Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Gizem Samlı, hamilelik devrinde anne adayının kâfi iyot alamamasının bebeklerde düşük doğum yükünden zeka geriliğine, hatta vefata yol açabileceğine dikkat çekerek, “Yenidoğanda, erken bebek vefatı, fizikî bozukluk, gelişme geriliği ve sağırlık da gelişebiliyor. Çocukluk devrinde iyot eksikliğine bağlı zeka geriliği, eğitim ömründe başarısızlık ve büyümede yavaşlık da olabiliyor. Bedenimizin üretemediği bu elementin sofra tuzu başta olmak üzere deniz eserleri, et, süt ve yumurta üzere besinlerden karşılanabilir. Tuzun yemek piştikten daha sonra eklenmesi gerekiyor” dedi.
GUATR KIZLARDA DAHA ÇOK GÖRÜLÜYOR
İyotun tüm beden hücrelerinde bulunan tiroit hormonlarının sentezi için gereken, bağışıklık sistemini güçlendirme, enfeksiyonlardan korunma ve kanser gelişmenini önlemede aktif bir element olduğunu vurgulayan Dr. Samlı, şu biçimde devam etti: “İyot eksikliği ile tiroit bezinin büyümesi (guatr) içinde direkt bir irtibat vardır. İyot eksikliği yavaşça ise ergenlik ve gebelik üzere hormon ihtiyacının arttığı durumlar haricinde guatr gözle görülür hale gelmez. Orta derecedeki iyot eksikliğinde dokulardaki hür iyot, tiroit bezine dönerek olağandan daha fazla ölçüde tiroit hormonu sentezlenir. Bu artmış aktivite, tiroit hormonunun dokulardaki ihtiyacını karşılayacak olan tiroit bezinin büyümesi (guatr) ile sağlanır.”
DENİZ SUYU İYOT AÇISINDAN GÜÇLÜ
Deniz suyunun iyot açısından güçlü olduğundan kıyı bölgelerinde yaşayanlarda bu hastalığın daha az olduğunu söz eden Dr. Gizem Samlı, “Dünya Sıhhat Örgütü’nün iyot eksikliği olarak tanımladığı bölgede dünya nüfusunun üçte biri yaşıyor. Ülkemiz, orta derecede iyot eksikliği bölgesi olarak tanımlanıyor, guatr görülme sıklığı ise yüzde 30 civarında” diye konuştu.
HAMİLELİKTE İYOT MUHTAÇLIĞI ARTIYOR
Bedenin, iyot elementini üretemediğinin altını çizen Samlı, “Bu niçinle iyot açısından güçlü besinleri sofradan eksik etmemek gerekiyor. Kabuklu deniz eserleri, tuzlu su balıkları, ton balığı, mezgit, ıspanak, soya fasulyesi, şalgam, pazı, kabak, kuru fasulye, sarımsak üzere sebzeler, çilek, peynir, süt ve süt eserleri epeyce kıymetli kaynaklar. Kullanılan sofra tuzunun da kesinlikle iyotlu olması gerekiyor” halinde konuştu. Günlük önerilen iyot ölçüsünün, hayatın birinci beş yılı için 90 mikrogram, 6-12 yaş devri için 120 mikrogram, 12 yaşından büyük çocuklar ve yetişkinler için de 150 mikrogram seviyesinde olduğunu lakin gebelerin ve emziren bayanların daha fazla iyoda gereksinim duyduğuna dikkat çeken Dr. Gizem Samlı, onlar için gereken ölçünün günlük 225 mikrogram olduğunu kaydetti.
İYOT EKSİKLİĞİ SIHHATİ ETKİLER
Çocuklarda bilhassa birinci üç yılda merkezi hudut sisteminin gelişmeninde tiroit hormonlarının büyük rolü olduğunu tabir eden Dr. Gizem Samlı, şunları kaydetti: “İyot eksikliğine bağlı yetersiz tiroit hormon sentezi zeka geriliği, gelişme geriliği, sağırlık ve konuşma bozuklukları yapıyor. Önlenebilir zeka geriliği sebebi olarak bilinen iyot eksikliği, IQ seviyesinde (zeka seviyesi) 12-13 puan azalmaya niye oluyor. İyot eksikliği; küçük ve okul çağı çocuklarda guatr, ders muvaffakiyetinde düşme, hafızada ve konsantrasyonda bozulma, dikkat eksikliği sendromu, anksiyete, depresyon, uzunluk kısalığı ya da ebeveyne göre uzunlukta gerilik, kabızlık, kilo artışı, kolesterol, trigliserit artışı, dirençli demir eksikliği anemisi, saç dökülmesi, tırnaklarda kolay kırılma, sık enfeksiyon geçirmeye yol açabilir. Daha büyük çocuk ve erişkinlerde guatr, hipotiroidi, kısırlık, göğüs kanseri, gebelikte meyyit doğum, düşük, doğumsal anomaliye niye olabiliyor.”
YEMEĞİN TUZU PİŞTİKTEN daha sonra EKLENMELİ
Dr. Gizem Samlı, yalnızca zerzevat tüketilen vegan-vejetaryen beslenme biçiminde brokoli, karnabahar, Brüksel lahanası ve soya üzere besinlerin çiğ olarak epey tüketilmesi, sigara ve flor elementine çok maruziyetin iyot emilimini bozarak iyot eksikliğine yol açtığını söylemiş oldu. Türkiye’de sofra tuzlarının iyotlu olmasının mecburî olduğunu belirten Dr. Gizem Samlı, “Bir gram sofra tuzu 70 mikrogram iyot içerir. Lakin iyotlu tuz yemekler piştikten daha sonra eklenmelidir. Zira pişirme sırasında kullanılırsa iyot bozuluyor” dedi.
