BBCMithat Sancar, BBC Türkçe’nin sorularını yanıtladı
HDP Eş Genel Lideri Mithat Sancar, parlamenter sistem çalışması yürüten altı muhalefet partisi önderinin buluştuğu “yuvarlak masa” toplantısına davet beklemediklerini lakin “geçiş süreci” ve cumhurbaşkanlığı seçimi hususlarında kendilerinin “mutlak müzakere zemini” olarak kabul edilmesini istediklerini söylemiş oldu.
Sancar, “O niçinle ‘HDP ile görüşüyoruz’ demek yetmez. ‘HDP’yi yasal görüyoruz’ demek de yetmez. Temel olan, HDP’yle eşitler ortası bir yerde tereddütsüz, çekincesiz, direkt ve açık bir diyalog ve müzakere yürütmeyi kabul etmektir” görüşünü lisana getirdi.
Sancar, DÜZGÜN Parti’nin “HDP kapatılmalıdır” yaklaşımını eleştirirken, muhalefet ortasında “HDP’yi beğenilen tutalım, lakin boş tutalım, yaklaşımını pişirenlerin farkında olduklarını” söylemiş oldu.
“HDP niye MASADA YOK”
HDP Eş Genel Lideri Sancar, yeni siyasi gelişmelere ait BBC Türkçe‘nin sorularını yanıtladı:
Altı muhalefet partisi önderinin buluşmasıyla başlamak istiyorum. Bu buluşma niçiniyle, toplumsal medyadan “HDP niye masada yok” tenkitleri geldi. Siz bu masaya davet edilmeyi bekliyor muydunuz?
Muhalefet partilerinin kendi ortalarında diyalog ve ortak çalışma yürütmelerine bizim rastgele bir itirazımız yok. aslına bakarsanız bu buluşma, güçlendirilmiş parlamenter sistem tartışmalarının finali olarak duyurulmuştu. Bu cins çalışmalar yapılabilir elbette. Çeşitli partiler içinde bu tıp münasebetler bize bakılırsa olumludur.
Burada karışıklık yaratan ve tartışmaya niye olan durum şudur: Toplantı gerçekten belirtilen gündemle mi gerçekleştirildi, yoksa hem de bir ittifak buluşması mıydı? Millet İttifakı’nın genişleyip genişlemeyeceği üzere bir tartışma, sanırım bu meçhullükten ortaya çıktı. Millet İttifakı’nın genişlemesiyle ilgili görüşmeler de yapılabilir, buna da bizim itirazımız olamaz. Çünkü biz parlamento seçimine kendi ittifakımızı kurarak gireceğimizi belirttik.
Ama cumhurbaşkanlığı seçimi için ortak aday fikrine açık olduğumuzu da söylemiş olduk. Bunun yolunun da bizimle kamuya açık, direkt müzakere yürütülmesi olduğunu her vesileyle lisana getiriyoruz. Müzakere etmek istediğimiz çerçeveyi ana çizgileriyle aslına bakarsan tıpkı zamandaklarasyonumuzla duyurduk birebir vakitte çeşitli beyanatlarımızda söz ettik. Şayet bu çalışma, Meclis seçimlerine dönük bir ittifak niyetiyle yapılıyorsa, bizim burada yer almamızın bir gereği aslına bakarsanız yok.
Şayet cumhurbaşkanlığı seçimi ve onunla ilişkili temel problemler kelam mevzusuysa, durum değişir. Başta geçiş süreci olmak üzere, cumhurbaşkanlığı seçimini ilgilendiren konularda bizimle açık diyalog ve müzakere yürütülmesi talebimizi yine etmek istiyorum. Bunun için o masada bulunmak gerekmiyor; kaldı ki bizim o masaya davet edilme üzere bir beklentimiz de yoktu. Şayet cumhurbaşkanlığı seçimi ortak aday tartışması üzerinden gelişecekse, HDP olarak talebimiz, bu çerçevedeki bahislerin bizimle kamuoyuna duyurularak, açık, direkt ve şeffaf halde yürütülmesidir.
“HDP’Yİ BEĞENİLEN TUTALIM, FAKAT BOŞ TUTALIM’ YAKLAŞIMI PİŞİRİLİYOR”
Bu görüşmenin akabinde Pervin Buldan, “Bizi yok sayanları vakti geldiğinde biz de yok sayarız” dedi, keza sizin de bu tarafta açıklamalarınız var ve bu, altılı toplantıya reaksiyon olarak yorumlandı.
HDP’yi yok sayan rastgele bir yaklaşımın, Türkiye’de gerçek ve kuvvetli bir demokrasi, kapsamlı ve kalıcı bir toplumsal barış inşa etme talihi yok. Bunu da şöyleki netleştireyim: Şayet Türkiye’de hakikaten demokrasiye giden yol açılacaksa, yeni bir devir başlatmak gerekiyor. Cumhurbaşkanlığı seçimini kazanmanın ve Meclis’te bu değişimi sağlamaya yetecek bir çoğunluk oluşturmanın bu açıdan hayli değerli olduğu açık. Bütün bunları HDP’siz yapabileceğini düşünen kim var ise, hayal aleminde yaşıyor demektir.
“HDP’yi güzel tutalım ancak boş tutalım” üzere bir yaklaşımın da birilerinin gündeminde olduğunu ve bu hususta hazırlık yapıldığını görüyoruz. bu biçimdesi bir yaklaşım tuzaklarla doludur. Bunun farkında olmadığımızı düşünmek de önemli bir yanılgıdır.
“KASTETTİĞİMİZ GÜZEL PARTİ’DİR”
Benim merak ettiğim şu; siz o görüşmede olmamakla kendinizi “yok sayılmış” mı hissettiniz?
