COVID 19 ile gayret ettiğimiz bugünlerde bağışıklık sistemimizin korunması, virüse karşı verilecek kıymetli bir savunma aracı. Pekala kış aylarına girerken soğuk algınlığı ile de karıştırılan Covid 19 Delta Varyantına karşı bağışıklığımızı nasıl koruyabiliriz? Atlas Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Kısmı Öğr. Üyesi Prof. Dr. Emel ALPHAN sorularımızı yanıtladı. İşte karşılıklar…
Bağışıklık sistemi nedir?
Bağışıklık sistemi yahut immün sistem, bir canlıdaki hastalıklara karşı savunma sistemini oluşturan, patojenleri ve tümör hücrelerini tanıyıp onları yok eden, bedeni yabancı ve ziyanlı unsurlardan koruyan çok karmaşık bir sistemdir. Bağışıklık farklı seviyelerde olabilir. Bağışıklığın kâfi olduğu durumlarda beşerler enfeksiyon etkenleri ile karşılaşsa bile enfeksiyon olmaz.Meydana geliş biçimlerine bağışıklık sınıflandırılır. 1) Doğal bağışıklık: Enfeksiyon etkenleri ile müsabakadan insanlarda doğal olarak var olan bağışıklıktır. İnsanların genetik yapısı, yaşı, beslenme durumu,hormonal istikrarı, beden ısısı, anatomik maniler (deri, mukoza, sindirim salgıları vb.) doğal bağışıklığı sağlayabilir. 2) Edinilmiş bağışıklık; insanların enfeksiyon etkeni yahut ona ilişkin eserlerle müsabakası kararında ortaya çıkan bağışıklıktır. Bu, ya hastalığı geçirerek oluşur ya da aşılama yolu ile kazanılır (Covid19 sürecinde olduğu gibi).
Bağışıklık niye düşer?
Bağışıklık sistemi bedeni hastalıklardan korur, enfeksiyonlara ve bedene giren yabancı hususlara karşı savaşır. Bu sistem bedenin istikrarının korunmasını sağlar. Kimi durumlarda, bağışıklık sisteminin rastgele bir sebeple aktifliğinin azalması kişiyi hastalıklara karşı savunmasız hale getirir. Bu durum hayat kalitesini düşüren kimi problemlerin ortaya çıkmasına yol açar.’ Berbat beslenme ve enfeksiyonlara maruz kalmak ayrıyeten bağışıklık sistemini zayıflatan bir hastalığın varlığı, birtakım hastalıkların tedavisinde bağışıklık sistemini baskılayan ilaçların kullanılması üzere niçinler bağışıklığımızı düşürerek daha sık hastalanmamıza yol açabilir. Makus beslenme (yetersiz ve istikrarsız beslenme) de malnütrisyona niye olurak enfeksiyonların gelişme riskini arttırır.”
Dünya çapında yaşanan Covid 19 salgının tedavisinde beslenmenin ve Vitamin desteklerinin ehemmiyeti uzmanlar tarafınca vurgulanıyor. Bağışıklığımızı güçlendirmek çin beslenme alışkanlığımız nasıl olmalı?
“Bağışıklığı güçlendiren yalnızca vitaminler değildir. Mineraller ve bilhassa zerzevat ve meyvelerde bulunan antioksidanlar, fenolik besin öğeleri, besin öğesi olmayan bileşenlerin hepsi ve kâfi güç, karbonhidrat, posa, protein ve sağlıklı yağların bedene alınması bağışıklık sistemimizi güçlendiren bir beslenme usulüdür. bu biçimde bir beslenme uygulandığı takdirde yazın yahut kışın rastgele bir vitamin-mineral desteğine gereksinim duyulmaz. İnsanların bedenlerinde rastgele bir vitamin ve mineral eksikliği tespit edildiği takdirde o eksikliği gidermek gayesiyle vitamin ve mineral destekleri yapılabilir. Bir de hamilelerde bebekle birlikte annede artan besin öğesi gereksinimi niçiniyle demir ve folik asit destekleri yapılmalıdır. hiç bir hastalığı olmayan ve sağlıklı beslenen bir kişinin hiç bir biçimde vitamin ve mineral desteğine gereksinimi yoktur. Sağlıklı beslenen bir kişinin bağışıklığı kuvvetli olacağından enfeksiyonlara yakalanma riski az olur, enfeksiyonlara yakalansa bile hastalığı yavaşça seyreder.”