KAYNAK: İHA
GUATR KIZLARDA DAHA ÇOK GÖRÜLÜYOR
İyotun tüm beden hücrelerinde bulunan tiroit hormonlarının sentezi için gereken, bağışıklık sistemini güçlendirme, enfeksiyonlardan korunma ve kanser gelişmenini önlemede aktif bir element olduğunu vurgulayan Dr. Samlı, şu biçimde devam etti: “İyot eksikliği ile tiroit bezinin büyümesi (guatr) içinde direkt bir irtibat vardır. İyot eksikliği yavaşça ise ergenlik ve gebelik üzere hormon ihtiyacının arttığı durumlar haricinde guatr gözle görülür hale gelmez. Orta derecedeki iyot eksikliğinde dokulardaki hür iyot, tiroit bezine dönerek olağandan daha fazla ölçüde tiroit hormonu sentezlenir. Bu artmış aktivite, tiroit hormonunun dokulardaki ihtiyacını karşılayacak olan tiroit bezinin büyümesi (guatr) ile sağlanır.”
DENİZ SUYU İYOT AÇISINDAN GÜÇLÜ
Deniz suyunun iyot açısından güçlü olduğundan kıyı bölgelerinde yaşayanlarda bu hastalığın daha az olduğunu söz eden Dr. Gizem Samlı, “Dünya Sıhhat Örgütü’nün iyot eksikliği olarak tanımladığı bölgede dünya nüfusunun üçte biri yaşıyor. Ülkemiz, orta derecede iyot eksikliği bölgesi olarak tanımlanıyor, guatr görülme sıklığı ise yüzde 30 civarında” diye konuştu.
HAMİLELİKTE İYOT MUHTAÇLIĞI ARTIYOR
Bedenin, iyot elementini üretemediğinin altını çizen Samlı, “Bu niçinle iyot açısından güçlü besinleri sofradan eksik etmemek gerekiyor. Kabuklu deniz eserleri, tuzlu su balıkları, ton balığı, mezgit, ıspanak, soya fasulyesi, şalgam, pazı, kabak, kuru fasulye, sarımsak üzere sebzeler, çilek, peynir, süt ve süt eserleri epeyce kıymetli kaynaklar. Kullanılan sofra tuzunun da kesinlikle iyotlu olması gerekiyor” halinde konuştu. Günlük önerilen iyot ölçüsünün, hayatın birinci beş yılı için 90 mikrogram, 6-12 yaş devri için 120 mikrogram, 12 yaşından büyük çocuklar ve yetişkinler için de 150 mikrogram seviyesinde olduğunu lakin gebelerin ve emziren bayanların daha fazla iyoda gereksinim duyduğuna dikkat çeken Dr. Gizem Samlı, onlar için gereken ölçünün günlük 225 mikrogram olduğunu kaydetti.
İYOT EKSİKLİĞİ SIHHATİ ETKİLER
Çocuklarda bilhassa birinci üç yılda merkezi hudut sisteminin gelişmeninde tiroit hormonlarının büyük rolü olduğunu tabir eden Dr. Gizem Samlı, şunları kaydetti: “İyot eksikliğine bağlı yetersiz tiroit hormon sentezi zeka geriliği, gelişme geriliği, sağırlık ve konuşma bozuklukları yapıyor. Önlenebilir zeka geriliği sebebi olarak bilinen iyot eksikliği, IQ seviyesinde (zeka seviyesi) 12-13 puan azalmaya niye oluyor. İyot eksikliği; küçük ve okul çağı çocuklarda guatr, ders muvaffakiyetinde düşme, hafızada ve konsantrasyonda bozulma, dikkat eksikliği sendromu, anksiyete, depresyon, uzunluk kısalığı ya da ebeveyne göre uzunlukta gerilik, kabızlık, kilo artışı, kolesterol, trigliserit artışı, dirençli demir eksikliği anemisi, saç dökülmesi, tırnaklarda kolay kırılma, sık enfeksiyon geçirmeye yol açabilir. Daha büyük çocuk ve erişkinlerde guatr, hipotiroidi, kısırlık, göğüs kanseri, gebelikte meyyit doğum, düşük, doğumsal anomaliye niye olabiliyor.”
YEMEĞİN TUZU PİŞTİKTEN daha sonra EKLENMELİ
Dr. Gizem Samlı, yalnızca zerzevat tüketilen vegan-vejetaryen beslenme biçiminde brokoli, karnabahar, Brüksel lahanası ve soya üzere besinlerin çiğ olarak epey tüketilmesi, sigara ve flor elementine çok maruziyetin iyot emilimini bozarak iyot eksikliğine yol açtığını söylemiş oldu. Türkiye’de sofra tuzlarının iyotlu olmasının mecburî olduğunu belirten Dr. Gizem Samlı, “Bir gram sofra tuzu 70 mikrogram iyot içerir. Lakin iyotlu tuz yemekler piştikten daha sonra eklenmelidir. Zira pişirme sırasında kullanılırsa iyot bozuluyor” dedi.
KAYNAK: İHA