Hayır, bu biçimde söylemiyorum. HDP’yi ötekileştiren, hatta düşmanlaştıran yaklaşımlar epey tehlikeli sonuçlar doğurur. HDP’yi muhatap almayı kabul etmeyen, bunun da ötesine geçerek HDP’ye karşı düşmanca tavır takınan bir zihniyetin Türkiye’de demokrasiye katkı sunma tezinin rastgele bir inandırıcılığı yoktur, olamaza da.
Şayet bu iktidara karşı demokratik bir alternatif oluşturulmak isteniyorsa, bunu Türkiye’nin geçmişten bugüne en derin meselesinde iktidarın anlayışını motamot sahiplenerek yapılması mümkün değildir. Kelamı dolandırmaya gerek yok: Kastettiğimiz, evvela ve bilhassa UYGUN Parti’dir. Düşünün ki, bu parti sözcüleri aracılığıyla “HDP kapatılmalıdır” bile diyebiliyor.
Buna yönelik mi reaksiyonunuz, yani ÂLÂ Parti’ye?
Yalnızca YETERLİ Parti’ye yönelik değil. görüşmedilk evvel de bir fazlaca defa lisana getirdik. “Altı muhalefet partisi” bir ortaya geldiğinde, bu partilerin,Türkiye’deki temel sıkıntılara dair sahiden muhalif bir tavır sergilemesi beklenir. Muhalif olmak da iktidarın, Türkiye’deki temel meselelere dair yaklaşımlarına karşı olmak ve demokratik tahlil teklifleri sunmak manasını taşır. Lakin bir parti, kurum yahut etraf, Kürt sorunu, eşit yurttaşlık ve siyasal özgürlükler üzere en temel konularda dahi iktidarla tıpkı yahut emsal anlayışı paylaşıyorsa biz bu yapıya muhalif diyemeyiz.
bu biçimde bir anlayışın yük taşıyacağı bir ittifakın da Türkiye’ye bugünkünden daha uygun bir gelecek vaat etmesinin mümkün olmayacağını düşünüyoruz.
Getty Images
“HDP MUTLAK MÜZAKERE ADRESİ OLARAK KABUL EDİLMELİ”
Kılıçdaroğlu, ‘HDP’yi yok saymıyoruz, görüşüyoruz, gerektikçe de görüşeceğiz’ dedi. Bu açıklama sizin için kâfi oldu mu, yoksa “biz de o masada kesinlikle olmalıydık” diyor musunuz?
Bizim “mutlaka o masada olmalıydık” üzere bir beyanımız yahut açıklamamız olmadı. Biz Türkiye’nin geleceği tartışılırken HDP’nin yok sayılmasının büyük bir yanlış ve tuzak olduğunu söylüyoruz. Temel sıkıntı, HDP’nin direkt doğruya müzakere adresi olarak kabul edilip edilmediğidir.
HDP ile açık ve şeffaf görüşme yürütülmesi, diyalog kanallarının oluşturulması, Türkiye’de baskıcı iktidarı ve yıkıcı atmosferi dönüştürmek için elzemdir. Ancak gündemde seçimler olduğu için problemleri çoklukla seçim çerçevesinde konuşmak durumunda kalıyoruz.
Öncelikle şunu yeniden vurgulamalıyım: Parlamento seçimiyle cumhurbaşkanlığı seçimini ayırıyoruz. Cumhurbaşkanlığı seçimi bununla birlikte bir geçiş süreci sorunudur. Şayet ortak bir adayda karar kılınacaksa, Türkiye’nin yeni bir başlangıcı hangi çerçevede yapacağının detaylı bir halde konuşulması gerekiyor. Şayet ortak bir aday fikri olgunlaşırsa biz, bu sıkıntının isim üzerinden değil, siyasal unsurlar ve yapısal sıkıntılar üzerinden konuşulmasını istiyoruz. Aksi taktirde kamuoyunun büyük bir bölümünün şu soruları sorma hakkı doğuyor: 6 parti buluştu, şöyleki bir geçiş süreci şöyleki bir sistem ve şu biçimde bir gelecek önerisi ortaya çıkardı. Pekala bu nasıl hayata geçirilecek?
Bunu Türkiye’nin en dinamik, demokrasi gayreti konusunda başta Kürt halkı olmak üzere en direngen ve kararlı sosyolojisini hesaba katmadan, bu sosyolojinin direkt siyasi iradesini temsil eden bir partiyi eşit bir aktör olarak görmeden nasıl yapacaksınız? Bu sorulara yanıt verme mecburiyeti, muhalefet partilerinin topluma karşı sorumluluğudur.
“HDP İLE GÖRÜŞÜYORUZ, LEGAL GÖRÜYORUZ DEMEK YETMEZ”
Getty Images
Bizim kaygımız temel olarak Türkiye’yi demokrasiye kavuşturarak kalıcı barışı inşa etme imkanlarını sağlayacak toplumsal dinamizmi ortaya çıkarmaktır. Son senelerda epeyce büyük tahribatlar, epeyce büyük adaletsizlikler yaşandı. Bunların elbette tamiri gerekiyor lakin daha ötesini hedeflemek gerekiyor, o da şudur: Tıpkı tahribatların bir daha yaşanmayacağı sosyolojik ve politik bir tabanı yaratmak.
Bu tabanı yaratabilmek için de HDP’nin siyasi aktör olarak temsil ettiği geniş sosyolojinin siyasi özne olarak tanınması bir zorunluluktur. O niçinle “HDP ile görüşüyoruz” demek yetmez. “HDP’yi yasal görüyoruz” demek de yetmez. Temel olan, HDP’yle eşitler ortası bir tabanda tereddütsüz, çekincesiz, direkt ve açık bir diyalog ve müzakere yürütmeyi kabul etmektir.
