Aysel YÜCEL
Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM), ‘Türkiye’de Limancılık Dalının Tesir Tahlili ve Muhtaçlık Değerlendirmesi’ raporunu yayınlandı. Sürdürülebilir etraf konusundan yeni ticaret rotalarına kadar biroldukça mevzunun ayrıntılı bir biçimde ele alındığı 122 sayfalık raporda, Türk limancılık bölümünün global rekabet gücünü artırması ve gelecek maksatlarına ulaşabilmesi için acil gereksinimleri masaya yatırıldı.
Türkiye’nin global büyüme amaçları doğrultusunda limanların kritik bir rol üstlendiğini vurgulayan TÜRKLİM İdare Şurası Lideri Hakan Genç, hazırlanan tesir raporuna ait yaptığı açıklamada, “Coğrafi pozisyonu yardımıyla Türkiye, kilit bir transit ticaret merkezi olup Avrupa ile Asya içinde bir köprü ve Akdeniz’e açılan ana çıkış noktası pozisyonunda yer alıyor. ötürüsıyla limanlarımız ülkemizin gelişimi ismine büyük değer taşıyor. Bu hedefle gereksinimlerin, fırsatların, tehditlerin ayrıntılı bir biçimde ele alındığı bu rapor, dış ticaretimiz için olduğu kadar bölümümüzün de geleceğine ışık tutuyor” dedi. 69 TÜRKLİM üyesi ile yapılan anketin neticelerina dayandırılarak hazırlanan raporda; global ticaret hacmindeki büyüme beklentilerinin, yeni trendlerin ve değişen rotaların limanlarda yatırım muhtaçlığını zarurî kıldığı vurgulanıyor. Gelişmiş ve süratle gelişmekte olan bütün iktisatların, global rekabette stratejik bir alan olarak gördüğü limanlara yönelik yatırımları artırdığına dikkat çekiliyor. Rapora nazaran; ekonomik gelişim denizyolu ilişkililiğinin merkezinde olmayı gerektiriyor. Gelişmiş ve süratle gelişmekte olan bütün ekonomiler, ağın merkezindeki pozisyonlarını muhafazaya ve güçlendirmeye çalışıyor.
Akdeniz limanları kıymet kazanıyor
Akdeniz, Avrupa’nın ve Uzak Doğu ticaret rotasının hem bir aktarma bölgesi birebir vakitte en son varış noktası olarak dünyanın en işlek suyolları içinde yer alıyor. Bilhassa Doğu Akdeniz limanlarının Nesil ve Yol Girişimi’nin tesiri ile kıymetini önümüzdeki periyotta artırması öngörülüyor.
Türkiye limanlarında elleçlenen yük ölçüsü yıllık yaklaşık 500 milyon tona ulaştı. Elleçlenen yük son senelerda yıllık ortalama yüzde 3.5 arterken, en büyük gelişim konteyner alanında oldu. Konteynerin toplam elleçlenen yük ölçüsündeki hissesi, son senelerda yüzde 19’lardan yüzde 25’e kadar çıktı. Türkiye’de konteyner yüklerinin süratli bir biçimde artması ve global ticarette mega gemilerin filoya katılması limanlarda kapasite gereksinimini artırdı. Yalnızca önümüzdeki üç yılda konteyner elleçleme ölçüsünde 2020’ye bakılırsa yüzde 16’ya yakın artış hedefleniyor. Bu yılın ocak-haziran devrinde limanlarda elleçlenen konteyner ölçüsü, geçen yılın birebir devrine bakılırsa yüzde 12,2 artarak 6 milyon 164 bin 384 TEU’ya, yük ölçüsü ise yüzde 5.1 artarak 255 milyon 901 bin 853 tona ulaştı.
Gaye; yıllık 1 milyar ton
Dünyanın birinci 20 iktisadı ortasında yer alan, büyüme hırsı ve potansiyeli bulunan Türkiye’nin, limanlarında 25 yıl içerisinde bu sayının 1 milyar tona çıkması hedefleniyor. Fakat bunun için büyüyen gemi boyutları ve artan talebe bağlı olarak kapasite yatırımlarının yanı sıra, verimliliği artıracak dijital dönüşümün sağlanması bir mecburilik olarak bedellendiriliyor. bir daha büyüyen gemi boyutları ve artan talebe bağlı olarak liman kapasitelerinin artması gerektiği belirtiliyor. Limanların aktif kullanılması ve endüstricinin lojistik maliyetini azaltacak demiryolu irtibatlarının sağlanmasına gereksinim duyuluyor. Türkiye’de biroldukça limanın global rakiplerinin bilakis demiryolu irtibatı bulunmuyor.
