Hollywood senaryosundan fırlamış gibi gelse de gerçekten öyle oldu: Köpekbalığı evrimi üzerinde çalışan araştırmacılar, 100 milyon yıl önce yükselen okyanus sıcaklıklarının köpekbalıklarının büyümesine, daha hızlı yüzmesine ve bugün bildiğimiz güçlü yırtıcılara dönüşmesine neden olabileceğini söylüyor. .
Geçtiğimiz ay Current Biology dergisinde yayınlanan bir makalede bilim insanları, soyu tükenmiş ve yaşayan 500 köpekbalığının yüzgeç boyutlarını ve vücut uzunluklarını ölçtüklerini ve bu bilgileri köpek balıklarının evrimsel soy ağacından elde edilen verilerle karşılaştırdıklarını bildirdi. Elde edilen sonuçlar, bazı köpekbalıklarının, yaklaşık 122 milyon yıl önce Kretase döneminde okyanus çok ısındığında deniz tabanındaki yaşam alanlarını terk edip açık denize çıktıklarını gösteriyor. Bu yükseliş yüzgeçlerini ve vücut yapılarını değiştirmiş olabilir, bu da boyutlarında ve yüzme yeteneklerinde değişikliklere yol açmış olabilir.
Tüm köpekbalıklarının, okyanus yüzeyinin hemen altında (veya Sharknado'yu gördüyseniz kasırgalarda ve şehir sokaklarında) yüzen, Jaws'ın kana susamış, güçlü, aerodinamik canavarları gibi olduğu bir yanılgıdır. Çoğu köpekbalığı her zaman bentiktir, yani dipten beslenirler. Pelajik veya açık denizdeki akrabalarının aksine, bentik köpekbalıklarının nefes almak için sürekli yüzmesine gerek yoktur. Deniz yatağında dinlenebilirsiniz.
Ancak nefes alma ihtiyacı, bazı köpekbalıklarını su sütununun daha yükseğe çıkmasına neden olan tetikleyici olabilir. Yazarlar, Kretase döneminde deniz tabanının bazı yerlerde giderek oksijen açısından fakir hale gelmiş olabileceğinden şüpheleniyorlar. Birçok modern köpekbalığının atalarının hayatta kalması ve sonunda gelişebilmesi için okyanus tabanını terk etme zamanı gelmişti.
Bu habitat değişiminin ve hangi ortamda neyin devam ettiğinin kanıtı, antik pelajik ve bentik köpekbalıklarının değişen göğüs yüzgeçlerinde görülebilir.
Kaliforniya'daki Claremont McKenna College'dan biyoloji profesörü ve çalışmanın yazarı Lars Schmitz, “Okyanus köpekbalıklarının çoğu uzun yüzgeçlere sahip olma eğilimindeyken bentik köpekbalıklarının yüzgeçleri daha kısadır” dedi.
Kaliforniyalı bir köpekbalığı araştırmacısı olan ortak yazarı Phillip Sternes, göğüs yüzgeçlerini bir uçağın kanatlarıyla karşılaştırdı. “Uzun, dar kanatlar” – ticari uçaklardakiler gibi – “kaldırma-sürükleme oranını artırıyor, böylece yakıt maliyetlerini düşürüyor” dedi. Bunun aksine, “savaş uçaklarının kısa, kör kanatları uzun mesafeli uçuşlar için pek uygun değildir, ancak anında dönebilirler.”
Aynı şey köpekbalıkları için de geçerli: Daha uzun göğüs yüzgeçleri, daha büyük gövdeli köpekbalıkları için yüzmeyi daha verimli hale getirmiş olabilir; bu, nefes almak için artık sürekli yüzmeyi gerektiren türler için önemli bir adaptasyondur.
Ancak artmış olabilecek şey yalnızca vücut ve yüzgeç boyutu değildir. Kretase döneminde yaklaşık 28 santigrat derece olan maksimum deniz yüzeyi sıcaklığı da köpek balıklarının hızını etkilemiş olabilir. (Karşılaştırma için: Bugünün ortalama sıcaklığı 20 santigrat derecedir.)