Siz ‘mevcut iki ittifak ortasında yer almayacağız‘ diyorsunuz fakat partinizin cumhurbaşkanı adayı çıkarıp çıkarmayacağı konusunda da şimdiye kadar net bir açıklama yapmadınız.
Aday sorununu, önerdiğimiz bu çerçeve derinlemesine tartışılmadan gündemimize almıyoruz. Seçim tarihi muhakkak olduğunda bu biçimdea kadar alınmış olan yahut alınması beklenen yola bakarız, gelişmeleri kıymetlendiririz, kararlarımızı da bu olgu ve datalara bakılırsa veririz.
Kendi adayımızı çıkarıp çıkarmayacağımız problemi de bu süreç içerisinde şekillenecektir. Ki bunu da yalnızca HDP olarak yapmayacağız; Meclis seçimi için kurmakta olduğumuz demokrasi ittifakının bileşenleriyle tartışarak, bu ittifakta yer almayan demokrasi güçleriyle istişare ederek, tabanımızla diyalog içerisinde belirleyeceğiz. Şöyle yapılmazsa aday çıkarırız yahut şu biçimde yapılırsa aday çıkarmayız üzere bir yaklaşımın, bu hususta yürütülebilecek kapsamlı ve derinlemesine tartışmaların önünü tıkayacağı kanaatindeyiz. O yüzden biz, demokrasiye, barışa ve adalete giden yolun tıkanmaması, tersine bu yolun genişlemesi için, mevcut kaidelerde bir tuzak olarak gördüğümüz aday tartışmasına girmek istemiyoruz.
“SEÇENEKLERDEN BİRİ KENDİ ADAYIMIZLA ÇIKMAKTIR”
Lakin eş genel lider yardımcınız Tayip Temel de altı önderin buluşmasına davet edilmemenizi eleştirirken “biz de kendi adayımızı çıkarabiliriz” manasına gelecek bir açıklama yaptı…
Tam olarak o denli söylemedi, o açıklamanın bir bağlamı vardı. Tayip Temel arkadaşımız, “Millet İttifakı’nda, kendi adayımızı çıkarma eğilimimizi güçlendiren gelişmeler var” dedi. Herkes biliyor ki, kendi adayımızı çıkarmak da gerçek bir seçenektir. Lakin biz bunu artık tartışmak istemiyoruz.
Yani seçeneklerden biri, şüphesiz seçimlere demokrasi ittifakının adayıyla katılmaktır. Bizim temel olarak önceliğimiz, bu önerdiğimiz çerçeve olgunlaşıncaya kadar tartışmanın sürdürülmesidir. Mutabakat sağlanırsa ortak aday fikrine açık olduğumuzu aslına bakarsan beyan etmiştik. Şayet ortak aday bu gerçekleşmezse ne yapacağımıza, biraz evvel değindiğim çoğulcu demokratik yolla karar vereceğiz. bu biçimde bir durumda, kendi adayımızla seçimlere girmek de olağan olarak kıymetli bir seçenek olacaktır.
BBC
“ÜÇÜNCÜ İTTİFAK DEĞİL, GENİŞ DEMOKRASİ İTTİFAKI OLARAK TANIMLIYORUZ”
Partinizin de ortasında yer aldığı üçüncü ittifak çalışması var. İkinci toplantıyı da sanırım 26 Şubat’ta yapacaksınız. Birincisi sekiz siyasal yapı ile başlayan ittifak görüşmeleri yeni iştirakçilerle genişleyecek mi? İkinci olarak da sekiz siyasal yapı önderi olarak bir ortaya gelip bir arada fotoğraf verecek misiniz?
Bizim demokrasi ittifakımız epeyce geniş bir çerçeveyi içeriyor. Sol sosyalist aktörlerle, siyasi parti ve oluşumlarla ittifak da bunun kıymetli bir kesimidir. Biz bu buluşmalara “ortak mücadele” maksadı koyduk.
Bizim yaptığımız görüşmeler, demokrasi ittifakı olarak tanımladığımız bir çerçeve içerisinde ilerliyor. Demokrasi ittifakı, başlı başına bir seçim ittifakı değildir. Bizim önceliğimiz, bir gayret iştirakini oluşturmaktır. Bu paydaşlık inşa edilirken bir seçim gerçekliğiyle de karşı karşıya olduğumuzun şuurundayız. Lakin odağımıza seçimi almadık.
Birinci görüşmede da bu hususta mutabakat sağladık. Yani öncelik seçim ittifakı değildir. Birincil olarak ortak çabayı nasıl inşa edeceğimizi konuşuyoruz. Fakat seçimler de bu buluşmalardaki tartışma hususlarından biri olarak gündeme gelecektir olağan olarak.
Taraflar, 26’sında gerçekleşecek ikinci toplantıya eş liderler seviyesinde katılacak. Birinci görüşmeden çıkan üç kıymetli sonuç vardı. Bunların ortasında genişleme perspektifi de yer alıyordu. ötürüsıyla sol-sosyalist yapılara dönük genişleme çalışmalarımız devam edecek.
Öte yandan demokrasi ittifakı çerçevesinde öteki kısımlarla görüşmelerimiz sürüyor. örneğin Kürdi partilerle yürüyen bir çalışmamız var. aslına bakarsanız 2019 mahallî seçimlerinde oluşmuş bir ittifakımız mevcut, bunu genişletmek için çalışmalarımızı yürütüyoruz. Biz bütün ezilenleri, sömürülenleri, dışlananları, ötekileştirilenleri, mazlumları ve mağdurları kapsayacak bir ortak çaba beraberliği inşa etmek istiyoruz. Bunu başardığımızda seçim sıkıntısı daha rahat bir formda ele alınır.
