İktidarın siyasetleri ile rayından çıkan bütçe, hesapsız ve kontrolsüz harcamalarla alt üst oldu. “Ödenek yetersizliğini gidermek yahut bütçelerde öngörülmeyen hizmetler için” Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayıyla kamu yönetimlerine aktarma yapabilmek için ayrılan yedek ödenek, ölçüsüzce kullanılıyor. 2021 mali yılı başlarken 9.8 milyar TL ayrılan yedek ödenek, ağustos ayı sonu prestijiyle 83 milyar TL’ye fırladı.
Cumhurbaşkanlığı’nın denetlenemeyen örtülü ödenek kalemi üzere yedek ödenek de ulaştığı büyüklükle bütçe disiplinini ayaklar altına alan bir anlayışın enstrümanı oldu. Sayıştay’ın bütçe disiplinini bozduğu, Meclis iradesi haricinde ikinci bütçe oluşturulduğu münasebetleriyle eleştirdiği yedek ödenek, Erdoğan’ın denetimine geçtikten daha sonra örtülü ödenek üzere rekor seviyelere ulaştı. Kamu Mali İdaresi ve Denetim Kanunu’nun, “Merkezi idare bütçe kanununda belirtilen hizmet ve hedefleri gerçekleştirmek, ödenek yetersizliğini gidermek yahut bütçelerde öngörülmeyen hizmetler için” Erdoğan’ın onayıyla kamu yönetimlerine aktarma yapılabilmesine imkan sağlayan kararı, ölçüsüzce kullanılıyor. AKP iktidarları devrinde bu kalemden mevzuattaki sınırlamaları da aşan ödenek transferi genel uygulamaya dönüştü.
BirGün’den Nurcan Gökdemir’in haberine göre, işçisi fazla olan Ulusal Eğitim Bakanlığı, Sıhhat Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü üzere kurumların bütçelerinden kesilen ödenekler başta garanti ödemeleri ile KÖİ projelerini finanse etmek hedefli olmak üzere yedek ödeneğe aktarılıyor. Bu fiyat Ulusal Savunma Bakanlığı, Sıhhat Bakanlığı üzere yüksek harcamalar yapan bakanlıkların yanı sıra birtakım genel müdürlüklere de aktarılıyor. Her yıl Karayolları Genel Müdürlüğü biroldukca bakanlığı da geride bırakarak yedek ödenekten aslan hissesini alıyor. Ödenekleri kesilen kuruluşlar da bütçede işçi maaşlarını ödeme konusunda tanınan istisna çerçevesinde rahatlıkla ödenek üstü harcama yapıyor. Cumhurbaşkanlığı kendi bütçesini de bu imkandan yararlanarak yıl ortasında arttırıyor.
ERDOĞAN TESİRİ
Yedek ödenekte Erdoğan’ın yetki alanı içine alındıktan daha sonra alışıldık gerçekleşmelerin ötesinde artışlar yaşandı. 2017 yılında 6 milyar ötüründa olan başlangıç ödeneğine rağmen yılsonunda yapılan aktarma ile yedek ödenek altı kattan fazla artışla 38 milyara çıktı. Yedek ödenek kullanması 2018’de de artarak sürdü. 2018’de 7.3 milyar lira olarak belirlenen yedek ödenek, yılsonunda sekiz katı artışla 56.6 milyar liraya çıktı. 2018’de aktarılan yedek ödenek evvelki yıla göre yüzde 47 oranında arttı. 2019 yılında yedek ödenekler tertibine 3 milyar 353 milyon TL başlangıç ödeneği konuldu. Yılsonunda büyüklük 58 milyar 331 milyon TL’ye ulaştı. 2020’de de 8.7 milyar TL’lik yedek ödenek bundan evvelki yılın gerçekleşmesine göre yüzde 60’lık artışla 93 milyar 488 milyon TL’ye çıktı.
2021’de ise şimdiden 83 milyar TL’yi aştı.
Cumhurbaşkanlığı’nın denetlenemeyen örtülü ödenek kalemi üzere yedek ödenek de ulaştığı büyüklükle bütçe disiplinini ayaklar altına alan bir anlayışın enstrümanı oldu. Sayıştay’ın bütçe disiplinini bozduğu, Meclis iradesi haricinde ikinci bütçe oluşturulduğu münasebetleriyle eleştirdiği yedek ödenek, Erdoğan’ın denetimine geçtikten daha sonra örtülü ödenek üzere rekor seviyelere ulaştı. Kamu Mali İdaresi ve Denetim Kanunu’nun, “Merkezi idare bütçe kanununda belirtilen hizmet ve hedefleri gerçekleştirmek, ödenek yetersizliğini gidermek yahut bütçelerde öngörülmeyen hizmetler için” Erdoğan’ın onayıyla kamu yönetimlerine aktarma yapılabilmesine imkan sağlayan kararı, ölçüsüzce kullanılıyor. AKP iktidarları devrinde bu kalemden mevzuattaki sınırlamaları da aşan ödenek transferi genel uygulamaya dönüştü.
BirGün’den Nurcan Gökdemir’in haberine göre, işçisi fazla olan Ulusal Eğitim Bakanlığı, Sıhhat Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü üzere kurumların bütçelerinden kesilen ödenekler başta garanti ödemeleri ile KÖİ projelerini finanse etmek hedefli olmak üzere yedek ödeneğe aktarılıyor. Bu fiyat Ulusal Savunma Bakanlığı, Sıhhat Bakanlığı üzere yüksek harcamalar yapan bakanlıkların yanı sıra birtakım genel müdürlüklere de aktarılıyor. Her yıl Karayolları Genel Müdürlüğü biroldukca bakanlığı da geride bırakarak yedek ödenekten aslan hissesini alıyor. Ödenekleri kesilen kuruluşlar da bütçede işçi maaşlarını ödeme konusunda tanınan istisna çerçevesinde rahatlıkla ödenek üstü harcama yapıyor. Cumhurbaşkanlığı kendi bütçesini de bu imkandan yararlanarak yıl ortasında arttırıyor.
ERDOĞAN TESİRİ
Yedek ödenekte Erdoğan’ın yetki alanı içine alındıktan daha sonra alışıldık gerçekleşmelerin ötesinde artışlar yaşandı. 2017 yılında 6 milyar ötüründa olan başlangıç ödeneğine rağmen yılsonunda yapılan aktarma ile yedek ödenek altı kattan fazla artışla 38 milyara çıktı. Yedek ödenek kullanması 2018’de de artarak sürdü. 2018’de 7.3 milyar lira olarak belirlenen yedek ödenek, yılsonunda sekiz katı artışla 56.6 milyar liraya çıktı. 2018’de aktarılan yedek ödenek evvelki yıla göre yüzde 47 oranında arttı. 2019 yılında yedek ödenekler tertibine 3 milyar 353 milyon TL başlangıç ödeneği konuldu. Yılsonunda büyüklük 58 milyar 331 milyon TL’ye ulaştı. 2020’de de 8.7 milyar TL’lik yedek ödenek bundan evvelki yılın gerçekleşmesine göre yüzde 60’lık artışla 93 milyar 488 milyon TL’ye çıktı.
2021’de ise şimdiden 83 milyar TL’yi aştı.