Riverside'daki Kaliforniya Üniversitesi'nden ortak yazar ve profesör Timothy Higham, köpekbalıkları ve diğer balıkların çoğu hayvana benzediğini, “bu açıdan kas fonksiyonu sıcaklığa çok bağlıdır” dedi. ısınırlarsa daha çabuk kasılabilirler.”
Daha yüksek sıcaklıklar ve daha hızlı, daha çevik kaslar, köpekbalıklarının “kuyruğunu daha hızlı ileri geri dövebileceği” anlamına geldiğini söyledi. Bunun, köpekbalıklarının “daha açık sulara itilmesine”, hızlı yüzen avları yakalamasına ve şu anda nesli tükenmiş olan diğer Kretase dönemindeki deniz yırtıcılarından kaçınmasına yol açmış olabileceğini de sözlerine ekledi.
Bunların hepsi kulağa çok faydalı geliyor. Küresel ısınma nedeniyle okyanus sıcaklıkları yükselirken, günümüzün köpek balıklarında da benzer değişiklikleri görebilir miyiz? Başka bir deyişle: Köpekbalıkları daha da büyüyüp daha hızlı büyüyebilir mi?
Milyonlarca yıl önceki küresel ısınma, bazı köpekbalıklarında önemli evrimsel adaptasyonlara yol açmış olabilir, ancak Dr. Higham, günümüzün hızlı iklim değişikliğinin okyanus yaşamına zarar verme ihtimalinin daha yüksek olduğunu vurguladı.
“Çünkü köpekbalıkları dışındaki diğer hayvanlar, diğer organizmalar tamamen yok edildi” dedi. Bazı köpekbalıkları Kretase okyanuslarına uyum sağlarken, “bunun aynı zamanda diğer birçok hayvanın da neslinin tükenmesine yol açtığını” ekledi.
Araştırmaya dahil olmayan, Kaliforniya Eyalet Politeknik Üniversitesi Humboldt'ta öğretim üyesi olan Allison Bronson da aynı görüşte.
“Denizde oksijen tükenen bölgelerin yayılması ve genellikle okyanus asitlenmesiyle birlikte meydana gelen değişen küresel iklim, Dünya tarihindeki en kötü kitlesel yok oluşlara yol açtı” dedi ve şunu ekledi: “Değişimin hızı gerçekten eşi benzeri görülmemiş.”
Geçtiğimiz ay Current Biology dergisinde yayınlanan bir makalede bilim insanları, soyu tükenmiş ve yaşayan 500 köpekbalığının yüzgeç boyutlarını ve vücut uzunluklarını ölçtüklerini ve bu bilgileri köpek balıklarının evrimsel soy ağacından elde edilen verilerle karşılaştırdıklarını bildirdi. Elde edilen sonuçlar, bazı köpekbalıklarının, yaklaşık 122 milyon yıl önce Kretase döneminde okyanus çok ısındığında deniz tabanındaki yaşam alanlarını terk edip açık denize çıktıklarını gösteriyor. Bu yükseliş yüzgeçlerini ve vücut yapılarını değiştirmiş olabilir, bu da boyutlarında ve yüzme yeteneklerinde değişikliklere yol açmış olabilir.
Tüm köpekbalıklarının, okyanus yüzeyinin hemen altında (veya Sharknado'yu gördüyseniz kasırgalarda ve şehir sokaklarında) yüzen, Jaws'ın kana susamış, güçlü, aerodinamik canavarları gibi olduğu bir yanılgıdır. Çoğu köpekbalığı her zaman bentiktir, yani dipten beslenirler. Pelajik veya açık denizdeki akrabalarının aksine, bentik köpekbalıklarının nefes almak için sürekli yüzmesine gerek yoktur. Deniz yatağında dinlenebilirsiniz.
Ancak nefes alma ihtiyacı, bazı köpekbalıklarını su sütununun daha yükseğe çıkmasına neden olan tetikleyici olabilir. Yazarlar, Kretase döneminde deniz tabanının bazı yerlerde giderek oksijen açısından fakir hale gelmiş olabileceğinden şüpheleniyorlar. Birçok modern köpekbalığının atalarının hayatta kalması ve sonunda gelişebilmesi için okyanus tabanını terk etme zamanı gelmişti.
