CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun Kürt sıkıntısının tahlilinde yasal adres olarak HDP ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni (TBMM) göstermesiyle, Kürt sorunu üzerinden başlayan tartışmada gözler AKP-MHP iştirakinden şurası Cumhur İttifakı’na çevrildi.
MHP önderi Bahçeli, HDP’nin meşruiyeti konusunda CHP’den daha sonra HDP ve Güzel Parti idarelerinin de benzeri açıklamalar yapmasının akabinde, “Kürt sorunu diye bir sorun yoktur. Var diyen namerttir. HDP’yi yasal bakılırsanler onunla sinsi paydaşlık arasındadir” çıkışında bulundu.
Bahçeli’nin bu çıkışı, Cumhur İttifakı’nın büyük ortağı AKP’nin Kürt probleminin varlığını kabul etmesinin de ötesinde, 2009-2015 yılları içinde yürüttüğü tahlil süreci kadar Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın iki ay evvel Diyarbakır’a yaptığı ziyarette verdiği “çözüm mesajlarını” siyasi gündeme taşıdı. Erdoğan, kelam konusu ziyarette yaptığı konuşmada, 2002’de nazaranve geldikten daha sonra olağanüstü hal uygulamasını kaldırdıklarını anlatmış, “Kürt sorunu” sözünü kullanmasa da, tahlil için gayret harcadıklarını lisana getirmiş ve çözümsüzlüğün sebebinin HDP olduğunu öne sürmüştü.
“SEÇMENİN ETNİK KİMLİĞİNE BAKMIYORUZ”
Deutsche Welle Türkçe’den Hilal Köylü’nün haberine göre, Erdoğan’ın bu tabirleri, Kılıçdaroğlu’nun “HDP legal organdır” çıkışından daha sonra AKP’nin kamuoyuyla paylaştığı görüşlere de yansıdı. AKP Küme Başkanvekili Mehmet Emin Akbaşoğlu, DÜZGÜN Parti’nin de HDP’yi legal organ gösterdiğine gönderme yaparak, CHP ile Uygun Parti’nin HDP ile paydaşlık ortasında olduğunu lisana getirdi. Bu iştiraki “yamalı bohça” olarak tanımlayan Akbaşoğlu, muhalefetin tahlil için İmralı’yı adres gösterme konusunda da birleştiğini öne sürdü.
Pekala AKP, Bahçeli’nin açıklamasından daha sonra ne yapacak?
DW Türkçe’nin ulaştığı AKP’li kaynaklar, “Biz seçmenin etnik kimliğine bakmıyoruz. Her vatandaşımız özel. Doğu ve Güneydoğu’da oylarımızı artırmaya kararlıyız. Cumhurbaşkanımız Erdoğan’ın kelamları bağlayıcıdır. Tahlil için çabalıyoruz, bölgeye dönük çalışmalar yapıyoruz” diyor.
AKP son olarak 31 Mart 2019’daki lokal seçimlerde HDP’nin kaybettiği 40 kent merkezinin birçoklarını ele geçirmişti. HDP ise Doğu ve Güneydoğu’da 62 belediye başkanlığı kazanmıştı. Fakat hükümetin kayyum siyaseti kararı HDP’nin elinde bugün yalnızca 6 belediye kaldı.
“BAHÇELİ ERDOĞAN’A REST ÇEKTİ”
AKP’liler “Bölge halkının meselelerini çözmeye kararlıyız” derken, Bahçeli’nin “Kürt sorunu yoktur” açıklamasının AKP’den epey HDP’yle ilgili olduğunu öne sürüyor. Lakin siyaset bilimcilere ve siyasi araştırmacılara bakılırsa durum epeyce farklı.
Kamuoyu araştırmacısı Özer Sencar, Bahçeli’nin “Kürt sorunu yoktur” derken bir taraftan “geleneksel tavrını sürdürdüğünü”, bir taraftan da Erdoğan’a “rest çektiğini” söylemiş oldu. Sencar, bu restin nasıl okunması gerektiğini “Bahçeli Erdoğan’a ‘Cumhur İttifakı’nı sürdüreceksek, Kürtlerle bir ilgiye giremezsin’ diyor. AKP’ye birlikte siyaset yaparken kırmızı çizgisinin Kürt sorunu olduğunu bir dahaliyor. Erdoğan da bu resti görmek zorunda” kelamlarıyla anlatıyor.