O niçinle “üçüncü ittifak” kelamı, yürüttüğümüz çalışma için hakikat bir niteleme değildir. bu türlü kullanıldığının farkındayız lakin biz bunu üçüncü ittifak değil, geniş demokrasi ittifakı olarak tanımlıyoruz. 26’sındaki toplantı da çalışma alanlarını ve formlarını daha da somutlaştıracağımız bir gündemle gerçekleştirilecek.
“ÖCALAN’IN NE DEDİĞİNİ DİREKT KENDİSİNDEN ÖĞRENELİM”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Edirne’deki İmralı’dakine hesap verecek” kelamları fazlaca tartışıldı. Burada HDP’ye yönelik yeni bir plan mı kuruluyor ya da somut bir gelişme olmuş olabilir mi sizce?
Suyu bulandırmak istiyorlar. Somut bir gelişme olup olmadığını bilmemiz mümkün değil. Bunu bilmenin tek yolu var: İmralı’da avukatlarla ve/veya bağımsız heyetlerle görüşmeye müsaade verilmesi. bu biçimdece Abdullah Öcalan’ın bu bahis dahil, öbür konularda ne düşündüğü, şahsen kendisi tarafınca tabir edilsin. Bunun haricindeki atakların HDP ortasında tartışma yaratma, Kürt seçmende zihin bulanıklığına yol açma üzere hedefler güttüğünün farkındayız ancak bu hesapların tutması mümkün değil. O niçinle biz Erdoğan’ın kelamlarının içeriğine bir değer atfetmiyoruz.
Öcalan daha evvel senelerca avukatlarıyla görüştü, fikirlerini avukatları aracılığıyla kamuoyuna duyurdu; artık de birebiri yapılmalıdır. Yol sıradan ve açıktır: Görüşmeler sağlansın, Öcalan’ın ne söylemiş olduğini herkes direkt kendisinden öğrenelim.
“HDP YÜZDE 15’LERE İLERLİYOR”
Partiniz hakkındaki kapatma davasının seçimlere kadar sonuçlanmasını bekliyor musunuz? Partiniz kapatılsa da kapatılmasa da, HDP temsilcilerini bir biçimde alanda siyasi aktör olarak nazarancek miyiz?
HDP kapatılsa da kapatılmasa da, siyasi gücünü ve toplumsal tesirini bir biçimde değil, her biçimde, yalnızca siz değil herkes gorecek. Biz hem gayret sürecine birebir vakitte seçime yükümüzü ve gücümüzü en tesirli biçimde yansıtacak imkanlara sahibiz. Geleneğimiz, deneyimimiz ve birikimimiz ortadadır. Bütün hücumlara ve kuşatmalara karşın yalnızca ayakta durmakla kalmadık, yolumuzda dengeli ve kararlı bir biçimde ilerledik, ilerliyoruz.
Şu anda bizden hoşlanmayan çevrelerin tesirindeki kamuoyu yoklamaları bile HDP’nin yüzde 15’lere yanlışsız ilerlediğini lisana getiriyor. Yüzde 15 oranı yalnızca sayısal bir sıkıntı değildir. Bu oran, bütün mahzurlara karşın HDP’nin, halkın takviyesiyle belirlediği yolda kararlı ve dengeli biçimde yürümeye devam etmesi manası taşımasıdır. ötürüsıyla yüzde 15 sayısal olmanın ötesinde fazlaca değerli bir siyasal sıkıntıdır. Türkiye’nin kuvvetli demokrasiye ve eşit ortak yaşama dayalı büyük barışa ulaşması konusunda gerçek bir alternatifin mevcut olduğunun, buna dair umudun canlı ve bu yolda uğraşın dinamik olduğunun değerli bir göstergesidir.
Erdoğan’ın üçüncü periyot aday olup olmayacağı tartışması var. Birtakım muhalefet partileri “hukuken aday olamaz fakat siyaseten biz bu tartışmaya girmeyeceğiz, aday olsun” yaklaşımında. Sizin tavrınız nedir?
Ben bir kamu hukukçusu olarak söz edeyim: Erdoğan’ın bir daha aday olabilmesinin tek bir yolu var. O da cumhurbaşkanı olarak nazaranv müddeti tamamlanmadan Meclis’in erken seçim sonucu alması. Anayasa kararları bu bahiste açıktır. Karşı argümanı savunanlar var ancak argümanların hukukî temeli yok. Anayasa’nın lafzı açık: Şayet seçim vaktinde yapılırsa yahut cumhurbaşkanı erken seçim sonucu alırsa Erdoğan aday olamaz. Zira referandum ile Anayasa’nın tümü değil, bir kısmı değişti. ötürüsıyla değişmeyen kısımlar uygulanmak zorunda.
Bu kısımlardan biri de cumhurbaşkanının en çok iki devir aday olabileceğidir. Tek istisnası da karara bağlanmıştır: vazife mühleti dolmadan Meclis’in en az 360 oyla erken seçim sonucu alması. Kendi gerçekleştirdikleri anayasa değişikliğinde bile bu hususu öngörmemiş, bu mevzuda bir düzenleme yapmamış iktidara, “anayasaya uymayabilir fakat bir daha de aday olsun” diyemeyiz. Bu, demokratik hukuk devletine dönmeyi hedefleyen çevrelerin lisana getirebileceği bir argüman olamaz. Bizim bu biçimde bir lüksümüz de hakkımız da yok.
Erdoğan belirttiğim istisna haricinde bir daha aday olursa ve -oldukca küçük bir ihtimal ama- seçilirse meşruiyet tartışması bitmeyecektir. Biz de bunun takipçisi oluruz.
