Türkiye’de konteyner yüklerinin süratli bir biçimde artması ve global ticarette mega gemilerin filoya katılması limanlarda kapasite gereksinimini artırdı. Yalnızca önümüzdeki üç yılda konteyner elleçleme ölçüsünde 2020’ye göre yüzde 16’ya yakın artış hedefleniyor. Dijitalleşme, yeşil dönüşüm ve öbür teknolojik gelişmeler de limanlarda yatırımı mecburî kılıyor. Lakin limancılara göre, özel liman işletmesinin kullanım kontratlarının dbulunmasına fazlaca az bir süre kalmış olması, yapılacak yatırımların önünde büyük bir mani oluşturuyor. Yetkililer, bu hususta acil tahlil bekliyor.
Türkiye’de faaliyette olan 180’den çok liman, iskele, dolfen şamandıra niteliğinde kıyı tesisi bulunuyor. Bugün prestijiyle Türkiye’de elleçlenen yükün nerede ise yüzde 95’ten çoksı özel liman işletmeleri tarafınca gerçekleştiriliyor. Türkiye’nin dış ticaretinin bedel olarak yüzde 65’e yakını, tonaj olarak ise neredeyse yüzde 85’e yakını deniz yoluyla yani limanlar üzerinden gerçekleşiyor. Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM) İdare Heyeti Üyesi Aydın Erdemir, limanlarda elleçlenen yük ölçüsünün süratle arttığına dikkat çekerek, “Türkiye’deki tüm limanlarımız dikkate alındığında 2020 yılında yaklaşık 497 milyon ton yük elleçlenirken 2021 yılının birinci altı ayında 2020 yılına bakılırsa toplam yükte yüzde 5,12 oranında artış sağlandı. Pandemi periyodunda aldıkları tedbirlerle ve hayata geçirdikleri olağanüstü önlemlerle Türkiye limanları ülkemizin dış ticaretinin ana kapıları ve üsleri olan limanları kesintisiz bir biçimde açık tuttu. Fazla bir tonaj kaybı olmadan 2020 yılını tamamlayarak 2021 yılına beklentilerin epey üstünde süratli bir biçimde başladı. Bu büyüme devam ediyor” dedi.
“2050 maksatları için liman kapasitesi 3 katına çıkmalı”
Global ticaretin sürdürülebilirliği için daima büyüyen gemiler niçiniyle hem mevcut limanların kapasite artışı yatırımları bir mecburilik haline geldiğini birebir vakitte Türkiye’nin 2023 ve 2050 gayeleri için mevcutların haricinde yeni liman projesinin hayata geçirilmesinin mecburî olduğunu vurgulayan Erdemir, “Türkiye’nin dış ticaretinin hedeflendiği üzere büyümesi ve rekabet gücünün artması gelecekteki liman yatırımlarının vaktinde tamamlanmasıyla mümkün. 11. Kalkınma Planı’nın 2023 yılı amaçlarında bile 13,5 milyon TEU konteyner elleçleneceği öngörülüyor. Bu bile gelecek 3 yıl ortasında 2020 yılına göre yüzde 16 oranında bir konteyner artışı demek. 2050 yılı maksatlarına baktığımızda ise 2020 yılında 497 milyon ton olan toplam yükün toplamda taban olarak 1 milyar tona, 12 milyon TEU olan konteyner sayısının ise 35 milyon TEU’ya çıkması öngörülüyor. Bu gayelerin gerçekleşmesi için liman kapasitesinin mevcut durumda Türkiye’de şurası olan liman kapasitenin 2-3 katına çıkması gerekecek. Bu durum mevcut liman işleticilerimiz haricinde ülke ortasından ve/veya haricinden epeyce büyük ölçekte yatırım yapabilecek yeni liman yatırımcılarının kesime girmesi ile mümkün olacak” diye konuştu.