AKP’nin mevcut durumda gün geçtikçe Kürt ya da HDP’li seçmenden oy alma talihini daha hayli yitirdiğini, bu seçmen kitlesi içinde sempatisinin azaldığını söyleyen Sencar, Bahçeli’nin Erdoğan’ı nasıl sıkıştırdığını şu biçimde özetliyor:
“Erdoğan’ın, seçimler öncesinde MHP’den öbür yanına alacak güç kalmadı. UYGUN Parti, Erdoğan’a kapıyı kapattı. Erdoğan, artık Kürt sorunu konusunda Bahçeli’nin kelamlarını kabul etmese bile Bahçeli’ye ters bir teşebbüste bulunamaz. Erdoğan’ın oyları eriyor, AKP Kürt seçmenden kopuyor.”
YÜZDE 16’YA DÜŞTÜ
Metropol Araştırma’nın da sahibi olan Sencar’ın elindeki son bilgilere göre, AKP’nin kendini Kürt ya da HDP’li seçmen olarak tanımlayan kitle ortasındaki sempatisi, dayanağı yüzde 16’ya kadar düştü. Sencar, “Kararsızlar dağıtılmadan Türkiye genelindeki AKP oyu bugün yüzde 25, MHP’nin yüzde 8, CHP’nin yüzde 19, HDP’nin yüzde 10” diyor.
Son araştırmalarında AKP’nin oyunu yüzde 30’un altında yüzde 29,9 olarak gösteren Türkiye Raporu Yöneticisi Can Selçuki de, Bahçeli’nin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı yaklaşan seçimler öncesinde “büyük zora soktuğunu” düşünüyor.
Selçuki, “HDP seçmeninin oyuna yalnızca Millet İttifakı’nın muhtaçlığı varmış üzere birtakım değerlendirmeler yapılıyor fakat bu oylara her insanın muhtaçlığı var. Bahçeli ise ‘Benim umurumda değil’ bildirisi vererek Erdoğan’ı sıkıştırıyor. Oy kaybında iktisadın de tesiri hiç geri plana atılmamalı” değerlendirmesi yapıyor.
“AKP YENİ BİR AÇILIM YAPAMAYACAK”
Siyaset bilimci Dinçer Demirkent’e göre, Bahçeli’nin “Kürt sorunu yoktur” çıkışının aslında Cumhur İttifakı’ndaki “inkar politikasının” bir yansıması olarak görülmesi gerekiyor. AKP’nin çabucak hemen ittifakı kurarken Kürt problemini görmezden gelme konusunda MHP’yle anlaştığını belirten Demirkent, DW Türkçe’ye, bundan bu biçimde AKP’nin Kürt sorunu demese bile “çözüm için açılım yapamayacağını” söylemiş oldu:
“Sadece kendi iktidarlarını sürdürmeye çalışıyorlar. Kürt seçmen için bir vaatte bulunmaktan vazgeçtikleri ortada. Demokratik yollarla Kürt seçmenden oy alamayacaklarını biliyorlar. Bu süreçte yapacakları tek şey bölgedeki kanaat liderlerini devreye sokmak olacaktır. Toplumsal barıştan kelam edemeyecekler.”
Demirkent, bu durumda HDP’yi yasal organ görmekte birleşen Millet İttifakı cephesinin AKP ve MHP’ye karşı elini güçlendirmesi gerektiğini öngörüyor. Bunun için evvela HDP’nin tutuklu eş genel lideri Selahattin Demirtaş’ın hür bırakılması için ortak tutum alınabileceğini lisana getiriyor.
Pekala AKP, “Kürt sorunu yoktur” diyen MHP’yi tolere ederek mi yoluna devam edecek? Siyaset Bilimci Barış Doster, “Başka konularda da görüş ayrılıkları yaşadılar lakin AKP ile MHP hem siyaseten birebir vakitte matematiksel olarak birbirine muhtaçlık duyan iki parti. AKP, öteki görüş ayrılıklarını tolere ettiği üzere bu bahisteki görüş ayrılıklarını da tolere edecektir. İki parti Kürt sorunu ve tahlili kaynaklı bir çatlak yaşamayacaktır” öngörüsünde bulunuyor.