HDP Eş Genel Lideri Mithat Sancar, parlamenter sistem çalışması yürüten altı muhalefet partisi önderinin buluştuğu “yuvarlak masa” toplantısına davet beklemediklerini lakin “geçiş süreci” ve cumhurbaşkanlığı seçimi hususlarında kendilerinin “mutlak müzakere zemini” olarak kabul edilmesini istediklerini söylemiş oldu.
Sancar, “O niçinle ‘HDP ile görüşüyoruz’ demek yetmez. ‘HDP’yi yasal görüyoruz’ demek de yetmez. Temel olan, HDP’yle eşitler ortası bir yerde tereddütsüz, çekincesiz, direkt ve açık bir diyalog ve müzakere yürütmeyi kabul etmektir” görüşünü lisana getirdi.
Sancar, DÜZGÜN Parti’nin “HDP kapatılmalıdır” yaklaşımını eleştirirken, muhalefet ortasında “HDP’yi beğenilen tutalım, lakin boş tutalım, yaklaşımını pişirenlerin farkında olduklarını” söylemiş oldu.
“HDP niye MASADA YOK”
HDP Eş Genel Lideri Sancar, yeni siyasi gelişmelere ait BBC Türkçe‘nin sorularını yanıtladı:
Altı muhalefet partisi önderinin buluşmasıyla başlamak istiyorum. Bu buluşma niçiniyle, toplumsal medyadan “HDP niye masada yok” tenkitleri geldi. Siz bu masaya davet edilmeyi bekliyor muydunuz?
Muhalefet partilerinin kendi ortalarında diyalog ve ortak çalışma yürütmelerine bizim rastgele bir itirazımız yok. aslına bakarsanız bu buluşma, güçlendirilmiş parlamenter sistem tartışmalarının finali olarak duyurulmuştu. Bu cins çalışmalar yapılabilir elbette. Çeşitli partiler içinde bu tıp münasebetler bize bakılırsa olumludur.
Burada karışıklık yaratan ve tartışmaya niye olan durum şudur: Toplantı gerçekten belirtilen gündemle mi gerçekleştirildi, yoksa hem de bir ittifak buluşması mıydı? Millet İttifakı’nın genişleyip genişlemeyeceği üzere bir tartışma, sanırım bu meçhullükten ortaya çıktı. Millet İttifakı’nın genişlemesiyle ilgili görüşmeler de yapılabilir, buna da bizim itirazımız olamaz. Çünkü biz parlamento seçimine kendi ittifakımızı kurarak gireceğimizi belirttik.
Ama cumhurbaşkanlığı seçimi için ortak aday fikrine açık olduğumuzu da söylemiş olduk. Bunun yolunun da bizimle kamuya açık, direkt müzakere yürütülmesi olduğunu her vesileyle lisana getiriyoruz. Müzakere etmek istediğimiz çerçeveyi ana çizgileriyle aslına bakarsan tıpkı zamandaklarasyonumuzla duyurduk birebir vakitte çeşitli beyanatlarımızda söz ettik. Şayet bu çalışma, Meclis seçimlerine dönük bir ittifak niyetiyle yapılıyorsa, bizim burada yer almamızın bir gereği aslına bakarsanız yok.
Şayet cumhurbaşkanlığı seçimi ve onunla ilişkili temel problemler kelam mevzusuysa, durum değişir. Başta geçiş süreci olmak üzere, cumhurbaşkanlığı seçimini ilgilendiren konularda bizimle açık diyalog ve müzakere yürütülmesi talebimizi yine etmek istiyorum. Bunun için o masada bulunmak gerekmiyor; kaldı ki bizim o masaya davet edilme üzere bir beklentimiz de yoktu. Şayet cumhurbaşkanlığı seçimi ortak aday tartışması üzerinden gelişecekse, HDP olarak talebimiz, bu çerçevedeki bahislerin bizimle kamuoyuna duyurularak, açık, direkt ve şeffaf halde yürütülmesidir.
“HDP’Yİ BEĞENİLEN TUTALIM, FAKAT BOŞ TUTALIM’ YAKLAŞIMI PİŞİRİLİYOR”
Bu görüşmenin akabinde Pervin Buldan, “Bizi yok sayanları vakti geldiğinde biz de yok sayarız” dedi, keza sizin de bu tarafta açıklamalarınız var ve bu, altılı toplantıya reaksiyon olarak yorumlandı.
HDP’yi yok sayan rastgele bir yaklaşımın, Türkiye’de gerçek ve kuvvetli bir demokrasi, kapsamlı ve kalıcı bir toplumsal barış inşa etme talihi yok. Bunu da şöyleki netleştireyim: Şayet Türkiye’de hakikaten demokrasiye giden yol açılacaksa, yeni bir devir başlatmak gerekiyor. Cumhurbaşkanlığı seçimini kazanmanın ve Meclis’te bu değişimi sağlamaya yetecek bir çoğunluk oluşturmanın bu açıdan hayli değerli olduğu açık. Bütün bunları HDP’siz yapabileceğini düşünen kim var ise, hayal aleminde yaşıyor demektir.
“HDP’yi güzel tutalım ancak boş tutalım” üzere bir yaklaşımın da birilerinin gündeminde olduğunu ve bu hususta hazırlık yapıldığını görüyoruz. bu biçimdesi bir yaklaşım tuzaklarla doludur. Bunun farkında olmadığımızı düşünmek de önemli bir yanılgıdır.
“KASTETTİĞİMİZ GÜZEL PARTİ’DİR”
Benim merak ettiğim şu; siz o görüşmede olmamakla kendinizi “yok sayılmış” mı hissettiniz?
