Osmanlı İmapartorluğu’nun Sevr Mutabakatı ile 13 Kasım 1918 günü İngilizler’e teslim ettiği İstanbul, Ankara Hükümeti’nin Lozan Muahedesi yardımıyla 6 Ekim 1923 günü geri alındı. Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinin akabinde Çanakkale Boğazı’nı geçip İstanbul’u işgal eden İtilaf Donanması, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün dediği üzere, ‘geldikleri üzere gittiler.
İstanbul’u işgal eden İngilizler, Galata Kulesi’nden müşahede yapıyor
İSTANBUL’UN KURTULUŞU NE VAKİT?
İngiliz, Yunan, Fransız askerlerinden oluşan İtilaf Devletleri donanmaları 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Ateşkes Mutabakatı’na dayanarak 13 Kasım 1918 tarihinde Haydarpaşa önlerine demirleyip İstanbul’a girdi. Fiilen gerçekleşen işgal, 16 Mart 1920 tarihinde resmi işgale dönüştü.
Türk Ordusu’nun Fahrettin Paşa komutasındaki 5. Süvari Kolordusu İtilaf Devletleri denetimindeki tarafsız bölgeye yanlışsız ilerlemeye başladı. Bunun üzerine Müttefik kuvvetlerde bulunan Fransız ve İtalyan birlikleri derhal geri çekildi. Çanakkale’de bulunan İngiliz birlikleri General Harington’un buyruğuyla savunma durumu aldı.
İngiltere, Ankara Hükümeti ile muahede yolları aramaya başladı. Ankara Hükûmeti İstanbul ve Çanakkale boğazlarının kontrolünü istedi. İngiltere başbakanı Lloyd George bu istekleri reddetti. Birliklere savaş durumu alması buyruğunu verdi. Ancak Harington ateş açılmaması buyruğunu verdi. Türk birlikleri, İngiliz direnişi ile müsabakadan tarafsız bölgeye girerek Çanakkale Boğazı’na gerçek ilerlemeye başladı. Türklerle savaşılmasını istemeyen Winston Churchill’in başını çektiği bir küme bakan istifa etti.
Mustafa Kemal Atatürk’ün gördüğünde “Geldikleri üzere giderler” dediği İngiliz donanması
Başka taraftan ‘ndan daha sonra Damat Ferit Paşa 21 Eylül 1922’de ülkeden kaçtı. Mudanya Mütarekesi gereği Trakya topraklarının teslimi yapılırken Türkiye’yi temsil edecek kişi olarak Mustafa Kemal Paşa’nın isteği ile Refet Paşa; İstanbul kumandanı olarak da Ulusal Müdafaa Genel Katibi Selahattin Adil Paşa gorevlendirildi.
Refet Paşa, 19 Ekim 1922 tarihinde TBMM Muhafız Kümesi’nden 100 kişilik bir kuvvetle Gülnihal vapuru ile Mudanya’dan ayrılıp İstanbul’a geldi. Akabinde ‘İstanbul Komutanı’ sıfatıyla Selahattin Adil Paşa, 81. Alay ile İstanbul’a geldi. Refet Paşa ve Selahattin Adil Paşa’nın İstanbul’a gelmesine karşın işgal sonlanmadı. Zira mütarekeye göre işgal kuvvetleri barış mutabakatı imzalanmasından daha sonrasında İstanbul’u boşaltacaktı.
Türk askeri, Lozan Muahedesi imzalandıktan daha sonra İstanbul’a giriş yaparken
6 EKİM’DE NE OLDU?
24 Temmuz 1923 tarihinde Lozan Barış Mutabakatı’ndan daha sonra, 23 Ağustos 1923’ten itibaren İtilaf kuvvetleri İstanbul’dan ayrılmaya başladı. Son İtilaf birliği ise 4 Ekim 1923 günü Dolmabahçe Sarayı önünde düzenlenen bir merasimle Türk bayrağını selamlayarak kenti terk etti.
6 Ekim 1923’te ise Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu İstanbul’a girdi ve işgal resmen sonlandı. İşgal 4 yıl 10 ay 23 gün sürdü. Her yılın 6 Ekim’i bu biçimdece İstanbul’un kurtuluş günü olarak belirlendi ve kutlanmaya başlandı.
6 EKİM İSTANBUL’UN KURTULUŞUNUN DEĞERİ NEDİR?
İngilizler’in İstanbul’u işgal ettiği senelerda tüm binaların önlerinde, üstlerinde savaşta düşman olduğumuz ülkelerin bayrakları asılıydı. Sokaklarda kimlik denetimi yapıyorlar, kurdukları işkencehanelerde Kurtuluş Savaşı için Anadolu’ya geçmek isteyen yahut yardım edenlere azap yapıyorlardı.
Bugün İstanbul’un dört bir yanında bayrağımızı özgürce dalgalandırabiliyorsak o senelerda o azaplara karşın yılmayan ve ulusal çaba için canını hiçe sayanlar yardımıyla.
İstanbul Boğazı’na demirlemiş işgal devleti gemilerini birinci gördüğünde Mustafa Kemal Atatürk’ün söylemiş olduği üzere ‘geldikleri üzere gittiler’ elbette.