MHP önderi Bahçeli, HDP’nin meşruiyeti konusunda CHP’den daha sonra HDP ve Güzel Parti idarelerinin de benzeri açıklamalar yapmasının akabinde, “Kürt sorunu diye bir sorun yoktur. Var diyen namerttir. HDP’yi yasal bakılırsanler onunla sinsi paydaşlık arasındadir” çıkışında bulundu.
Bahçeli’nin bu çıkışı, Cumhur İttifakı’nın büyük ortağı AKP’nin Kürt probleminin varlığını kabul etmesinin de ötesinde, 2009-2015 yılları içinde yürüttüğü tahlil süreci kadar Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın iki ay evvel Diyarbakır’a yaptığı ziyarette verdiği “çözüm mesajlarını” siyasi gündeme taşıdı. Erdoğan, kelam konusu ziyarette yaptığı konuşmada, 2002’de nazaranve geldikten daha sonra olağanüstü hal uygulamasını kaldırdıklarını anlatmış, “Kürt sorunu” sözünü kullanmasa da, tahlil için gayret harcadıklarını lisana getirmiş ve çözümsüzlüğün sebebinin HDP olduğunu öne sürmüştü.
“SEÇMENİN ETNİK KİMLİĞİNE BAKMIYORUZ”
Deutsche Welle Türkçe’den Hilal Köylü’nün haberine göre, Erdoğan’ın bu tabirleri, Kılıçdaroğlu’nun “HDP legal organdır” çıkışından daha sonra AKP’nin kamuoyuyla paylaştığı görüşlere de yansıdı. AKP Küme Başkanvekili Mehmet Emin Akbaşoğlu, DÜZGÜN Parti’nin de HDP’yi legal organ gösterdiğine gönderme yaparak, CHP ile Uygun Parti’nin HDP ile paydaşlık ortasında olduğunu lisana getirdi. Bu iştiraki “yamalı bohça” olarak tanımlayan Akbaşoğlu, muhalefetin tahlil için İmralı’yı adres gösterme konusunda da birleştiğini öne sürdü.
Pekala AKP, Bahçeli’nin açıklamasından daha sonra ne yapacak?
DW Türkçe’nin ulaştığı AKP’li kaynaklar, “Biz seçmenin etnik kimliğine bakmıyoruz. Her vatandaşımız özel. Doğu ve Güneydoğu’da oylarımızı artırmaya kararlıyız. Cumhurbaşkanımız Erdoğan’ın kelamları bağlayıcıdır. Tahlil için çabalıyoruz, bölgeye dönük çalışmalar yapıyoruz” diyor.
AKP son olarak 31 Mart 2019’daki lokal seçimlerde HDP’nin kaybettiği 40 kent merkezinin birçoklarını ele geçirmişti. HDP ise Doğu ve Güneydoğu’da 62 belediye başkanlığı kazanmıştı. Fakat hükümetin kayyum siyaseti kararı HDP’nin elinde bugün yalnızca 6 belediye kaldı.
“BAHÇELİ ERDOĞAN’A REST ÇEKTİ”
AKP’liler “Bölge halkının meselelerini çözmeye kararlıyız” derken, Bahçeli’nin “Kürt sorunu yoktur” açıklamasının AKP’den epey HDP’yle ilgili olduğunu öne sürüyor. Lakin siyaset bilimcilere ve siyasi araştırmacılara bakılırsa durum epeyce farklı.
Kamuoyu araştırmacısı Özer Sencar, Bahçeli’nin “Kürt sorunu yoktur” derken bir taraftan “geleneksel tavrını sürdürdüğünü”, bir taraftan da Erdoğan’a “rest çektiğini” söylemiş oldu. Sencar, bu restin nasıl okunması gerektiğini “Bahçeli Erdoğan’a ‘Cumhur İttifakı’nı sürdüreceksek, Kürtlerle bir ilgiye giremezsin’ diyor. AKP’ye birlikte siyaset yaparken kırmızı çizgisinin Kürt sorunu olduğunu bir dahaliyor. Erdoğan da bu resti görmek zorunda” kelamlarıyla anlatıyor.