Hayır, bu biçimde söylemiyorum. HDP’yi ötekileştiren, hatta düşmanlaştıran yaklaşımlar epey tehlikeli sonuçlar doğurur. HDP’yi muhatap almayı kabul etmeyen, bunun da ötesine geçerek HDP’ye karşı düşmanca tavır takınan bir zihniyetin Türkiye’de demokrasiye katkı sunma tezinin rastgele bir inandırıcılığı yoktur, olamaza da.
Şayet bu iktidara karşı demokratik bir alternatif oluşturulmak isteniyorsa, bunu Türkiye’nin geçmişten bugüne en derin meselesinde iktidarın anlayışını motamot sahiplenerek yapılması mümkün değildir. Kelamı dolandırmaya gerek yok: Kastettiğimiz, evvela ve bilhassa UYGUN Parti’dir. Düşünün ki, bu parti sözcüleri aracılığıyla “HDP kapatılmalıdır” bile diyebiliyor.
Buna yönelik mi reaksiyonunuz, yani ÂLÂ Parti’ye?
Yalnızca YETERLİ Parti’ye yönelik değil. görüşmedilk evvel de bir fazlaca defa lisana getirdik. “Altı muhalefet partisi” bir ortaya geldiğinde, bu partilerin,Türkiye’deki temel sıkıntılara dair sahiden muhalif bir tavır sergilemesi beklenir. Muhalif olmak da iktidarın, Türkiye’deki temel meselelere dair yaklaşımlarına karşı olmak ve demokratik tahlil teklifleri sunmak manasını taşır. Lakin bir parti, kurum yahut etraf, Kürt sorunu, eşit yurttaşlık ve siyasal özgürlükler üzere en temel konularda dahi iktidarla tıpkı yahut emsal anlayışı paylaşıyorsa biz bu yapıya muhalif diyemeyiz.
bu biçimde bir anlayışın yük taşıyacağı bir ittifakın da Türkiye’ye bugünkünden daha uygun bir gelecek vaat etmesinin mümkün olmayacağını düşünüyoruz.
Getty Images
“HDP MUTLAK MÜZAKERE ADRESİ OLARAK KABUL EDİLMELİ”
Kılıçdaroğlu, ‘HDP’yi yok saymıyoruz, görüşüyoruz, gerektikçe de görüşeceğiz’ dedi. Bu açıklama sizin için kâfi oldu mu, yoksa “biz de o masada kesinlikle olmalıydık” diyor musunuz?
Bizim “mutlaka o masada olmalıydık” üzere bir beyanımız yahut açıklamamız olmadı. Biz Türkiye’nin geleceği tartışılırken HDP’nin yok sayılmasının büyük bir yanlış ve tuzak olduğunu söylüyoruz. Temel sıkıntı, HDP’nin direkt doğruya müzakere adresi olarak kabul edilip edilmediğidir.
HDP ile açık ve şeffaf görüşme yürütülmesi, diyalog kanallarının oluşturulması, Türkiye’de baskıcı iktidarı ve yıkıcı atmosferi dönüştürmek için elzemdir. Ancak gündemde seçimler olduğu için problemleri çoklukla seçim çerçevesinde konuşmak durumunda kalıyoruz.
Öncelikle şunu yeniden vurgulamalıyım: Parlamento seçimiyle cumhurbaşkanlığı seçimini ayırıyoruz. Cumhurbaşkanlığı seçimi bununla birlikte bir geçiş süreci sorunudur. Şayet ortak bir adayda karar kılınacaksa, Türkiye’nin yeni bir başlangıcı hangi çerçevede yapacağının detaylı bir halde konuşulması gerekiyor. Şayet ortak bir aday fikri olgunlaşırsa biz, bu sıkıntının isim üzerinden değil, siyasal unsurlar ve yapısal sıkıntılar üzerinden konuşulmasını istiyoruz. Aksi taktirde kamuoyunun büyük bir bölümünün şu soruları sorma hakkı doğuyor: 6 parti buluştu, şöyleki bir geçiş süreci şöyleki bir sistem ve şu biçimde bir gelecek önerisi ortaya çıkardı. Pekala bu nasıl hayata geçirilecek?
Bunu Türkiye’nin en dinamik, demokrasi gayreti konusunda başta Kürt halkı olmak üzere en direngen ve kararlı sosyolojisini hesaba katmadan, bu sosyolojinin direkt siyasi iradesini temsil eden bir partiyi eşit bir aktör olarak görmeden nasıl yapacaksınız? Bu sorulara yanıt verme mecburiyeti, muhalefet partilerinin topluma karşı sorumluluğudur.
“HDP İLE GÖRÜŞÜYORUZ, LEGAL GÖRÜYORUZ DEMEK YETMEZ”
Getty Images
Bizim kaygımız temel olarak Türkiye’yi demokrasiye kavuşturarak kalıcı barışı inşa etme imkanlarını sağlayacak toplumsal dinamizmi ortaya çıkarmaktır. Son senelerda epeyce büyük tahribatlar, epeyce büyük adaletsizlikler yaşandı. Bunların elbette tamiri gerekiyor lakin daha ötesini hedeflemek gerekiyor, o da şudur: Tıpkı tahribatların bir daha yaşanmayacağı sosyolojik ve politik bir tabanı yaratmak.
Bu tabanı yaratabilmek için de HDP’nin siyasi aktör olarak temsil ettiği geniş sosyolojinin siyasi özne olarak tanınması bir zorunluluktur. O niçinle “HDP ile görüşüyoruz” demek yetmez. “HDP’yi yasal görüyoruz” demek de yetmez. Temel olan, HDP’yle eşitler ortası bir tabanda tereddütsüz, çekincesiz, direkt ve açık bir diyalog ve müzakere yürütmeyi kabul etmektir.