Global rakipler fonlarla destekleniyor
Öte yandan, İklim değişikliği ile çaba kapsamında IMO tarafınca geliştirilen strateji ile Avrupa Komisyonu’nca ortaya konulan Yeşil Mutabakat, sera gazlarının 2050 yılı itibariyle sıfırlanmasını kaide koşuyor. Bundan kapsamı göz alındığında en çok limancılık bölümünün etkileneceği uyarısı yapılıyor. Türkiye’deki limanların birçoğu elektrikli ekipman geçmiş olsa da üretim kaynağının karbon ayak izi niçiniyle 2050 maksatlarını yakalamada kâfi olmayacağı ve limanların süratle bir dönüşüm içerisine girmesi gerektiği belirtiliyor. Ayrıyeten, limana yanaşan gemilere temin edilecek güç altyapısının ile gemilerin yakıt muhtaçlıklarının karlanmasına yönelik yatırımların ileride limanların sırtına ağır yük getireceği söz ediliyor. Avrupalı rakip limanların Yeşil Mutabakat kapsamında oluşturulan fonlardan yararlanarak gerekli yatırımları yaptığını, lakin Türkiye’de benzeri finansal takviyelerin olmamasının rekabette dezavantaj yarattığı lisana getiriliyor.
Raporda, “Limanların gereksinim duyulan bu yatırımları vaktinde yerine getirmesini beklemek çok optimist gözüküyor. Gayeye yönelik açık bir stratejik evraka ve finansmana muhtaçlık var. Türkiye limancılık dalı için uzun vadeli, gayeye yönelik bir stratejinin geliştirilmesi, dalın sürdürülebilirliğini artıracak” vurgusu yapılıyor. Muhtaçlık duyulan yatırımların vaktinde yapılabilmesi için tüm büyük ekonomilerde olduğu üzere hemen ‘Liman Otoritesi’ modeline geçilmesi gerekliliği kesimin birinci öncelikli hususlarından biri olarak gösteriliyor.
Tedarik zincirinin en değerli ögesi olan limanlarda yaşanacak problemlerin dış ticarete maliyeti yüksek ve uzun vakit alacak darboğazlara yol açacağı, bu haliyle limanların zincirin zayıf halkası haline gelebileceği uyarısı yapılıyor.
2020 yılı prestijiyle Türkiye’deki genel ve kuru yükün yüzde 68’inin; sıvı kimyasal yükün yüzde 100’ünün; elleçlenen konteynerlerin yüzde 96’nın ve bitmiş araç lojistiğinin yüzde 89’unun TÜRKLİM üyesi limanlardan gerçekleştiği belirtiliyor. Limancılık kesimi, Türkiye iktisadına 228 bin kişilik istihdam ve ciro bazında 96,3 milyar TL’lik katkı sunuyor.
Rakipler, tek elden yönetilirken Türk limanları 4 bakanlığa bağlı
ABD, Uzak Doğu ve Avrupa’da yüklü olarak ‘Liman Otoritesi’ (Port Authority) modeli uygulanıyor. Liman otoriteleri limanlarda rekabet ve işbirliklerinin oluşturulması, liman faaliyetleri hakkında sistemli raporların sunulması, lokal idarelerle bir arada estetik, tarihi ve çevresel pahaların korunması için faaliyetler yürütmesi ve liman toprağı kullanmasına ait lokal idarelerle yakın bağların yürütülmesi üzere bahislerle ilgileniyor. Türkiye limanları üstündeki düzenleyici kamu iradelerine bakıldığında Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı, Ulusal Emlak Genel Müdürlüğü ve Ticaret Bakanlığı öne çıkıyor. İlgili kurumların sayısı bununla da hudutlu değil. Kesim, yıllık 1 milyar ton eleçlleme ve sıfır emisyon amacı için bu modele geçişi mecburilik olarak görülüyor.
Limancıların 10 öncelikli muhtaçlığı var
Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM), ‘Türkiye’de Limancılık Dalının Tesir Tahlili ve Muhtaçlık Değerlendirmesi’ raporunu yayınlandı. Sürdürülebilir etraf konusundan yeni ticaret rotalarına kadar biroldukça mevzunun ayrıntılı bir biçimde ele alındığı 122 sayfalık raporda, Türk limancılık bölümünün global rekabet gücünü artırması ve gelecek maksatlarına ulaşabilmesi için acil gereksinimleri masaya yatırıldı.
