesinin 41’inci yılında DİSK, Tüzüğünde yer alan ‘sınıfının onursal misyonu olarak, faşizme, cuntacılığa, oligarşiye, baskıya, zulme ve azapçı tüm rejim ve dikta idarelerine karşı çaba etme’ şuurundadır.
12 Eylül 1980’de en büyük hücuma uğrayan, yöneticileri idamla yargılanan, üyeleri tutuklanan Konfederasyonumuz, 41’inci yılında hâlâ devam etmekte olan sermaye darbesine karşı tarihinden aldığı güç ve cüretle direnecektir!”
Genel Lider İstek Çerkezoğlu imzalı açıklamada, darbe ile 650 bin kişinin gözaltına alındığı, 230 bin kişi yargılandığı ve 50 kişinin idam edildiği belirtilirken, 171 kişinin de azaptan öldüğünün belgelendiği hatırlatıldı. Açıklamada, cezaevlerinde toplam 299 kişinin hayatını yitirdiği lisana getirilirken, 95 kişinin yargısız infazlarda öldüğü, 1 milyon 683 bin kişinin de fişlendiği açıklandı.
Darbeyle 30 bin kişinin ‘sakıncalı’ olduğu için işten atıldığı 14 bin kişinin yurttaşlıktan çıkarıldığı, 30 bin kişi ‘siyasi mülteci’ olarak yurtdışına gittiği ve gazetecilere toplam 3 bin 315 yıl 6 ay mahpus cezası verildiği, 39 ton gazete ve mecmuanın de imha edildiği belirtilen açıklamada “Darbecilerin tüm bu kabahatlerini hatırlatırken maalesef geçmişte kalan bir makûs anıdan, maceracı birkaç generalin teşebbüsünden bahsetmiyoruz” denilerek şu tabirlere yer verildi:
“24 Ocak 1980 kararları ile başlayan iktisadi rota değişikliğinin, toplumsal devleti ve toplumsal hakları ortadan kaldırmak emeliyle kabul edilen neoliberal ekonomik siyasetlerin bir dirençle müsabakadan uygulanabilmesi için 12 Eylül askeri darbesi yapıldı. Darbe ile uygulama imkânı bulan acımasız neoliberal iktisat siyasetleri Türkiye’nin son 41 yılına damgasını vurdu. “Bugüne kadar emekçiler güldü, artık sıra bizde” diyerek 12 Eylül’ü alkışlayan sermaye temsilcileri bugün grevleri yasaklamakla övünen bir iktidarı alkışlamaya devam ediyor. Personel sınıfına karşı bir sermaye saldırısı olarak hayata geçirilen 12 Eylül darbesinin maksatları birer birer hayata geçiriliyor.
“EMEĞE KARŞI SERMAYENİN DARBESİ”
Açıklama şöyleki devam etti:
“Geçtiğimiz yıl, 12 Eylül askeri darbesinin 40’ıncı yılında DİSK-AR bir rapor hazırlayarak, emeğe karşı bu sermaye darbesinin emekçi haklarını nasıl yok ettiğini, personel sınıfına neler kaybettirdiğini ortaya koymuştu. Güncelleyerek hatırlatmak gerekirse:
Sendikalar 41 yıldır baskı altında. 12 Eylül ile lokavt ve grev yasakları anayasaya girdi, hak grevi yasaklandı, sendikalara siyaset yasağı getirildi. Sendika kurmak ve sendikal faaliyet zorlaştırıldı.
Sendikalaşma 41 yıldır engelleniyor. Sendikalaşma oranı 1980’de yaklaşık yüzde 40 iken, 2021’de yüzde 14’e düşmüştür. Sigortalı personel sayısı yaklaşık 7 kat artmasına karşın, büyük bir işçileşme süreci yaşanmış bulunmasına karşın sendikalı emekçi sayısı yalnızca 2,3 kat artmış, emekçi sınıfına örgütsüzlük dayatılmıştır.
Toplu pazarlık hakkı 41 yıldır gasp ediliyor. 12 Eylül 1980 darbesi daha sonrasında DİSK kapalı iken sendikal faaliyetlerin bir daha başladığı 1984 yılından bu yana toplu iş mukaveleleri kapsamındaki emekçi sayısında önemli bir gerileme yaşandı. Toplu iş kontratı kapsamındaki personel oranının 1980’lerin ortalarından günümüze önemli formda gerilediği görülmektedir.
Grevler 41 yıldır yasaklanıyor. 12 Eylül askeri darbesi ile birlikte tüm grevler yasaklandı ve grev hakkı 1984’e kadar askıya alındı. Darbecilerin yaptığı yasal düzenlemelerle örgütlenmek de grev hakkını kullanmak da zorlaştırıldı. 2,2 milyon sigortalı personelin olduğu 1980 yılında 80 bin personel greve çıkarken, ortalama 11 milyon sigortalı çalışanın olduğu AKP devrinde ise yıllık ortalama greve çıkan emekçi sayısı 6 binin altına geriledi.