Bağışıklığı güçlendiren antioksidanları nasıl alabiliriz?
‘Yenen yiyecekler, bedene güç sağlayabilmek için, oksijenle yanmak zorundadır. Bu yanma sırasında, “serbest radikaller” ismi verilen ziyanlı unsurlar oluşur. Hür radikaller, yalnızca besinlerin metabolizması sırasında ortaya çıkmaz. Etraftaki hava kirliliği, ultraviyole ışınları, ışınım, egzoz gazları, sigara dumanı üzere biroldukça faktör, hücreleri etkileyerek, hür radikallerin çoğalmasına yol açar. Özgür radikallerin çoğalması ile kalp-damar hastalığı, kanser, katarakt ve yaşlanma üzere sıhhat meseleleri görülür. Bedenin, hür radikallere karşı savunma düzenekleri vardır. Bedende üretilen kimi enzimler, özgür radikallerden kurtulmaya yardımcı olur. Bu enzimlerin ölçüsünü arttırarak, savunma sistemini daha da güçlendirmek mümkündür. Bu da, yiyeceklerin ortasında bulunan “antioksidanlar” (oksitlenmeyi önleyici) hususlar yardımıyla gerçekleşir. A, E, C vitaminleri ve selenyum bedeni özgür radikallerden koruyan besin öğeleridir. Bilhassa zerzevat ve meyvelerin çeşitli renklerde ve günde 5-10 porsiyon tüketilmesi antioksidan besin öğeleri ve antioksidan besin bileşenlerinin bedene alınmasına ve bağışıklık sistemimizin güçlenmesine niye olur. Besin öğelerinin çeşitli ve istikrarlı bir biçimde alınması, bedeni oksitlenmeden de kurtararak, hastalıklara yakalanma riskini azaltır.’
Bağışıklık sistemi nedir?
Bağışıklık sistemi yahut immün sistem, bir canlıdaki hastalıklara karşı savunma sistemini oluşturan, patojenleri ve tümör hücrelerini tanıyıp onları yok eden, bedeni yabancı ve ziyanlı unsurlardan koruyan çok karmaşık bir sistemdir. Bağışıklık farklı seviyelerde olabilir. Bağışıklığın kâfi olduğu durumlarda beşerler enfeksiyon etkenleri ile karşılaşsa bile enfeksiyon olmaz.Meydana geliş biçimlerine bağışıklık sınıflandırılır. 1) Doğal bağışıklık: Enfeksiyon etkenleri ile müsabakadan insanlarda doğal olarak var olan bağışıklıktır. İnsanların genetik yapısı, yaşı, beslenme durumu,hormonal istikrarı, beden ısısı, anatomik maniler (deri, mukoza, sindirim salgıları vb.) doğal bağışıklığı sağlayabilir. 2) Edinilmiş bağışıklık; insanların enfeksiyon etkeni yahut ona ilişkin eserlerle müsabakası kararında ortaya çıkan bağışıklıktır. Bu, ya hastalığı geçirerek oluşur ya da aşılama yolu ile kazanılır (Covid19 sürecinde olduğu gibi).
Bağışıklık niye düşer?
