Aşık Veysel’in torunu Gündüz Şatıroğlu, arşivini paylaşmaya hazırlanıyor
İsmini de ünlü ozanın “Gidiyorum gündüz gece” dizesinden alan eğitimci ve editör Gündüz Şatıroğlu, dedesi Aşık Veysel’e dair geniş bir arşivi elinde bulunduruyor.
Şatıroğlu, babası Bahri Şatıroğlu’ndan kalan not, günlük, mektup, telgraf notu ve ses kayıtlarından yola çıkarak yaptığı çalışmayı, UNESCO tarafınca “Aşık Veysel Yılı” olarak ilan edilen 2023’te paylaşmayı planlıyor.
Dedesiyle hayli fazla yaşanmışlığının olmadığını fakat “gönül bağının” epey güçlü olduğunu belirten Şatıroğlu, şunları söylemiş oldu:
“Aşık Veysel üzere herkese mal olmuş bir pahanın torunu olmak hem sorumluluğuyla hem his yoğunluğuyla hakikaten çok da sözcüklerle anlatılabilecek bir şey değil. Hissettiklerim dedeyle bir halk aşığına hayranlık içinde gidip gelen terazinin iki kefesi üzere. Biri başkasından daha ağır ya da yavaşça değil zira her iki istikametiyle de olağanüstü bir insan dedem. Ruhu şad olsun. Kara toprağına kavuşmasının yıl dönümündeyiz. Dedemle epeyce fazla yaşanmışlığım yok. Hasta yatağındayken son bayramında bütün torunlar bayram ziyaretinde odasına girip elini öptük. Bize harçlık verdi. Çok küçüktüm. Hatırladığım tek şey elini öpmem ve bana para vermesi. Hepimizin başını sevgiyle okşadı. Onun gözleri elleriydi esasen.
UNESCO sürecini başlatmam ve ortasında yer almam benim için hayli bedelli. Aşık Veysel bir his birliği manasında her insanın gönlüne girmiş bir halk aşığı. Bunu da dedemin söylemiş olduği ‘Senlik benlik nedir, bırak’ kelamından anlıyoruz. Bu da gösteriyor ki evet Aşık Veysel hakikat şeyler söylemiş. Halk kültürüne hem bir halk aşığı tıpkı vakitte insan olarak epeyce katkı sağlamıştır. ‘Değeri anlaşılıyor mu?’ ya da ‘Mesajları sahiden hayata geçiyor mu?’ Pahası halkın gönlündedir diye karşılık verilebilir lakin iletilerinin anlaşılıp anlaşılmadığına gelince o biraz düşündürücü. Bugün baktığımızda ayrıştırma lisanını kullanıyor biroldukça insan. halbuki Aşık Veysel ‘gel birlik kavline girelim kardeş’ demiştir. Yani ‘bir olalım, bir arada olalım, senlik benliği bırakalım’ demiştir. Şu an tahminen de toplumumuzun en çok gereksinim duyduğu şeylerden biri Aşık Veysel’in bu kelamları. Umarım toplumumuza da yansır.”
DİJİTAL KOPYALARI PAYLAŞILACAK
Babası tarafınca arşivlenmiş kasetlerin dijital kopyalarını vakit ortasında tüm Aşık Veysel dostlarına sunacaklarını belirten Şatıroğlu, “Dedem Aşık Veysel’in dost sohbetlerinde kayda alınmış türkülerinin yanı sıra cenaze merasiminde babam tarafınca alınmış ses kaydının olduğu teyp kasetleri babamın bizlere bıraktığı en bedelli miras.” sözlerini kullandı.
TOPLUMSAL MEDYADA PAYLAŞILAN BİRÇOK BİLGİ YANLIŞ
Son senelerda bilhassa toplumsal medyada sıkça paylaşılan kimi dizelerin dedesine ilişkin olmadığının altını çizen Gündüz Şatıroğlu, şunları söylemiş oldu:
“‘Benim sana verebileceğim hayli bir şey yok aslında, çay var içersen, ben var seversen, yol var gidersen’, dizeleri ve ‘adam olmayana düşman bile olmam’ kelamı dedeme ilişkin değildir. Birincisinin kime ilişkin olduğu bilinmiyor, ikincisi ise anonimdir. ‘Mecnunum Leylamı Gördüm’, ‘Çiğdem Der ki’, ‘Havalanma Telli Turnam’, ‘Keklik İdim Vurdular’ türküleri başta olmak üzere dedem tarafınca seslendirilmiş daha bir fazlaca türkü Aşık Veysel’e ilişkin değildir. Dedem bu yapıtlarda kaynak kişidir. Katıldığım biroldukça tertipte bu yapıtların repertuvara Aşık Veysel’e ilişkin olarak geçtiğine şahit oldum. Eser sahiplerinin haksızlığa uğramasına niye bir durumdur bu. Dedem kaynak kişi olarak ismi geçen türkülerin daha sonraki nesillere transferinde değerli bir rol üstlenmiştir. İnternet ortamında edinilen ayrıntıların alanında uzman şahısların kaynaklarından teyit edilmesinin ehemmiyetine örnek bir durumdur bu hem de.”