Özelleştirmeler 41 yıldır sürüyor. 24 Ocak ve 12 Eylül ile temelleri atılan ve Özal periyodunda başlayan özelleştirme siyaseti AKP periyodunda daha da yırtıcı halde uygulandı. 68 Milyar dolarlık özelleştirmenin aslan hissesi, 60 milyar doları (yüzde 88’i) AKP devrinde yapıldı. Cumhuriyetin bütün ekonomik birikimi satıldı.
Kamunun istihdamdaki hissesi 41 yıldır geriliyor. 1980’de toplam sigortalı personeller ortasında yüzde 36 olan kamu emekçilerinin oranı özelleştirmelere paralel olarak 2015’te yüzde 8’e geriledi.
Fiyatlar 41 yıldır eriyor. 24 Ocak ve 12 Eylül’ün temel gayelerinden birinin fiyatları baskılamak ve fiyat maliyetini düşürmek idi. 1978’de kişi başına ulusal gelirin yüzde 3,4 üzerinde olan minimum fiyat ortadan geçen 42 yılda kişi başına gelirin yüzde 35,5 altına düştü. Taban fiyat 1978’den daha sonra kişi başına gelire paralel olarak artsaydı minimum fiyatın 2021 yılında brüt 5.726 TL olması gerekirdi. halbuki birebir periyotta taban fiyat brüt 3.577 TL olarak uygulandı.
Gelir dağılımı 41 yıldır bozuk. 24 Ocak Kararları ve 12 Eylül Darbesi gelir dağılımı bozucu bir sonuç yarattı. 1978’de fiyatların ulusal gelir ortasındaki hissesi 35,19 iken 1990’lara hakikat yüzde 14 civarına gerilemiştir.
Kıdem tazminatı 41 yıldır tehlikede. 12 Eylül darbesinin birinci uygulamalarından biri kıdem tazminatını ve ikramiyeleri kırpmak oldu. 1978’de taban fiyatın 7,5 katı olan kıdem tazminatı tavanı, 1982’de taban fiyat ile bağının koparılmasının akabinde süratle düşmeye başladı. AKP’nin iktidara geldiği 2003 yılında taban fiyatın 4,4 katı olan kıdem tazminatı tavanı 2021 prestijiyle taban fiyatın 2,3 katına geriledi. Bunu bile epey goren hükümet ve patronlar bugün kıdem tazminatı hakkına yönelik yeni planlar peşinde.
özetlemek gerekirsesı 12 Eylül askeri darbesi açıkça sınıfsal tercihi sermayeden yana bir darbedir. Sınıf karakteri son derece net bir darbedir. 12 Eylül darbecileri bu hedeflerine ulaşabilmek için en kıymetli maksatlarından birini DİSK olarak belirlediler.
Darbedilk evvel birinci vakit içinderda 22 Temmuz 1980’de kurucu genel liderimiz Kemal Türkler öldürüldü. Kemal Türkler’in öldürülmesinden bir hafta daha sonra, 30 Temmuz 1980’de, bu kere DİSK’in kapatılması için düğmeye basıldı. Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı, DİSK’in kapatılması istemi ile dava açtı. Darbenin birinci günü yayımlanan 7 numaralı bildiri ile DİSK’in ve DİSK üyesi sendikaların faaliyetleri durduruldu. 12 Eylül’de faaliyetleri durdurularak hakkında dava açılan tek sendikal konfederasyon DİSK oldu.
12 Eylül’de DİSK’in Genel Lideri Abdullah Baştürk’ten işyeri temsilcisine kadar binlerce üyesi gözaltına alındı. DİSK üyesi İlerici Deri-İş Sendikası genel lideri Kenan Budak, 25 Temmuz 1981 tarihinde İstanbul’un Zeytinburnu semtinde polis tarafınca vurularak öldürüldü.
Genel Liderimiz Abdullah Baştürk cunta mahkemelerinde DİSK’i savunurken ‘Soygunculuğa, sömürü ve baskıya, kaçakçılığa karşı olmak, yüksek fiyat, ikramiye ve kıdem tazminatı elde etmek, emperyalizme ve faşizme karşı çıkmak ve 1961 Anayasası’nı savunmak kabahat ise bu hatası kabul ediyorum’ dedi. 12 Eylül darbesi DİSK’i yok etmek istedi. Fakat DİSK 12 Eylül’ün bütün zulmüne karşın ayakta kaldı ve yoluna devam etti.
12 Eylül darbesinin 41’inci yılında DİSK, Tüzüğünde yer alan ‘sınıfının onursal misyonu olarak, faşizme, cuntacılığa, oligarşiye, baskıya, zulme ve azapçı tüm rejim ve dikta idarelerine karşı çaba etme’ şuurundadır.
12 Eylül 1980’de en büyük hücuma uğrayan, yöneticileri idamla yargılanan, üyeleri tutuklanan Konfederasyonumuz, 41’inci yılında hâlâ devam etmekte olan sermaye darbesine karşı tarihinden aldığı güç ve cüretle direnecektir!”