Kovid 19 aşısının kalp hastalıklarında dezavantaj değil, büyük oranda kollayıcı olduğu ortaya çıktı. Yapılan araştırmaya göre, Kovid-19 geçirenlerde üç ay ortasında kalp adalesi iltihabı riski 100 binde 45 bireyde görülürken, aşı yapılanlarda 100 binde 2 kişi olarak ortaya çıkıyor. Medipol Üniversitesi Kalp Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Zekeriya Nurkalem, “Kovid 19 enfeksiyonunda devasa yükseklikte oranlı ağır kalp tutulumları olduğunu düşünürsek, aşılar bu hususta epeyce temiz gözüküyor. Bir kalp uzmanı ve araştırmacısı olarak görüşüm; itimatla bu aşılar yapılabilir” dedi.
TEŞHİS KONULMUŞ HASTALAR DAHA AVANTAJLI
Kovid 19’da hem hastalığı geçirenlerde tıpkı vakitte aşı olanlarda en çok merak edilen bahis ise, her iki durumun da kalp hastalıklarını ne kadar tetiklediği. Prof. Dr. Zekeriya Nurkalem’e göre, hastalık kalp hastalarında, yüksek tansiyon ve diyabet üzere eşlik eden hastalıklar ve bu hastalıkların nispeten daha yaşlı bireylerde olması niçiniyle daha önemli, daha sorunlu seyrediyor. Lakin teşhis almış nizamlı ilaç kullanan, takipli hastalar, genelde büyük sorun göstermiyorlar. Zira, bu hastalar sistemli ilaç alan ve özelikle kan sulandırıcı ilaç kullanan kümede olmalarından dolayı avantajlı durumda. Asıl sorunu ise teşhis almamış, hastalığın farkında olmayan hastalar yaşıyor. Bu hastalarda tansiyon dengesizlikleri, kalp yetersizliği alevlenmeleri, ritim sorunları, kalp ve beyin üzere hayati organlarda pıhtı gelişmesi üzere durumlar Kovid 19’la bir arada yaşanan temel problemler içinde yer alıyor.
KOVİD daha sonraSI KALP HASTALARI NE YAPMALI?
Kalp hastalarının aşılı olarak hastalığa yakalanması da her açıdan yavaşça geçirmelerine niye oluyor. Kovid 19 enfeksiyonu sadece solunum yolunu değil tüm beden sistemlerini etkilediğinden, pıhtılaşma artışı başta olmak üzere sorunlar oluşturabiliyor. Bu niçinle ilaçların aksatılmaması, doktorla irtibat kurulup kan sulandırıcı ilaçlar başta olmak üzere tekrar ilaçların gözden geçirilmesi değer taşıyor. Bu tesirler Kovid daha sonrası 3-6 ay devam ettiğinden, “hastalığı geçirdim, bitti” denilmemesi ve bu müddet zarfında denetimlere devam edilmesi hayati ehemmiyet taşıyor. İstikrarlı beslenme, hekim tavsiyesi haricinde destek besin ve ilaçlar alınmaması, moral-motivasyonun yüksek tutulması öbür değerli etkenler. Kanda oksijen seviyesini ölçen sıradan bir parmak satürasyon aygıtı ile günlük ölçüm yapılması, gereğinde doktor ile irtibat kurulması gerekiyor.
AŞI TERSLERİ İÇİN BULUNMAZ FIRSAT
Kalp hastalıkları konusunda en büyük baş karışıklığı ve çekince, aşı sürecinde yaşanıyor. Fakat bu bahiste yapılan araştırmalar olumsuz değil tersine olumlu sonuçlar içeriyor. Prof. Dr. Zekeriya Nurkalem, burada miyokardit denilen kalp adalesinin etkilenmesinden bahsedildiğini hatırlatarak, “Bunlar aşının yararı yanında fazlaca değersiz ve tedavi edilebilir boyutta olmaktadır” dedi. Bu enfeksiyon etkeni ile ilgili süratli bilgi gereksiniminin tıbbi makalelerin süratli kıymetlendirilmesi kararınu doğurduğunu ve hesaplama kusurlarının olduğunu kaydeden Nurkalem süreci şu biçimde anlatıyor: Maalesef bu kusurlar sonucunda yanlış olarak aşıya bağlı kalp etkilenme oranları yüksek saptandı. Bu hususta yayınlanan makale ise hesaplama yanılgısı yüzünden geri çekildi. İlgi alımlı bu olay aşı zıtları için bulunmaz bir fırsattı ve bunu kullandılar.