AŞIK VEYSEL’İN BAĞLAMALARI
Şatıroğlu, Aşık Veysel’in bağlamalarıyla ilgili internette yer alan kimi ayrıntıların de gerçek olmadığını belirterek, “Saz çalan tek çocuğu babam Bahri Şatıroğlu’ydu. Hala hayatta olan halalarımla yaptığım kelamlı tarih çalışmasında, birinci sazının Zara’nın Girit köyünde meşeden yapıldığını ve Tokat’a giderken Çamlıbel’de attan düşerek kırıldığını, daha sonrasında kendisinin üç sazı tertip edip çaldığını, bu sazlardan ikisini babama verdiğini, birini ise kendisinin çaldığını öğrendim. Sazlar, Şemsi Yastıman ve Hüseyin Güngör tarafınca yapılmıştır. Babam sazlardan birini Aşık Veysel Müzesi’ne bağışladı, ötekini ise hayata gözlerini yumuncaya kadar çaldı. Artık o saz ailemizin en değerli hazinesidir zira birebir zamandademin tıpkı vakitte babamın parmakları dokunmuştur o saza. Hacettepe Üniversitesi Devlet Konservatuvarında bulunan saz ise dedeme ikram edilen sazdır.” dedi.
– “Kaçan eşinin çorabına para koyduğu olayı gerçek değil”
Şatıroğlu, herkes tarafınca kabul bakılırsan, Aşık Veysel’in kaçan eşinin çorabının içine para koyduğuna dair olayın da aslında gerçek olmadığını lisana getirdi.
Kelam konusu olayın Aşık Veysel’in ömrünü anlatan biyografik bir sinemanın senaryosunda yer alan bir kurgu olduğunu belirten Şatıroğlu, “Dedem hayatta iken babamın yaptığı söyleşide kaçma olayını Esma nine tüm detayları ile anlatıyor. bu biçimde bir hadiseden kelam etmiyor. Dedem ve Esma ninenin anlatımlarında doğrulanan gerçek ise dedemin Esma ninenin gideceğini anlamasına karşın ona mahzur olmaması, üç dört ay daha sonra köye döndüklerinde Hüseyin’in hastalanması, daha sonrasında dedemin onlara dayanak olması, Esma ninenin hiç bir vakit zora düşmesini istememesidir. Yani dedem öç alma, ziyan verme, kin gütme üzere bir tavır sergilememiştir. Kelamda sevgi ismine işlenen bayan cinayetlerinin arttığı günümüzde dedemin bu halinin değeri daha bir anlaşılır ve manalı oluyor.” diye konuştu.
İsmini de ünlü ozanın “Gidiyorum gündüz gece” dizesinden alan eğitimci ve editör Gündüz Şatıroğlu, dedesi Aşık Veysel’e dair geniş bir arşivi elinde bulunduruyor.
Şatıroğlu, babası Bahri Şatıroğlu’ndan kalan not, günlük, mektup, telgraf notu ve ses kayıtlarından yola çıkarak yaptığı çalışmayı, UNESCO tarafınca “Aşık Veysel Yılı” olarak ilan edilen 2023’te paylaşmayı planlıyor.
Dedesiyle hayli fazla yaşanmışlığının olmadığını fakat “gönül bağının” epey güçlü olduğunu belirten Şatıroğlu, şunları söylemiş oldu:
“Aşık Veysel üzere herkese mal olmuş bir pahanın torunu olmak hem sorumluluğuyla hem his yoğunluğuyla hakikaten çok da sözcüklerle anlatılabilecek bir şey değil. Hissettiklerim dedeyle bir halk aşığına hayranlık içinde gidip gelen terazinin iki kefesi üzere. Biri başkasından daha ağır ya da yavaşça değil zira her iki istikametiyle de olağanüstü bir insan dedem. Ruhu şad olsun. Kara toprağına kavuşmasının yıl dönümündeyiz. Dedemle epeyce fazla yaşanmışlığım yok. Hasta yatağındayken son bayramında bütün torunlar bayram ziyaretinde odasına girip elini öptük. Bize harçlık verdi. Çok küçüktüm. Hatırladığım tek şey elini öpmem ve bana para vermesi. Hepimizin başını sevgiyle okşadı. Onun gözleri elleriydi esasen.
UNESCO sürecini başlatmam ve ortasında yer almam benim için hayli bedelli. Aşık Veysel bir his birliği manasında her insanın gönlüne girmiş bir halk aşığı. Bunu da dedemin söylemiş olduği ‘Senlik benlik nedir, bırak’ kelamından anlıyoruz. Bu da gösteriyor ki evet Aşık Veysel hakikat şeyler söylemiş. Halk kültürüne hem bir halk aşığı tıpkı vakitte insan olarak epeyce katkı sağlamıştır. ‘Değeri anlaşılıyor mu?’ ya da ‘Mesajları sahiden hayata geçiyor mu?’ Pahası halkın gönlündedir diye karşılık verilebilir lakin iletilerinin anlaşılıp anlaşılmadığına gelince o biraz düşündürücü. Bugün baktığımızda ayrıştırma lisanını kullanıyor biroldukça insan. halbuki Aşık Veysel ‘gel birlik kavline girelim kardeş’ demiştir. Yani ‘bir olalım, bir arada olalım, senlik benliği bırakalım’ demiştir. Şu an tahminen de toplumumuzun en çok gereksinim duyduğu şeylerden biri Aşık Veysel’in bu kelamları. Umarım toplumumuza da yansır.”