Dijitalleşme, yeşil dönüşüm ve öbür teknolojik gelişmelerin de limanlarda devasa yükseklikte fiyatlarda yatırıma gereksinimi doğurduğunu vurgulayan Erdemir, lakin kullanım mukavelelerinin mühletinin dbulunmasına az bir süre kalmasının bu yatırımların önünde büyük bir mahzur olduğunu söylemiş oldu. Erdemir, “Türkiye’de faaliyette olan epey sayıda özel liman işletmemizin kullanım kontratlarının kalan müddetleri kısaldı. Hatta kullanım mühletinin 6-7 yıla kadar düşen liman tesislerimiz de bulunuyor. Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli olarak da kabul edeceğimiz bu kullanım kontratlarına baktığımızda kullanım mühleti kısalan fazlaca sayıdaki liman işletmesinin ülkemizin gereksinim duyduğu liman yatırımlarını yapabilmesi ve kalan müddeti ortasında bu yatırımlarının karşılığını alabilmesi maalesef mümkün değil. Çok büyük yatırım fiyatları gerektiren, yatırımın geri dönüş mühleti de fazlaca uzun olan liman yatırımlarında mevcut kullanım müddetlerinin bugünden uzatılarak liman yatırımcılarımızın önlerini görmesi ve ülke limancılığımız için gerekli olan yatırımları yapmasının sağlanması ülkemizin büyüyen dış ticaretine paralel olarak rekabet gücünü muhafazası açısından da elzem ve hayati” açıklamasını yaptı.
Hakan Genç: TÜRKLİM olarak her türlü takviyeye hazırız
Türkiye’deki özel bölüm limanlarının mevcut kullanım mukavelelerinin müddeti bitimindilk evvel birebir koşullar dahilinde bugünden uzatılmasının Türkiye iktisadı açısından büyük kıymet taşıdığını vurgulayan TÜRKLİM Lideri Hakan Genç, “Limanlarımızın mevcut kullanım müddeti ortasında halihazırda yaptıkları yatırımlara ek olarak önümüzdeki senelerda yapacakları yeni yatırımlarla bir arada mevzuyu değerlendirdiğimizde yaratılacak ve kamuya aktarılacak olan kamu faydasının büyüklüğü değerlendirmeye alınmalı. Bundan dolayı da limanlarımızın mevcut kullanım kontratlarının tersanelerimize yahut özgür bölgelere misal biçimde bugünden uzatılmasının önünde rastgele bir mahzurun olmadığı da görülüyor. Bu hususta yapılacak yasal düzenlemeye ait olarak ilgili yönetimlerimize TÜRKLİM olarak takviye ve katkı vermek açısından hazırız” diye konuştu.
“Tersanelere ve özgür bölgelere verilen takviye yatırımları hızlandırdı”
Yetkililer, geçmişte tersanelerde ve hür bölgelerde işletme müddetlerinin uzatıldığını ve bu sayede yatırımların hızlandığını vurgulayarak, benzeri takviyenin limancılara da verilmesini istiyor. Aydın Erdemir, hususla ilgili şu açıklamayı yaptı: “Tersanelerimiz de limanlarımıza emsal biçimde birer kıyı tesisi olarak 49 yıllık kullanım kontratlarına sahip. 2013 yılında tersanelerimizin kalan kira müddetlerinin bitmesine 18 yıl kala kullanım mukaveleleri TBMM’de yapılan bir düzenleme ile bir daha 49 yıla çıkarıldı. Bu dayanak tersanelerimizin geleceklerini daha yeterli görmesine, daha yeterli plan yapmasına ve kredi saygınlıklarının artırmasına imkân sağladı. bu biçimdelikle ortaya çıkan bu yeni avantajlarla birlikte Türkiye’deki tersane yatırımları da süratli bir biçimde arttı. Tuzla’dan daha sonra Yalova-Altınova bölgesinde kümelenen tersanecilik bölümünün bugünkü başarılı ihracat performansının gerisinde o devir verilen bu takviyenin epeyce büyük bir hissesi var. bir daha benzeri bir biçimde Küresel Holding’in iştiraki Bodrum Yolcu Limanı İşletmeleri tarafınca işletilen Bodrum Yolcu Limanı’nın işletme müddetinin 2018’de Resmi Gazete’de yayımlanan kararla 49 yıllığına uzatıldı. bu biçimdelikle ilgili yatırımcı ve işletici firmanın ilgili limana yeni yatırımlar yaparak büyütmesinin de önü açıldı” dedi. Tersanelere ve limanlara misal bir durum mülkiyeti hazineye ilişkin olan hür bölgeleri işleten şirketlerin işletme mukavelelerinin uzatılması sürecinde de yaşanmıştı. Erdemir, “Mersin, Antalya, Ege ve Adana-Yumurtalık özgür bölgelerinin işletme mühletleri bu düzenleme sonucunda kamu hisseleriyle ilgili kamu lehine düzenlemeler de yapılarak uzatılmış, bu biçimdelikle müddeti kısaldığı için geri dönüşü olmayan yatırımları yapmaktan kaçınan işleticilerin önü bütünüyle açılmıştı. Bu sayede 2017 yılından itibaren yapılması gerekli olan tüm alt ve üst yapı yatırımları süratli bir biçimde yapılmaya başladı” dedi. Öteki yandan, dün Resmi Gazete’de yayımlanan kararla Trabzon Hür Bölgesi’nin işletme müddeti de 2040 yılına kadar uzatıldı.