Türkiye’nin global büyüme amaçları doğrultusunda limanların kritik bir rol üstlendiğini vurgulayan TÜRKLİM İdare Şurası Lideri Hakan Genç, hazırlanan tesir raporuna ait yaptığı açıklamada, “Coğrafi pozisyonu yardımıyla Türkiye, kilit bir transit ticaret merkezi olup Avrupa ile Asya içinde bir köprü ve Akdeniz’e açılan ana çıkış noktası pozisyonunda yer alıyor. ötürüsıyla limanlarımız ülkemizin gelişimi ismine büyük değer taşıyor. Bu hedefle gereksinimlerin, fırsatların, tehditlerin ayrıntılı bir biçimde ele alındığı bu rapor, dış ticaretimiz için olduğu kadar bölümümüzün de geleceğine ışık tutuyor” dedi. 69 TÜRKLİM üyesi ile yapılan anketin neticelerina dayandırılarak hazırlanan raporda; global ticaret hacmindeki büyüme beklentilerinin, yeni trendlerin ve değişen rotaların limanlarda yatırım muhtaçlığını zarurî kıldığı vurgulanıyor. Gelişmiş ve süratle gelişmekte olan bütün iktisatların, global rekabette stratejik bir alan olarak gördüğü limanlara yönelik yatırımları artırdığına dikkat çekiliyor. Rapora nazaran; ekonomik gelişim denizyolu ilişkililiğinin merkezinde olmayı gerektiriyor. Gelişmiş ve süratle gelişmekte olan bütün ekonomiler, ağın merkezindeki pozisyonlarını muhafazaya ve güçlendirmeye çalışıyor.
Akdeniz limanları kıymet kazanıyor
Akdeniz, Avrupa’nın ve Uzak Doğu ticaret rotasının hem bir aktarma bölgesi birebir vakitte en son varış noktası olarak dünyanın en işlek suyolları içinde yer alıyor. Bilhassa Doğu Akdeniz limanlarının Nesil ve Yol Girişimi’nin tesiri ile kıymetini önümüzdeki periyotta artırması öngörülüyor.
Türkiye limanlarında elleçlenen yük ölçüsü yıllık yaklaşık 500 milyon tona ulaştı. Elleçlenen yük son senelerda yıllık ortalama yüzde 3.5 arterken, en büyük gelişim konteyner alanında oldu. Konteynerin toplam elleçlenen yük ölçüsündeki hissesi, son senelerda yüzde 19’lardan yüzde 25’e kadar çıktı. Türkiye’de konteyner yüklerinin süratli bir biçimde artması ve global ticarette mega gemilerin filoya katılması limanlarda kapasite gereksinimini artırdı. Yalnızca önümüzdeki üç yılda konteyner elleçleme ölçüsünde 2020’ye bakılırsa yüzde 16’ya yakın artış hedefleniyor. Bu yılın ocak-haziran devrinde limanlarda elleçlenen konteyner ölçüsü, geçen yılın birebir devrine bakılırsa yüzde 12,2 artarak 6 milyon 164 bin 384 TEU’ya, yük ölçüsü ise yüzde 5.1 artarak 255 milyon 901 bin 853 tona ulaştı.
Gaye; yıllık 1 milyar ton
Dünyanın birinci 20 iktisadı ortasında yer alan, büyüme hırsı ve potansiyeli bulunan Türkiye’nin, limanlarında 25 yıl içerisinde bu sayının 1 milyar tona çıkması hedefleniyor. Fakat bunun için büyüyen gemi boyutları ve artan talebe bağlı olarak kapasite yatırımlarının yanı sıra, verimliliği artıracak dijital dönüşümün sağlanması bir mecburilik olarak bedellendiriliyor. bir daha büyüyen gemi boyutları ve artan talebe bağlı olarak liman kapasitelerinin artması gerektiği belirtiliyor. Limanların aktif kullanılması ve endüstricinin lojistik maliyetini azaltacak demiryolu irtibatlarının sağlanmasına gereksinim duyuluyor. Türkiye’de biroldukça limanın global rakiplerinin bilakis demiryolu irtibatı bulunmuyor.
