Aysel YÜCEL
Pandemi ve akabinde Rusya-Ukrayna savaşıyla global tedarik zincirinde Türkiye’nin rolünün artması, Ticaret Bakanlığı’nı lojistikteki problemleri çözmek konusunda harekete geçirmiş, bilhassa transit ticareti kolaylaştırmaya yönelik adımlar gündeme alınmıştı. Lojistikçilerin ve antrepo işletmecilerinin beklediği Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik dün Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yeni yönetmelikte, birkaç istisna haricinde dalın tüm taleplerinin karşılandığı dikkat çekti.
Konuyla ilgili son periyotta Ankara ile yakın temaslarda bulunan ve son olarak bu bahisteki taleplerini Ticaret Bakanı Mehmet Muş’a yönelik ziyaretlerinde lisana getiren Memleketler arası Nakliyecilik ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) yetkilileri, yeni yönetmeliği kıymetlendirdi. UTİKAD Lideri Ayşem Ulusoy, “Lojistik bölümü ve üyelerimizin iş yapış usullerinin dünyaya entegrasyonu konusundaki teşebbüslerimiz devam ediyor. Dalımızın yararına olacak her noktada hem kamuyla hem memleketler arası mercilerle tıpkı vakitte paydaşlarımızla görüşmelerimizin olumlu sonuçlar vermesi UTİKAD ismine kıymetli bir başarı” diyerek, yeni yönetmelikten memnuniyetlerini belirtti.
Yeni yönetmelikte taşıma işleri organizatörleri açısından büyük kıymet taşıyan ve UTİKAD’ın uzun bir müddetdir üzerine çalışmalar yaptığı şu unsurlar öne çıktı:
1- “Madde 141/A (1) Müsaadeli gönderici yetkisi kapsamında taşıması gerçekleştirilecek ihracat beyannameleriyle hudutlu olarak, gümrük beyannamesinin müsaadeli gönderici tesisinin bağlı bulunduğu gümrük yönetimi yerine kişinin yerleşik olduğu yerdeki gümrük yönetimine verilmesine müsaade verilebilir. (2) Birinci fıkra kapsamında tescil edilen beyannamelerde eşyanın sunulduğu yerde vazifeli muayene memuru; doküman denetimi, muayene ve rejimin gerektirdiği öbür süreçleri beyanın verildiği yer gümrük yönetimi ismine gerçekleştirir.” Ayşem Ulusoy, bu hususla ilgili olarak ,“Gümrük süreçlerini kolaylaştırması kapsamında müsaade gönderici yetkisine sahip tesislerden yapılacak ihracat süreçlerinde gümrük beyannamesinin Türkiye’nin her yerinden açılabilecek olmasını da olumlu bir gelişme olarak değerlendiriyoruz” dedi.
2- “Satıcı yahut göndericisi ile yurtharicindeki alıcısı belirli olan eşya ise 6/7/2018 tarihindeki ve 30470 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Taşıma İşleri Organizatörlüğü Yönetmeliği kapsamında yetki dokümanı sahibi olan ve taşıma evrakında bildirim tarafı olarak yer alan taşıma işleri organizatörleri tarafınca antrepo beyannamesi verilerek genel antrepolara konulabilir. Elleçleme sürecine tabi tutulması ve yurtharicindeki alıcısına sevki haricinde bu eşya hakkında öteki bir tasarrufta bulunulmasına müsaade verilmez. Kullanıcı olarak taşıma işleri organizatörleri, 522’nci unsurda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmekten sorumludur.” Bu hususun UTİKAD tarafınca takip edildiğinin altını çizen Lider Ayşem Ulusoy; “Bu husus transit ticaretin gelişim alanları bölüm raporu hazırladığımız da bizim için en değerli unsurlardan bir tanesiydi. Türkiye’nin doğal olarak bir transit ticaret HUB’ı olması projesi kapsamında bunu gündeme almıştık. Zira İpek Yolu’nun üstünde olan ülkemizde geçişlerde bu mallar epey değerli yer kapsıyordu. Bilhassa belirli biroldukça ülkeden gelen malın konsolide olarak en son varış noktasına gitmesi için değer arz ediyordu. Bu noktada büyük bir adım atıldığını görüyoruz” dedi.