Bu habitat değişiminin ve hangi ortamda neyin devam ettiğinin kanıtı, antik pelajik ve bentik köpekbalıklarının değişen göğüs yüzgeçlerinde görülebilir.
Kaliforniya'daki Claremont McKenna College'dan biyoloji profesörü ve çalışmanın yazarı Lars Schmitz, “Okyanus köpekbalıklarının çoğu uzun yüzgeçlere sahip olma eğilimindeyken bentik köpekbalıklarının yüzgeçleri daha kısadır” dedi.
Kaliforniyalı bir köpekbalığı araştırmacısı olan ortak yazarı Phillip Sternes, göğüs yüzgeçlerini bir uçağın kanatlarıyla karşılaştırdı. “Uzun, dar kanatlar” – ticari uçaklardakiler gibi – “kaldırma-sürükleme oranını artırıyor, böylece yakıt maliyetlerini düşürüyor” dedi. Bunun aksine, “savaş uçaklarının kısa, kör kanatları uzun mesafeli uçuşlar için pek uygun değildir, ancak anında dönebilirler.”
Aynı şey köpekbalıkları için de geçerli: Daha uzun göğüs yüzgeçleri, daha büyük gövdeli köpekbalıkları için yüzmeyi daha verimli hale getirmiş olabilir; bu, nefes almak için artık sürekli yüzmeyi gerektiren türler için önemli bir adaptasyondur.
Ancak artmış olabilecek şey yalnızca vücut ve yüzgeç boyutu değildir. Kretase döneminde yaklaşık 28 santigrat derece olan maksimum deniz yüzeyi sıcaklığı da köpek balıklarının hızını etkilemiş olabilir. (Karşılaştırma için: Bugünün ortalama sıcaklığı 20 santigrat derecedir.)
Riverside'daki Kaliforniya Üniversitesi'nden ortak yazar ve profesör Timothy Higham, köpekbalıkları ve diğer balıkların çoğu hayvana benzediğini, “bu açıdan kas fonksiyonu sıcaklığa çok bağlıdır” dedi. ısınırlarsa daha çabuk kasılabilirler.”
Daha yüksek sıcaklıklar ve daha hızlı, daha çevik kaslar, köpekbalıklarının “kuyruğunu daha hızlı ileri geri dövebileceği” anlamına geldiğini söyledi. Bunun, köpekbalıklarının “daha açık sulara itilmesine”, hızlı yüzen avları yakalamasına ve şu anda nesli tükenmiş olan diğer Kretase dönemindeki deniz yırtıcılarından kaçınmasına yol açmış olabileceğini de sözlerine ekledi.
Bunların hepsi kulağa çok faydalı geliyor. Küresel ısınma nedeniyle okyanus sıcaklıkları yükselirken, günümüzün köpek balıklarında da benzer değişiklikleri görebilir miyiz? Başka bir deyişle: Köpekbalıkları daha da büyüyüp daha hızlı büyüyebilir mi?
Milyonlarca yıl önceki küresel ısınma, bazı köpekbalıklarında önemli evrimsel adaptasyonlara yol açmış olabilir, ancak Dr. Higham, günümüzün hızlı iklim değişikliğinin okyanus yaşamına zarar verme ihtimalinin daha yüksek olduğunu vurguladı.
“Çünkü köpekbalıkları dışındaki diğer hayvanlar, diğer organizmalar tamamen yok edildi” dedi. Bazı köpekbalıkları Kretase okyanuslarına uyum sağlarken, “bunun aynı zamanda diğer birçok hayvanın da neslinin tükenmesine yol açtığını” ekledi.
Araştırmaya dahil olmayan, Kaliforniya Eyalet Politeknik Üniversitesi Humboldt'ta öğretim üyesi olan Allison Bronson da aynı görüşte.
“Denizde oksijen tükenen bölgelerin yayılması ve genellikle okyanus asitlenmesiyle birlikte meydana gelen değişen küresel iklim, Dünya tarihindeki en kötü kitlesel yok oluşlara yol açtı” dedi ve şunu ekledi: “Değişimin hızı gerçekten eşi benzeri görülmemiş.”