Global rakipler fonlarla destekleniyor
Öte yandan, İklim değişikliği ile çaba kapsamında IMO tarafınca geliştirilen strateji ile Avrupa Komisyonu’nca ortaya konulan Yeşil Mutabakat, sera gazlarının 2050 yılı itibariyle sıfırlanmasını kaide koşuyor. Bundan kapsamı göz alındığında en çok limancılık bölümünün etkileneceği uyarısı yapılıyor. Türkiye’deki limanların birçoğu elektrikli ekipman geçmiş olsa da üretim kaynağının karbon ayak izi niçiniyle 2050 maksatlarını yakalamada kâfi olmayacağı ve limanların süratle bir dönüşüm içerisine girmesi gerektiği belirtiliyor. Ayrıyeten, limana yanaşan gemilere temin edilecek güç altyapısının ile gemilerin yakıt muhtaçlıklarının karlanmasına yönelik yatırımların ileride limanların sırtına ağır yük getireceği söz ediliyor. Avrupalı rakip limanların Yeşil Mutabakat kapsamında oluşturulan fonlardan yararlanarak gerekli yatırımları yaptığını, lakin Türkiye’de benzeri finansal takviyelerin olmamasının rekabette dezavantaj yarattığı lisana getiriliyor.
Raporda, “Limanların gereksinim duyulan bu yatırımları vaktinde yerine getirmesini beklemek çok optimist gözüküyor. Gayeye yönelik açık bir stratejik evraka ve finansmana muhtaçlık var. Türkiye limancılık dalı için uzun vadeli, gayeye yönelik bir stratejinin geliştirilmesi, dalın sürdürülebilirliğini artıracak” vurgusu yapılıyor. Muhtaçlık duyulan yatırımların vaktinde yapılabilmesi için tüm büyük ekonomilerde olduğu üzere hemen ‘Liman Otoritesi’ modeline geçilmesi gerekliliği kesimin birinci öncelikli hususlarından biri olarak gösteriliyor.
Tedarik zincirinin en değerli ögesi olan limanlarda yaşanacak problemlerin dış ticarete maliyeti yüksek ve uzun vakit alacak darboğazlara yol açacağı, bu haliyle limanların zincirin zayıf halkası haline gelebileceği uyarısı yapılıyor.
2020 yılı prestijiyle Türkiye’deki genel ve kuru yükün yüzde 68’inin; sıvı kimyasal yükün yüzde 100’ünün; elleçlenen konteynerlerin yüzde 96’nın ve bitmiş araç lojistiğinin yüzde 89’unun TÜRKLİM üyesi limanlardan gerçekleştiği belirtiliyor. Limancılık kesimi, Türkiye iktisadına 228 bin kişilik istihdam ve ciro bazında 96,3 milyar TL’lik katkı sunuyor.
Rakipler, tek elden yönetilirken Türk limanları 4 bakanlığa bağlı
ABD, Uzak Doğu ve Avrupa’da yüklü olarak ‘Liman Otoritesi’ (Port Authority) modeli uygulanıyor. Liman otoriteleri limanlarda rekabet ve işbirliklerinin oluşturulması, liman faaliyetleri hakkında sistemli raporların sunulması, lokal idarelerle bir arada estetik, tarihi ve çevresel pahaların korunması için faaliyetler yürütmesi ve liman toprağı kullanmasına ait lokal idarelerle yakın bağların yürütülmesi üzere bahislerle ilgileniyor. Türkiye limanları üstündeki düzenleyici kamu iradelerine bakıldığında Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı, Ulusal Emlak Genel Müdürlüğü ve Ticaret Bakanlığı öne çıkıyor. İlgili kurumların sayısı bununla da hudutlu değil. Kesim, yıllık 1 milyar ton eleçlleme ve sıfır emisyon amacı için bu modele geçişi mecburilik olarak görülüyor.
Limancıların 10 öncelikli muhtaçlığı var
- Limancılık bölümü master planı hazırlanmalı
- Kapasite yatırımlarının önü açılmalı
- Yatırım süreçlerinde bürokrasi azaltılmalı
- Yeşil dönüşüm fonu oluşturulmalı
- Özel sektör-kamu işbirliği artırılmalı
- Limanların demiryolu temasları tamamlanmalı
- Kullanım müsaade mukaveleleri uzatılmalı
- Dijitalleşme yatırımları hızlanmalı
- Finansman dayanaklar artırılmalı
- Gümrük süreçleri sadeleştirilmeli