Gördüğümüz ve gökyüzünde dalgalanan birinci Türk bayrağına selam duralım. Onun o denli özgürce salınması için canını verenleri unutmayalım.
Sevr Mutabakatı ve Lozan Mutabakatı’na nazaran Türkiye haritası
İstanbul’u işgal eden İngilizler, Galata Kulesi’nden müşahede yapıyor
İSTANBUL’UN KURTULUŞU NE VAKİT?
İngiliz, Yunan, Fransız askerlerinden oluşan İtilaf Devletleri donanmaları 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Ateşkes Mutabakatı’na dayanarak 13 Kasım 1918 tarihinde Haydarpaşa önlerine demirleyip İstanbul’a girdi. Fiilen gerçekleşen işgal, 16 Mart 1920 tarihinde resmi işgale dönüştü.
Türk Ordusu’nun Fahrettin Paşa komutasındaki 5. Süvari Kolordusu İtilaf Devletleri denetimindeki tarafsız bölgeye yanlışsız ilerlemeye başladı. Bunun üzerine Müttefik kuvvetlerde bulunan Fransız ve İtalyan birlikleri derhal geri çekildi. Çanakkale’de bulunan İngiliz birlikleri General Harington’un buyruğuyla savunma durumu aldı.
İngiltere, Ankara Hükümeti ile muahede yolları aramaya başladı. Ankara Hükûmeti İstanbul ve Çanakkale boğazlarının kontrolünü istedi. İngiltere başbakanı Lloyd George bu istekleri reddetti. Birliklere savaş durumu alması buyruğunu verdi. Ancak Harington ateş açılmaması buyruğunu verdi. Türk birlikleri, İngiliz direnişi ile müsabakadan tarafsız bölgeye girerek Çanakkale Boğazı’na gerçek ilerlemeye başladı. Türklerle savaşılmasını istemeyen Winston Churchill’in başını çektiği bir küme bakan istifa etti.
Mustafa Kemal Atatürk’ün gördüğünde “Geldikleri üzere giderler” dediği İngiliz donanması
Başka taraftan ‘ndan daha sonra Damat Ferit Paşa 21 Eylül 1922’de ülkeden kaçtı. Mudanya Mütarekesi gereği Trakya topraklarının teslimi yapılırken Türkiye’yi temsil edecek kişi olarak Mustafa Kemal Paşa’nın isteği ile Refet Paşa; İstanbul kumandanı olarak da Ulusal Müdafaa Genel Katibi Selahattin Adil Paşa gorevlendirildi.
Refet Paşa, 19 Ekim 1922 tarihinde TBMM Muhafız Kümesi’nden 100 kişilik bir kuvvetle Gülnihal vapuru ile Mudanya’dan ayrılıp İstanbul’a geldi. Akabinde ‘İstanbul Komutanı’ sıfatıyla Selahattin Adil Paşa, 81. Alay ile İstanbul’a geldi. Refet Paşa ve Selahattin Adil Paşa’nın İstanbul’a gelmesine karşın işgal sonlanmadı. Zira mütarekeye göre işgal kuvvetleri barış mutabakatı imzalanmasından daha sonrasında İstanbul’u boşaltacaktı.
Türk askeri, Lozan Muahedesi imzalandıktan daha sonra İstanbul’a giriş yaparken
6 EKİM’DE NE OLDU?
24 Temmuz 1923 tarihinde Lozan Barış Mutabakatı’ndan daha sonra, 23 Ağustos 1923’ten itibaren İtilaf kuvvetleri İstanbul’dan ayrılmaya başladı. Son İtilaf birliği ise 4 Ekim 1923 günü Dolmabahçe Sarayı önünde düzenlenen bir merasimle Türk bayrağını selamlayarak kenti terk etti.
6 Ekim 1923’te ise Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu İstanbul’a girdi ve işgal resmen sonlandı. İşgal 4 yıl 10 ay 23 gün sürdü. Her yılın 6 Ekim’i bu biçimdece İstanbul’un kurtuluş günü olarak belirlendi ve kutlanmaya başlandı.
6 EKİM İSTANBUL’UN KURTULUŞUNUN DEĞERİ NEDİR?
İngilizler’in İstanbul’u işgal ettiği senelerda tüm binaların önlerinde, üstlerinde savaşta düşman olduğumuz ülkelerin bayrakları asılıydı. Sokaklarda kimlik denetimi yapıyorlar, kurdukları işkencehanelerde Kurtuluş Savaşı için Anadolu’ya geçmek isteyen yahut yardım edenlere azap yapıyorlardı.
Bugün İstanbul’un dört bir yanında bayrağımızı özgürce dalgalandırabiliyorsak o senelerda o azaplara karşın yılmayan ve ulusal çaba için canını hiçe sayanlar yardımıyla.
İstanbul Boğazı’na demirlemiş işgal devleti gemilerini birinci gördüğünde Mustafa Kemal Atatürk’ün söylemiş olduği üzere ‘geldikleri üzere gittiler’ elbette.
Gördüğümüz ve gökyüzünde dalgalanan birinci Türk bayrağına selam duralım. Onun o denli özgürce salınması için canını verenleri unutmayalım.
Sevr Mutabakatı ve Lozan Mutabakatı’na nazaran Türkiye haritası