ARAŞTIRMADAKİ YANLIŞ HESAP
Olay tam olarak şöyleki gelişti: Kanada’daki Ottawa Üniversitesi Kalp Enstitüsü’nden araştırmacıların kaleme aldığı makale, çabucak hemen hakem onayından geçmemişken 16 Eylül 2021’de internet sitesi MedRxiv’de erişime açıldı. Kovid aşısı daha sonrası ortaya çıkan kalp iltihabı oranının binde 1 olduğunu gösteren makaleyi aşı karşıları kullanmaya başladı. Bu araştırmanın yapıldığı Haziran ve Temmuz 2021 içindeki 2 aylık periyotta aşı kaynaklı miyokardit hadise sayısı 32, uygulanan aşı sayısı ise 32 bin olarak kayda geçmişti. Fakat uygulanan doz sayısının yanlış hesaplandığı ortaya çıktı. Ottawa Halk Sıhhati Kurumu bu vakitte bölgede 845 bin doz aşı yapıldığını duyurdu. Yapılan bu yanılgı, aşıların 25 kat fazla kalp kası tutulumu yaptığını göstermişti. Makale, müellifleri tarafınca bu kusur yüzünden geri çekildi. Hususla ilgili yapılan açıklamada, “Miyokardit sıklığı, çalışmanın müddeti boyunca uygulanan doz sayısının yanlış hesaplanması niçiniyle sehven yanlış verilmiştir” denildi.
PEKALA GERÇEK NEDİR?
Prof. Dr. Zekeriya Nurkalem bundan daha sonra yaşananlara ait yaptığı değerlendirmede ise hem farklı, birebir vakitte aşının ne kadar esirgeyici olduğuna dair ipuçlarını veriyor: Araştırmaya göre, Kovid-19’a yakalananlarda miyokardit riski epey daha yüksek oranda idi. Kovid-19 geçirenlerde üç ay ortasında kalp adalesi iltihabı riski, 1 milyonda 450 üzere yüksek bir oranda olduğunu yayınlar göstermişti. Elimizdeki aşı ile ilgili gerçek datalar ise, 100 binde 2 üzere epey küçük bir oranda idi. Kaldı ki bunların da büyük çoğunluğu meselesiz güzelleşiyordu. Kovid 19 enfeksiyonun çok yüksek oranlı ağır kalp tutulumları olduğunu düşünürsek, aşılar bu bahiste hayli pak gözüküyor. Bir kalp uzmanı ve araştırmacısı olarak itimatla bu aşılar yapılabilir diyorum. Kaldı ki, 18 yaşında bulunan oğluma da aşı yaptırdım. Bunu bir baba olarak da söyleyebilirim.
SPORDA TEMPOLU YÜRÜYÜŞ BİRİNCİ TEKLİF
Pekala, pandemi periyodunda kalp hastalıklarında artış oldu mu? Bu soruya da Prof. Dr. Zekeriya Nurkalem, “Pandemi devrinde hareketsizlik ve virüsün niye olduğu başta pıhtılaşma artışı üzere sorunlar maalesef kalp hastalıklarında artış oluşturdu” karşılığını veriyor. Tabip denetimi, ilaçların kullanılması, tertipli beslenme üzere gerekli tedbirlerin alınmasının akabinde en değerli faktörlerden biri de hangi yaşta olursa olsun tüm bireylerin sporu hayatının bir modülü yapması. Prof. Dr. Nurkalem, bu çerçevede evvela yürüyüş yapılmasını öneriyor. Her yaştan insanın yapabileceği kolay ve ucuz bir prosedür olarak bunu sunuyor; haftada 3-4 defa yapılacak kalp suratını artıracak, tempolu yürüyüşün birinci önereceği eksersiz yolu olduğunu söylüyor. Eklem hareket sorunu olan bireylere de buna ek olarak yüzmeyi öneriyor.
40 YAŞ ÜSTÜNE DOKTOR DENETİMİ KAİDE
7’den 70’e herkese spor yapmayı öneren Nurkalem, lakin bunun da hudutlarını çiziyor. Zira eksersize başlamadan evvel ve eksersiz sırasında dikkat edilmesi gereken kimi noktalar bulunuyor. Prof. Dr. Zekeriya Nurkalem’den dinleyelim: Bir eksersiz programına başlayan 40 yaş üstündeki bireyler ile profesyonel spor karşılaşma ve programına dahil olacak tüm bireylerin doktor denetimi ve değerlendirmesi yapılmalı. bu biçimde bir denetim yapılmadan özelikle tempo gerektiren halı saha maçı, zumba, bisiklet üzere ağır programlar tehlike taşır. Antrenmana başlarken ısınma devri tutulması ve bir kaç hafta yavaş tempo ile başlanıp hızlanılması kıymetli. Denetimler yapılmadan beden kortizol düzeyinin çok yüksek olduğu sabahın erken saatleri tercih edilmemeli. Özelikle kalp hastaları için sıcak-soğuk geçişlerinin olduğu, şok duşlama ve sauna birinci planda olmamalı.