AKP’nin mevcut durumda gün geçtikçe Kürt ya da HDP’li seçmenden oy alma talihini daha hayli yitirdiğini, bu seçmen kitlesi içinde sempatisinin azaldığını söyleyen Sencar, Bahçeli’nin Erdoğan’ı nasıl sıkıştırdığını şu biçimde özetliyor:
“Erdoğan’ın, seçimler öncesinde MHP’den öbür yanına alacak güç kalmadı. UYGUN Parti, Erdoğan’a kapıyı kapattı. Erdoğan, artık Kürt sorunu konusunda Bahçeli’nin kelamlarını kabul etmese bile Bahçeli’ye ters bir teşebbüste bulunamaz. Erdoğan’ın oyları eriyor, AKP Kürt seçmenden kopuyor.”
YÜZDE 16’YA DÜŞTÜ
Metropol Araştırma’nın da sahibi olan Sencar’ın elindeki son bilgilere göre, AKP’nin kendini Kürt ya da HDP’li seçmen olarak tanımlayan kitle ortasındaki sempatisi, dayanağı yüzde 16’ya kadar düştü. Sencar, “Kararsızlar dağıtılmadan Türkiye genelindeki AKP oyu bugün yüzde 25, MHP’nin yüzde 8, CHP’nin yüzde 19, HDP’nin yüzde 10” diyor.
Son araştırmalarında AKP’nin oyunu yüzde 30’un altında yüzde 29,9 olarak gösteren Türkiye Raporu Yöneticisi Can Selçuki de, Bahçeli’nin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı yaklaşan seçimler öncesinde “büyük zora soktuğunu” düşünüyor.
Selçuki, “HDP seçmeninin oyuna yalnızca Millet İttifakı’nın muhtaçlığı varmış üzere birtakım değerlendirmeler yapılıyor fakat bu oylara her insanın muhtaçlığı var. Bahçeli ise ‘Benim umurumda değil’ bildirisi vererek Erdoğan’ı sıkıştırıyor. Oy kaybında iktisadın de tesiri hiç geri plana atılmamalı” değerlendirmesi yapıyor.
“AKP YENİ BİR AÇILIM YAPAMAYACAK”
Siyaset bilimci Dinçer Demirkent’e göre, Bahçeli’nin “Kürt sorunu yoktur” çıkışının aslında Cumhur İttifakı’ndaki “inkar politikasının” bir yansıması olarak görülmesi gerekiyor. AKP’nin çabucak hemen ittifakı kurarken Kürt problemini görmezden gelme konusunda MHP’yle anlaştığını belirten Demirkent, DW Türkçe’ye, bundan bu biçimde AKP’nin Kürt sorunu demese bile “çözüm için açılım yapamayacağını” söylemiş oldu:
“Sadece kendi iktidarlarını sürdürmeye çalışıyorlar. Kürt seçmen için bir vaatte bulunmaktan vazgeçtikleri ortada. Demokratik yollarla Kürt seçmenden oy alamayacaklarını biliyorlar. Bu süreçte yapacakları tek şey bölgedeki kanaat liderlerini devreye sokmak olacaktır. Toplumsal barıştan kelam edemeyecekler.”
Demirkent, bu durumda HDP’yi yasal organ görmekte birleşen Millet İttifakı cephesinin AKP ve MHP’ye karşı elini güçlendirmesi gerektiğini öngörüyor. Bunun için evvela HDP’nin tutuklu eş genel lideri Selahattin Demirtaş’ın hür bırakılması için ortak tutum alınabileceğini lisana getiriyor.
Pekala AKP, “Kürt sorunu yoktur” diyen MHP’yi tolere ederek mi yoluna devam edecek? Siyaset Bilimci Barış Doster, “Başka konularda da görüş ayrılıkları yaşadılar lakin AKP ile MHP hem siyaseten birebir vakitte matematiksel olarak birbirine muhtaçlık duyan iki parti. AKP, öteki görüş ayrılıklarını tolere ettiği üzere bu bahisteki görüş ayrılıklarını da tolere edecektir. İki parti Kürt sorunu ve tahlili kaynaklı bir çatlak yaşamayacaktır” öngörüsünde bulunuyor.