Bağışıklık sistemi bedeni hastalıklardan korur, enfeksiyonlara ve bedene giren yabancı hususlara karşı savaşır. Bu sistem bedenin istikrarının korunmasını sağlar. Kimi durumlarda, bağışıklık sisteminin rastgele bir sebeple aktifliğinin azalması kişiyi hastalıklara karşı savunmasız hale getirir. Bu durum hayat kalitesini düşüren kimi problemlerin ortaya çıkmasına yol açar.’ Berbat beslenme ve enfeksiyonlara maruz kalmak ayrıyeten bağışıklık sistemini zayıflatan bir hastalığın varlığı, birtakım hastalıkların tedavisinde bağışıklık sistemini baskılayan ilaçların kullanılması üzere niçinler bağışıklığımızı düşürerek daha sık hastalanmamıza yol açabilir. Makus beslenme (yetersiz ve istikrarsız beslenme) de malnütrisyona niye olurak enfeksiyonların gelişme riskini arttırır.”
Dünya çapında yaşanan Covid 19 salgının tedavisinde beslenmenin ve Vitamin desteklerinin ehemmiyeti uzmanlar tarafınca vurgulanıyor. Bağışıklığımızı güçlendirmek çin beslenme alışkanlığımız nasıl olmalı?
“Bağışıklığı güçlendiren yalnızca vitaminler değildir. Mineraller ve bilhassa zerzevat ve meyvelerde bulunan antioksidanlar, fenolik besin öğeleri, besin öğesi olmayan bileşenlerin hepsi ve kâfi güç, karbonhidrat, posa, protein ve sağlıklı yağların bedene alınması bağışıklık sistemimizi güçlendiren bir beslenme usulüdür. bu biçimde bir beslenme uygulandığı takdirde yazın yahut kışın rastgele bir vitamin-mineral desteğine gereksinim duyulmaz. İnsanların bedenlerinde rastgele bir vitamin ve mineral eksikliği tespit edildiği takdirde o eksikliği gidermek gayesiyle vitamin ve mineral destekleri yapılabilir. Bir de hamilelerde bebekle birlikte annede artan besin öğesi gereksinimi niçiniyle demir ve folik asit destekleri yapılmalıdır. hiç bir hastalığı olmayan ve sağlıklı beslenen bir kişinin hiç bir biçimde vitamin ve mineral desteğine gereksinimi yoktur. Sağlıklı beslenen bir kişinin bağışıklığı kuvvetli olacağından enfeksiyonlara yakalanma riski az olur, enfeksiyonlara yakalansa bile hastalığı yavaşça seyreder.”
Bağışıklığı güçlendiren antioksidanları nasıl alabiliriz?
‘Yenen yiyecekler, bedene güç sağlayabilmek için, oksijenle yanmak zorundadır. Bu yanma sırasında, “serbest radikaller” ismi verilen ziyanlı unsurlar oluşur. Hür radikaller, yalnızca besinlerin metabolizması sırasında ortaya çıkmaz. Etraftaki hava kirliliği, ultraviyole ışınları, ışınım, egzoz gazları, sigara dumanı üzere biroldukça faktör, hücreleri etkileyerek, hür radikallerin çoğalmasına yol açar. Özgür radikallerin çoğalması ile kalp-damar hastalığı, kanser, katarakt ve yaşlanma üzere sıhhat meseleleri görülür. Bedenin, hür radikallere karşı savunma düzenekleri vardır. Bedende üretilen kimi enzimler, özgür radikallerden kurtulmaya yardımcı olur. Bu enzimlerin ölçüsünü arttırarak, savunma sistemini daha da güçlendirmek mümkündür. Bu da, yiyeceklerin ortasında bulunan “antioksidanlar” (oksitlenmeyi önleyici) hususlar yardımıyla gerçekleşir. A, E, C vitaminleri ve selenyum bedeni özgür radikallerden koruyan besin öğeleridir. Bilhassa zerzevat ve meyvelerin çeşitli renklerde ve günde 5-10 porsiyon tüketilmesi antioksidan besin öğeleri ve antioksidan besin bileşenlerinin bedene alınmasına ve bağışıklık sistemimizin güçlenmesine niye olur. Besin öğelerinin çeşitli ve istikrarlı bir biçimde alınması, bedeni oksitlenmeden de kurtararak, hastalıklara yakalanma riskini azaltır.’