Antrepo açma ve işletme izinlerinde müddet kalktı
3- “(1) Antrepolar için antrepo açma ve işletme müsaadeleri süresiz olarak verilir. Yapılan denetim, inceleme ve kontrollerde bu Yönetmelikte belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen antrepolarla ilgili olarak 525’inci unsur kararları uygulanır.” Antrepoların beş yılda bir ruhsat yenileme süreçleri ile ilgili değişikliğin de bölümün faydasına olduğunu kıymetlendiren Lider Ulusoy; “aslına bakarsan gümrüklü antrepoların aşikâr özelliklere sahip olması gerekiyordu ve her sene bütün bu ilgili ilgili incelemeler yapılıyordu. Bu yenilemeler kamuya ekstra bir iş yükü olacaktı. Bu değişikliğin de isabetli olduğunu düşünüyoruz” diye konuştu.
Teslim yükümlülüğü ticari hukuk kurallarına nazaran yapılacak
4- Gümrük Yönetmeliği’nin 130. Unsurunun 1. Fıkrası şöyleki değiştirildi; ‘Tabi tutulduğu gümrükçe onaylanmış süreç ve kullanmasın gerektirdiği koşulların yerine getirilmesi ve gümrük vergilerinin ödenmesi yahut teminata bağlanması suretiyle gümrük süreçlerinin bitirilmesi halinde eşya teslim edilebilir duruma gelir. Eşyanın teslimi; eşya sahibi, taşıyıcı, işletici kuruluş yahut bunların temsilcileri içindeki kontrat kararlarına nazaran gerçekleştirilir.’ Yönetmelik değişikliğindeki bir öteki değerli hususun eşyaların teslimi ile alakalı olan kısım olduğunun altını çizen Ayşem Ulusoy şu biçimde konuştu: “Bu da dalın önemli bir sorunuydu. Bildiğiniz üzere gümrük vergileri ödenmiş, gümrük işleri tamamlanmış eşya hür statüde kalıyor. Lakin bunun tesliminde kimi düşünceler kelam konusu oluyordu. Gümrük Yönetmeliği’nin bu türlü çıkması ile birlikte teslim yükümlülüğü artık ticaret hukuku kurallarına nazaran yapılacak. Bunun da yerinde bir düzenleme olduğunu düşünüyoruz.”
İthal parsiyel yükteki sorun hala tahlil bekliyor
Ticaret Bakanlığı, dış ticaretin yarıdan fazlasının yapıldığı İstanbul gümrüklerinde parsiyel eşyanın süreksiz depolanan eşya statüsünde iki iş günü antrepoya konulabilmesine yönelik 10 yıl süren istisnai uygulamayı Eylül 2020’de kaldırmıştı. Bu durum antrepolarda bir haftaya varan beklemelere niye olunca dal geri adım talep etti. Gümrüklü Antrepo İşletmecileri Derneği (GAİD) Lideri Cavit Değirmenci, dal olarak üç taleplerinin karşılandığını lakin antrepo beyannamesi verme mühletinin 48 saate çıkarılması çalışmasının da kısa müddette sonlandırılmasını heyecanla beklediklerini söylemiş oldu. UTİKAD Lideri Ayşem Ulusoy da “Mevcut durum TIR ve kamyonların ihracata dönüş suratını hayli yavaşlatmaktaydı. Bu değerli gündem unsurumuz maalesef bu yönetmeliğe yetişmedi. Lakin yakın vakitte bu düzenlemenin de gelmesini bekliyoruz” dedi. Antrepocuların karşılanan talepleri ise şu biçimde: “2017 yılından evvel açılan antrepoların m2 sini 5000m2 ye tamamlama mecburiliği kalktı. Her beş yılda Antrepo ruhsat müsaade yenilemesi kalktı. Gümrük süreci bitmiş hür sirkülasyona tabi mamüllerin antrepodan çıkarılması mecburiyeti, ithalatçı firma ile taşıyıcı ve antrepo İşletmecisi içindeki mukavele kararları de göz önünde bulundurularak pahalandırılacak.”