DİJİTAL KOPYALARI PAYLAŞILACAK
Babası tarafınca arşivlenmiş kasetlerin dijital kopyalarını vakit ortasında tüm Aşık Veysel dostlarına sunacaklarını belirten Şatıroğlu, “Dedem Aşık Veysel’in dost sohbetlerinde kayda alınmış türkülerinin yanı sıra cenaze merasiminde babam tarafınca alınmış ses kaydının olduğu teyp kasetleri babamın bizlere bıraktığı en bedelli miras.” sözlerini kullandı.
TOPLUMSAL MEDYADA PAYLAŞILAN BİRÇOK BİLGİ YANLIŞ
Son senelerda bilhassa toplumsal medyada sıkça paylaşılan kimi dizelerin dedesine ilişkin olmadığının altını çizen Gündüz Şatıroğlu, şunları söylemiş oldu:
“‘Benim sana verebileceğim hayli bir şey yok aslında, çay var içersen, ben var seversen, yol var gidersen’, dizeleri ve ‘adam olmayana düşman bile olmam’ kelamı dedeme ilişkin değildir. Birincisinin kime ilişkin olduğu bilinmiyor, ikincisi ise anonimdir. ‘Mecnunum Leylamı Gördüm’, ‘Çiğdem Der ki’, ‘Havalanma Telli Turnam’, ‘Keklik İdim Vurdular’ türküleri başta olmak üzere dedem tarafınca seslendirilmiş daha bir fazlaca türkü Aşık Veysel’e ilişkin değildir. Dedem bu yapıtlarda kaynak kişidir. Katıldığım biroldukça tertipte bu yapıtların repertuvara Aşık Veysel’e ilişkin olarak geçtiğine şahit oldum. Eser sahiplerinin haksızlığa uğramasına niye bir durumdur bu. Dedem kaynak kişi olarak ismi geçen türkülerin daha sonraki nesillere transferinde değerli bir rol üstlenmiştir. İnternet ortamında edinilen ayrıntıların alanında uzman şahısların kaynaklarından teyit edilmesinin ehemmiyetine örnek bir durumdur bu hem de.”
AŞIK VEYSEL’İN BAĞLAMALARI
Şatıroğlu, Aşık Veysel’in bağlamalarıyla ilgili internette yer alan kimi ayrıntıların de gerçek olmadığını belirterek, “Saz çalan tek çocuğu babam Bahri Şatıroğlu’ydu. Hala hayatta olan halalarımla yaptığım kelamlı tarih çalışmasında, birinci sazının Zara’nın Girit köyünde meşeden yapıldığını ve Tokat’a giderken Çamlıbel’de attan düşerek kırıldığını, daha sonrasında kendisinin üç sazı tertip edip çaldığını, bu sazlardan ikisini babama verdiğini, birini ise kendisinin çaldığını öğrendim. Sazlar, Şemsi Yastıman ve Hüseyin Güngör tarafınca yapılmıştır. Babam sazlardan birini Aşık Veysel Müzesi’ne bağışladı, ötekini ise hayata gözlerini yumuncaya kadar çaldı. Artık o saz ailemizin en değerli hazinesidir zira birebir zamandademin tıpkı vakitte babamın parmakları dokunmuştur o saza. Hacettepe Üniversitesi Devlet Konservatuvarında bulunan saz ise dedeme ikram edilen sazdır.” dedi.
– “Kaçan eşinin çorabına para koyduğu olayı gerçek değil”
Şatıroğlu, herkes tarafınca kabul bakılırsan, Aşık Veysel’in kaçan eşinin çorabının içine para koyduğuna dair olayın da aslında gerçek olmadığını lisana getirdi.
Kelam konusu olayın Aşık Veysel’in ömrünü anlatan biyografik bir sinemanın senaryosunda yer alan bir kurgu olduğunu belirten Şatıroğlu, “Dedem hayatta iken babamın yaptığı söyleşide kaçma olayını Esma nine tüm detayları ile anlatıyor. bu biçimde bir hadiseden kelam etmiyor. Dedem ve Esma ninenin anlatımlarında doğrulanan gerçek ise dedemin Esma ninenin gideceğini anlamasına karşın ona mahzur olmaması, üç dört ay daha sonra köye döndüklerinde Hüseyin’in hastalanması, daha sonrasında dedemin onlara dayanak olması, Esma ninenin hiç bir vakit zora düşmesini istememesidir. Yani dedem öç alma, ziyan verme, kin gütme üzere bir tavır sergilememiştir. Kelamda sevgi ismine işlenen bayan cinayetlerinin arttığı günümüzde dedemin bu halinin değeri daha bir anlaşılır ve manalı oluyor.” diye konuştu.