Siz ‘mevcut iki ittifak ortasında yer almayacağız‘ diyorsunuz fakat partinizin cumhurbaşkanı adayı çıkarıp çıkarmayacağı konusunda da şimdiye kadar net bir açıklama yapmadınız.
Aday sorununu, önerdiğimiz bu çerçeve derinlemesine tartışılmadan gündemimize almıyoruz. Seçim tarihi muhakkak olduğunda bu biçimdea kadar alınmış olan yahut alınması beklenen yola bakarız, gelişmeleri kıymetlendiririz, kararlarımızı da bu olgu ve datalara bakılırsa veririz.
Kendi adayımızı çıkarıp çıkarmayacağımız problemi de bu süreç içerisinde şekillenecektir. Ki bunu da yalnızca HDP olarak yapmayacağız; Meclis seçimi için kurmakta olduğumuz demokrasi ittifakının bileşenleriyle tartışarak, bu ittifakta yer almayan demokrasi güçleriyle istişare ederek, tabanımızla diyalog içerisinde belirleyeceğiz. Şöyle yapılmazsa aday çıkarırız yahut şu biçimde yapılırsa aday çıkarmayız üzere bir yaklaşımın, bu hususta yürütülebilecek kapsamlı ve derinlemesine tartışmaların önünü tıkayacağı kanaatindeyiz. O yüzden biz, demokrasiye, barışa ve adalete giden yolun tıkanmaması, tersine bu yolun genişlemesi için, mevcut kaidelerde bir tuzak olarak gördüğümüz aday tartışmasına girmek istemiyoruz.
“SEÇENEKLERDEN BİRİ KENDİ ADAYIMIZLA ÇIKMAKTIR”
Lakin eş genel lider yardımcınız Tayip Temel de altı önderin buluşmasına davet edilmemenizi eleştirirken “biz de kendi adayımızı çıkarabiliriz” manasına gelecek bir açıklama yaptı…
Tam olarak o denli söylemedi, o açıklamanın bir bağlamı vardı. Tayip Temel arkadaşımız, “Millet İttifakı’nda, kendi adayımızı çıkarma eğilimimizi güçlendiren gelişmeler var” dedi. Herkes biliyor ki, kendi adayımızı çıkarmak da gerçek bir seçenektir. Lakin biz bunu artık tartışmak istemiyoruz.
Yani seçeneklerden biri, şüphesiz seçimlere demokrasi ittifakının adayıyla katılmaktır. Bizim temel olarak önceliğimiz, bu önerdiğimiz çerçeve olgunlaşıncaya kadar tartışmanın sürdürülmesidir. Mutabakat sağlanırsa ortak aday fikrine açık olduğumuzu aslına bakarsan beyan etmiştik. Şayet ortak aday bu gerçekleşmezse ne yapacağımıza, biraz evvel değindiğim çoğulcu demokratik yolla karar vereceğiz. bu biçimde bir durumda, kendi adayımızla seçimlere girmek de olağan olarak kıymetli bir seçenek olacaktır.
BBC
“ÜÇÜNCÜ İTTİFAK DEĞİL, GENİŞ DEMOKRASİ İTTİFAKI OLARAK TANIMLIYORUZ”
Partinizin de ortasında yer aldığı üçüncü ittifak çalışması var. İkinci toplantıyı da sanırım 26 Şubat’ta yapacaksınız. Birincisi sekiz siyasal yapı ile başlayan ittifak görüşmeleri yeni iştirakçilerle genişleyecek mi? İkinci olarak da sekiz siyasal yapı önderi olarak bir ortaya gelip bir arada fotoğraf verecek misiniz?
Bizim demokrasi ittifakımız epeyce geniş bir çerçeveyi içeriyor. Sol sosyalist aktörlerle, siyasi parti ve oluşumlarla ittifak da bunun kıymetli bir kesimidir. Biz bu buluşmalara “ortak mücadele” maksadı koyduk.
Bizim yaptığımız görüşmeler, demokrasi ittifakı olarak tanımladığımız bir çerçeve içerisinde ilerliyor. Demokrasi ittifakı, başlı başına bir seçim ittifakı değildir. Bizim önceliğimiz, bir gayret iştirakini oluşturmaktır. Bu paydaşlık inşa edilirken bir seçim gerçekliğiyle de karşı karşıya olduğumuzun şuurundayız. Lakin odağımıza seçimi almadık.
Birinci görüşmede da bu hususta mutabakat sağladık. Yani öncelik seçim ittifakı değildir. Birincil olarak ortak çabayı nasıl inşa edeceğimizi konuşuyoruz. Fakat seçimler de bu buluşmalardaki tartışma hususlarından biri olarak gündeme gelecektir olağan olarak.
Taraflar, 26’sında gerçekleşecek ikinci toplantıya eş liderler seviyesinde katılacak. Birinci görüşmeden çıkan üç kıymetli sonuç vardı. Bunların ortasında genişleme perspektifi de yer alıyordu. ötürüsıyla sol-sosyalist yapılara dönük genişleme çalışmalarımız devam edecek.
Öte yandan demokrasi ittifakı çerçevesinde öteki kısımlarla görüşmelerimiz sürüyor. örneğin Kürdi partilerle yürüyen bir çalışmamız var. aslına bakarsanız 2019 mahallî seçimlerinde oluşmuş bir ittifakımız mevcut, bunu genişletmek için çalışmalarımızı yürütüyoruz. Biz bütün ezilenleri, sömürülenleri, dışlananları, ötekileştirilenleri, mazlumları ve mağdurları kapsayacak bir ortak çaba beraberliği inşa etmek istiyoruz. Bunu başardığımızda seçim sıkıntısı daha rahat bir formda ele alınır.