Pandemi ve akabinde Rusya-Ukrayna savaşıyla global tedarik zincirinde Türkiye’nin rolünün artması, Ticaret Bakanlığı’nı lojistikteki problemleri çözmek konusunda harekete geçirmiş, bilhassa transit ticareti kolaylaştırmaya yönelik adımlar gündeme alınmıştı. Lojistikçilerin ve antrepo işletmecilerinin beklediği Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik dün Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yeni yönetmelikte, birkaç istisna haricinde dalın tüm taleplerinin karşılandığı dikkat çekti.
Konuyla ilgili son periyotta Ankara ile yakın temaslarda bulunan ve son olarak bu bahisteki taleplerini Ticaret Bakanı Mehmet Muş’a yönelik ziyaretlerinde lisana getiren Memleketler arası Nakliyecilik ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) yetkilileri, yeni yönetmeliği kıymetlendirdi. UTİKAD Lideri Ayşem Ulusoy, “Lojistik bölümü ve üyelerimizin iş yapış usullerinin dünyaya entegrasyonu konusundaki teşebbüslerimiz devam ediyor. Dalımızın yararına olacak her noktada hem kamuyla hem memleketler arası mercilerle tıpkı vakitte paydaşlarımızla görüşmelerimizin olumlu sonuçlar vermesi UTİKAD ismine kıymetli bir başarı” diyerek, yeni yönetmelikten memnuniyetlerini belirtti.
Yeni yönetmelikte taşıma işleri organizatörleri açısından büyük kıymet taşıyan ve UTİKAD’ın uzun bir müddetdir üzerine çalışmalar yaptığı şu unsurlar öne çıktı:
1- “Madde 141/A (1) Müsaadeli gönderici yetkisi kapsamında taşıması gerçekleştirilecek ihracat beyannameleriyle hudutlu olarak, gümrük beyannamesinin müsaadeli gönderici tesisinin bağlı bulunduğu gümrük yönetimi yerine kişinin yerleşik olduğu yerdeki gümrük yönetimine verilmesine müsaade verilebilir. (2) Birinci fıkra kapsamında tescil edilen beyannamelerde eşyanın sunulduğu yerde vazifeli muayene memuru; doküman denetimi, muayene ve rejimin gerektirdiği öbür süreçleri beyanın verildiği yer gümrük yönetimi ismine gerçekleştirir.” Ayşem Ulusoy, bu hususla ilgili olarak ,“Gümrük süreçlerini kolaylaştırması kapsamında müsaade gönderici yetkisine sahip tesislerden yapılacak ihracat süreçlerinde gümrük beyannamesinin Türkiye’nin her yerinden açılabilecek olmasını da olumlu bir gelişme olarak değerlendiriyoruz” dedi.
2- “Satıcı yahut göndericisi ile yurtharicindeki alıcısı belirli olan eşya ise 6/7/2018 tarihindeki ve 30470 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Taşıma İşleri Organizatörlüğü Yönetmeliği kapsamında yetki dokümanı sahibi olan ve taşıma evrakında bildirim tarafı olarak yer alan taşıma işleri organizatörleri tarafınca antrepo beyannamesi verilerek genel antrepolara konulabilir. Elleçleme sürecine tabi tutulması ve yurtharicindeki alıcısına sevki haricinde bu eşya hakkında öteki bir tasarrufta bulunulmasına müsaade verilmez. Kullanıcı olarak taşıma işleri organizatörleri, 522’nci unsurda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmekten sorumludur.” Bu hususun UTİKAD tarafınca takip edildiğinin altını çizen Lider Ayşem Ulusoy; “Bu husus transit ticaretin gelişim alanları bölüm raporu hazırladığımız da bizim için en değerli unsurlardan bir tanesiydi. Türkiye’nin doğal olarak bir transit ticaret HUB’ı olması projesi kapsamında bunu gündeme almıştık. Zira İpek Yolu’nun üstünde olan ülkemizde geçişlerde bu mallar epey değerli yer kapsıyordu. Bilhassa belirli biroldukça ülkeden gelen malın konsolide olarak en son varış noktasına gitmesi için değer arz ediyordu. Bu noktada büyük bir adım atıldığını görüyoruz” dedi.