TEŞHİS KONULMUŞ HASTALAR DAHA AVANTAJLI
Kovid 19’da hem hastalığı geçirenlerde tıpkı vakitte aşı olanlarda en çok merak edilen bahis ise, her iki durumun da kalp hastalıklarını ne kadar tetiklediği. Prof. Dr. Zekeriya Nurkalem’e göre, hastalık kalp hastalarında, yüksek tansiyon ve diyabet üzere eşlik eden hastalıklar ve bu hastalıkların nispeten daha yaşlı bireylerde olması niçiniyle daha önemli, daha sorunlu seyrediyor. Lakin teşhis almış nizamlı ilaç kullanan, takipli hastalar, genelde büyük sorun göstermiyorlar. Zira, bu hastalar sistemli ilaç alan ve özelikle kan sulandırıcı ilaç kullanan kümede olmalarından dolayı avantajlı durumda. Asıl sorunu ise teşhis almamış, hastalığın farkında olmayan hastalar yaşıyor. Bu hastalarda tansiyon dengesizlikleri, kalp yetersizliği alevlenmeleri, ritim sorunları, kalp ve beyin üzere hayati organlarda pıhtı gelişmesi üzere durumlar Kovid 19’la bir arada yaşanan temel problemler içinde yer alıyor.
KOVİD daha sonraSI KALP HASTALARI NE YAPMALI?
Kalp hastalarının aşılı olarak hastalığa yakalanması da her açıdan yavaşça geçirmelerine niye oluyor. Kovid 19 enfeksiyonu sadece solunum yolunu değil tüm beden sistemlerini etkilediğinden, pıhtılaşma artışı başta olmak üzere sorunlar oluşturabiliyor. Bu niçinle ilaçların aksatılmaması, doktorla irtibat kurulup kan sulandırıcı ilaçlar başta olmak üzere tekrar ilaçların gözden geçirilmesi değer taşıyor. Bu tesirler Kovid daha sonrası 3-6 ay devam ettiğinden, “hastalığı geçirdim, bitti” denilmemesi ve bu müddet zarfında denetimlere devam edilmesi hayati ehemmiyet taşıyor. İstikrarlı beslenme, hekim tavsiyesi haricinde destek besin ve ilaçlar alınmaması, moral-motivasyonun yüksek tutulması öbür değerli etkenler. Kanda oksijen seviyesini ölçen sıradan bir parmak satürasyon aygıtı ile günlük ölçüm yapılması, gereğinde doktor ile irtibat kurulması gerekiyor.
AŞI TERSLERİ İÇİN BULUNMAZ FIRSAT
Kalp hastalıkları konusunda en büyük baş karışıklığı ve çekince, aşı sürecinde yaşanıyor. Fakat bu bahiste yapılan araştırmalar olumsuz değil tersine olumlu sonuçlar içeriyor. Prof. Dr. Zekeriya Nurkalem, burada miyokardit denilen kalp adalesinin etkilenmesinden bahsedildiğini hatırlatarak, “Bunlar aşının yararı yanında fazlaca değersiz ve tedavi edilebilir boyutta olmaktadır” dedi. Bu enfeksiyon etkeni ile ilgili süratli bilgi gereksiniminin tıbbi makalelerin süratli kıymetlendirilmesi kararınu doğurduğunu ve hesaplama kusurlarının olduğunu kaydeden Nurkalem süreci şu biçimde anlatıyor: Maalesef bu kusurlar sonucunda yanlış olarak aşıya bağlı kalp etkilenme oranları yüksek saptandı. Bu hususta yayınlanan makale ise hesaplama yanılgısı yüzünden geri çekildi. İlgi alımlı bu olay aşı zıtları için bulunmaz bir fırsattı ve bunu kullandılar.