O niçinle “üçüncü ittifak” kelamı, yürüttüğümüz çalışma için hakikat bir niteleme değildir. bu türlü kullanıldığının farkındayız lakin biz bunu üçüncü ittifak değil, geniş demokrasi ittifakı olarak tanımlıyoruz. 26’sındaki toplantı da çalışma alanlarını ve formlarını daha da somutlaştıracağımız bir gündemle gerçekleştirilecek.
“ÖCALAN’IN NE DEDİĞİNİ DİREKT KENDİSİNDEN ÖĞRENELİM”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Edirne’deki İmralı’dakine hesap verecek” kelamları fazlaca tartışıldı. Burada HDP’ye yönelik yeni bir plan mı kuruluyor ya da somut bir gelişme olmuş olabilir mi sizce?
Suyu bulandırmak istiyorlar. Somut bir gelişme olup olmadığını bilmemiz mümkün değil. Bunu bilmenin tek yolu var: İmralı’da avukatlarla ve/veya bağımsız heyetlerle görüşmeye müsaade verilmesi. bu biçimdece Abdullah Öcalan’ın bu bahis dahil, öbür konularda ne düşündüğü, şahsen kendisi tarafınca tabir edilsin. Bunun haricindeki atakların HDP ortasında tartışma yaratma, Kürt seçmende zihin bulanıklığına yol açma üzere hedefler güttüğünün farkındayız ancak bu hesapların tutması mümkün değil. O niçinle biz Erdoğan’ın kelamlarının içeriğine bir değer atfetmiyoruz.
Öcalan daha evvel senelerca avukatlarıyla görüştü, fikirlerini avukatları aracılığıyla kamuoyuna duyurdu; artık de birebiri yapılmalıdır. Yol sıradan ve açıktır: Görüşmeler sağlansın, Öcalan’ın ne söylemiş olduğini herkes direkt kendisinden öğrenelim.
“HDP YÜZDE 15’LERE İLERLİYOR”
Partiniz hakkındaki kapatma davasının seçimlere kadar sonuçlanmasını bekliyor musunuz? Partiniz kapatılsa da kapatılmasa da, HDP temsilcilerini bir biçimde alanda siyasi aktör olarak nazarancek miyiz?
HDP kapatılsa da kapatılmasa da, siyasi gücünü ve toplumsal tesirini bir biçimde değil, her biçimde, yalnızca siz değil herkes gorecek. Biz hem gayret sürecine birebir vakitte seçime yükümüzü ve gücümüzü en tesirli biçimde yansıtacak imkanlara sahibiz. Geleneğimiz, deneyimimiz ve birikimimiz ortadadır. Bütün hücumlara ve kuşatmalara karşın yalnızca ayakta durmakla kalmadık, yolumuzda dengeli ve kararlı bir biçimde ilerledik, ilerliyoruz.
Şu anda bizden hoşlanmayan çevrelerin tesirindeki kamuoyu yoklamaları bile HDP’nin yüzde 15’lere yanlışsız ilerlediğini lisana getiriyor. Yüzde 15 oranı yalnızca sayısal bir sıkıntı değildir. Bu oran, bütün mahzurlara karşın HDP’nin, halkın takviyesiyle belirlediği yolda kararlı ve dengeli biçimde yürümeye devam etmesi manası taşımasıdır. ötürüsıyla yüzde 15 sayısal olmanın ötesinde fazlaca değerli bir siyasal sıkıntıdır. Türkiye’nin kuvvetli demokrasiye ve eşit ortak yaşama dayalı büyük barışa ulaşması konusunda gerçek bir alternatifin mevcut olduğunun, buna dair umudun canlı ve bu yolda uğraşın dinamik olduğunun değerli bir göstergesidir.
Erdoğan’ın üçüncü periyot aday olup olmayacağı tartışması var. Birtakım muhalefet partileri “hukuken aday olamaz fakat siyaseten biz bu tartışmaya girmeyeceğiz, aday olsun” yaklaşımında. Sizin tavrınız nedir?
Ben bir kamu hukukçusu olarak söz edeyim: Erdoğan’ın bir daha aday olabilmesinin tek bir yolu var. O da cumhurbaşkanı olarak nazaranv müddeti tamamlanmadan Meclis’in erken seçim sonucu alması. Anayasa kararları bu bahiste açıktır. Karşı argümanı savunanlar var ancak argümanların hukukî temeli yok. Anayasa’nın lafzı açık: Şayet seçim vaktinde yapılırsa yahut cumhurbaşkanı erken seçim sonucu alırsa Erdoğan aday olamaz. Zira referandum ile Anayasa’nın tümü değil, bir kısmı değişti. ötürüsıyla değişmeyen kısımlar uygulanmak zorunda.
Bu kısımlardan biri de cumhurbaşkanının en çok iki devir aday olabileceğidir. Tek istisnası da karara bağlanmıştır: vazife mühleti dolmadan Meclis’in en az 360 oyla erken seçim sonucu alması. Kendi gerçekleştirdikleri anayasa değişikliğinde bile bu hususu öngörmemiş, bu mevzuda bir düzenleme yapmamış iktidara, “anayasaya uymayabilir fakat bir daha de aday olsun” diyemeyiz. Bu, demokratik hukuk devletine dönmeyi hedefleyen çevrelerin lisana getirebileceği bir argüman olamaz. Bizim bu biçimde bir lüksümüz de hakkımız da yok.
Erdoğan belirttiğim istisna haricinde bir daha aday olursa ve -oldukca küçük bir ihtimal ama- seçilirse meşruiyet tartışması bitmeyecektir. Biz de bunun takipçisi oluruz.