Antrepo açma ve işletme izinlerinde müddet kalktı
3- “(1) Antrepolar için antrepo açma ve işletme müsaadeleri süresiz olarak verilir. Yapılan denetim, inceleme ve kontrollerde bu Yönetmelikte belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen antrepolarla ilgili olarak 525’inci unsur kararları uygulanır.” Antrepoların beş yılda bir ruhsat yenileme süreçleri ile ilgili değişikliğin de bölümün faydasına olduğunu kıymetlendiren Lider Ulusoy; “aslına bakarsan gümrüklü antrepoların aşikâr özelliklere sahip olması gerekiyordu ve her sene bütün bu ilgili ilgili incelemeler yapılıyordu. Bu yenilemeler kamuya ekstra bir iş yükü olacaktı. Bu değişikliğin de isabetli olduğunu düşünüyoruz” diye konuştu.
Teslim yükümlülüğü ticari hukuk kurallarına nazaran yapılacak
4- Gümrük Yönetmeliği’nin 130. Unsurunun 1. Fıkrası şöyleki değiştirildi; ‘Tabi tutulduğu gümrükçe onaylanmış süreç ve kullanmasın gerektirdiği koşulların yerine getirilmesi ve gümrük vergilerinin ödenmesi yahut teminata bağlanması suretiyle gümrük süreçlerinin bitirilmesi halinde eşya teslim edilebilir duruma gelir. Eşyanın teslimi; eşya sahibi, taşıyıcı, işletici kuruluş yahut bunların temsilcileri içindeki kontrat kararlarına nazaran gerçekleştirilir.’ Yönetmelik değişikliğindeki bir öteki değerli hususun eşyaların teslimi ile alakalı olan kısım olduğunun altını çizen Ayşem Ulusoy şu biçimde konuştu: “Bu da dalın önemli bir sorunuydu. Bildiğiniz üzere gümrük vergileri ödenmiş, gümrük işleri tamamlanmış eşya hür statüde kalıyor. Lakin bunun tesliminde kimi düşünceler kelam konusu oluyordu. Gümrük Yönetmeliği’nin bu türlü çıkması ile birlikte teslim yükümlülüğü artık ticaret hukuku kurallarına nazaran yapılacak. Bunun da yerinde bir düzenleme olduğunu düşünüyoruz.”
İthal parsiyel yükteki sorun hala tahlil bekliyor
Ticaret Bakanlığı, dış ticaretin yarıdan fazlasının yapıldığı İstanbul gümrüklerinde parsiyel eşyanın süreksiz depolanan eşya statüsünde iki iş günü antrepoya konulabilmesine yönelik 10 yıl süren istisnai uygulamayı Eylül 2020’de kaldırmıştı. Bu durum antrepolarda bir haftaya varan beklemelere niye olunca dal geri adım talep etti. Gümrüklü Antrepo İşletmecileri Derneği (GAİD) Lideri Cavit Değirmenci, dal olarak üç taleplerinin karşılandığını lakin antrepo beyannamesi verme mühletinin 48 saate çıkarılması çalışmasının da kısa müddette sonlandırılmasını heyecanla beklediklerini söylemiş oldu. UTİKAD Lideri Ayşem Ulusoy da “Mevcut durum TIR ve kamyonların ihracata dönüş suratını hayli yavaşlatmaktaydı. Bu değerli gündem unsurumuz maalesef bu yönetmeliğe yetişmedi. Lakin yakın vakitte bu düzenlemenin de gelmesini bekliyoruz” dedi. Antrepocuların karşılanan talepleri ise şu biçimde: “2017 yılından evvel açılan antrepoların m2 sini 5000m2 ye tamamlama mecburiliği kalktı. Her beş yılda Antrepo ruhsat müsaade yenilemesi kalktı. Gümrük süreci bitmiş hür sirkülasyona tabi mamüllerin antrepodan çıkarılması mecburiyeti, ithalatçı firma ile taşıyıcı ve antrepo İşletmecisi içindeki mukavele kararları de göz önünde bulundurularak pahalandırılacak.”