ARAŞTIRMADAKİ YANLIŞ HESAP
Olay tam olarak şöyleki gelişti: Kanada’daki Ottawa Üniversitesi Kalp Enstitüsü’nden araştırmacıların kaleme aldığı makale, çabucak hemen hakem onayından geçmemişken 16 Eylül 2021’de internet sitesi MedRxiv’de erişime açıldı. Kovid aşısı daha sonrası ortaya çıkan kalp iltihabı oranının binde 1 olduğunu gösteren makaleyi aşı karşıları kullanmaya başladı. Bu araştırmanın yapıldığı Haziran ve Temmuz 2021 içindeki 2 aylık periyotta aşı kaynaklı miyokardit hadise sayısı 32, uygulanan aşı sayısı ise 32 bin olarak kayda geçmişti. Fakat uygulanan doz sayısının yanlış hesaplandığı ortaya çıktı. Ottawa Halk Sıhhati Kurumu bu vakitte bölgede 845 bin doz aşı yapıldığını duyurdu. Yapılan bu yanılgı, aşıların 25 kat fazla kalp kası tutulumu yaptığını göstermişti. Makale, müellifleri tarafınca bu kusur yüzünden geri çekildi. Hususla ilgili yapılan açıklamada, “Miyokardit sıklığı, çalışmanın müddeti boyunca uygulanan doz sayısının yanlış hesaplanması niçiniyle sehven yanlış verilmiştir” denildi.
PEKALA GERÇEK NEDİR?
Prof. Dr. Zekeriya Nurkalem bundan daha sonra yaşananlara ait yaptığı değerlendirmede ise hem farklı, birebir vakitte aşının ne kadar esirgeyici olduğuna dair ipuçlarını veriyor: Araştırmaya göre, Kovid-19’a yakalananlarda miyokardit riski epey daha yüksek oranda idi. Kovid-19 geçirenlerde üç ay ortasında kalp adalesi iltihabı riski, 1 milyonda 450 üzere yüksek bir oranda olduğunu yayınlar göstermişti. Elimizdeki aşı ile ilgili gerçek datalar ise, 100 binde 2 üzere epey küçük bir oranda idi. Kaldı ki bunların da büyük çoğunluğu meselesiz güzelleşiyordu. Kovid 19 enfeksiyonun çok yüksek oranlı ağır kalp tutulumları olduğunu düşünürsek, aşılar bu bahiste hayli pak gözüküyor. Bir kalp uzmanı ve araştırmacısı olarak itimatla bu aşılar yapılabilir diyorum. Kaldı ki, 18 yaşında bulunan oğluma da aşı yaptırdım. Bunu bir baba olarak da söyleyebilirim.
SPORDA TEMPOLU YÜRÜYÜŞ BİRİNCİ TEKLİF
Pekala, pandemi periyodunda kalp hastalıklarında artış oldu mu? Bu soruya da Prof. Dr. Zekeriya Nurkalem, “Pandemi devrinde hareketsizlik ve virüsün niye olduğu başta pıhtılaşma artışı üzere sorunlar maalesef kalp hastalıklarında artış oluşturdu” karşılığını veriyor. Tabip denetimi, ilaçların kullanılması, tertipli beslenme üzere gerekli tedbirlerin alınmasının akabinde en değerli faktörlerden biri de hangi yaşta olursa olsun tüm bireylerin sporu hayatının bir modülü yapması. Prof. Dr. Nurkalem, bu çerçevede evvela yürüyüş yapılmasını öneriyor. Her yaştan insanın yapabileceği kolay ve ucuz bir prosedür olarak bunu sunuyor; haftada 3-4 defa yapılacak kalp suratını artıracak, tempolu yürüyüşün birinci önereceği eksersiz yolu olduğunu söylüyor. Eklem hareket sorunu olan bireylere de buna ek olarak yüzmeyi öneriyor.
40 YAŞ ÜSTÜNE DOKTOR DENETİMİ KAİDE
7’den 70’e herkese spor yapmayı öneren Nurkalem, lakin bunun da hudutlarını çiziyor. Zira eksersize başlamadan evvel ve eksersiz sırasında dikkat edilmesi gereken kimi noktalar bulunuyor. Prof. Dr. Zekeriya Nurkalem’den dinleyelim: Bir eksersiz programına başlayan 40 yaş üstündeki bireyler ile profesyonel spor karşılaşma ve programına dahil olacak tüm bireylerin doktor denetimi ve değerlendirmesi yapılmalı. bu biçimde bir denetim yapılmadan özelikle tempo gerektiren halı saha maçı, zumba, bisiklet üzere ağır programlar tehlike taşır. Antrenmana başlarken ısınma devri tutulması ve bir kaç hafta yavaş tempo ile başlanıp hızlanılması kıymetli. Denetimler yapılmadan beden kortizol düzeyinin çok yüksek olduğu sabahın erken saatleri tercih edilmemeli. Özelikle kalp hastaları için sıcak-soğuk geçişlerinin olduğu, şok duşlama ve sauna birinci planda olmamalı.