Türkiye’de faaliyette olan 180’den çok liman, iskele, dolfen şamandıra niteliğinde kıyı tesisi bulunuyor. Bugün prestijiyle Türkiye’de elleçlenen yükün nerede ise yüzde 95’ten çoksı özel liman işletmeleri tarafınca gerçekleştiriliyor. Türkiye’nin dış ticaretinin bedel olarak yüzde 65’e yakını, tonaj olarak ise neredeyse yüzde 85’e yakını deniz yoluyla yani limanlar üzerinden gerçekleşiyor. Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM) İdare Heyeti Üyesi Aydın Erdemir, limanlarda elleçlenen yük ölçüsünün süratle arttığına dikkat çekerek, “Türkiye’deki tüm limanlarımız dikkate alındığında 2020 yılında yaklaşık 497 milyon ton yük elleçlenirken 2021 yılının birinci altı ayında 2020 yılına bakılırsa toplam yükte yüzde 5,12 oranında artış sağlandı. Pandemi periyodunda aldıkları tedbirlerle ve hayata geçirdikleri olağanüstü önlemlerle Türkiye limanları ülkemizin dış ticaretinin ana kapıları ve üsleri olan limanları kesintisiz bir biçimde açık tuttu. Fazla bir tonaj kaybı olmadan 2020 yılını tamamlayarak 2021 yılına beklentilerin epey üstünde süratli bir biçimde başladı. Bu büyüme devam ediyor” dedi.
“2050 maksatları için liman kapasitesi 3 katına çıkmalı”
Global ticaretin sürdürülebilirliği için daima büyüyen gemiler niçiniyle hem mevcut limanların kapasite artışı yatırımları bir mecburilik haline geldiğini birebir vakitte Türkiye’nin 2023 ve 2050 gayeleri için mevcutların haricinde yeni liman projesinin hayata geçirilmesinin mecburî olduğunu vurgulayan Erdemir, “Türkiye’nin dış ticaretinin hedeflendiği üzere büyümesi ve rekabet gücünün artması gelecekteki liman yatırımlarının vaktinde tamamlanmasıyla mümkün. 11. Kalkınma Planı’nın 2023 yılı amaçlarında bile 13,5 milyon TEU konteyner elleçleneceği öngörülüyor. Bu bile gelecek 3 yıl ortasında 2020 yılına göre yüzde 16 oranında bir konteyner artışı demek. 2050 yılı maksatlarına baktığımızda ise 2020 yılında 497 milyon ton olan toplam yükün toplamda taban olarak 1 milyar tona, 12 milyon TEU olan konteyner sayısının ise 35 milyon TEU’ya çıkması öngörülüyor. Bu gayelerin gerçekleşmesi için liman kapasitesinin mevcut durumda Türkiye’de şurası olan liman kapasitenin 2-3 katına çıkması gerekecek. Bu durum mevcut liman işleticilerimiz haricinde ülke ortasından ve/veya haricinden epeyce büyük ölçekte yatırım yapabilecek yeni liman yatırımcılarının kesime girmesi ile mümkün olacak” diye konuştu.
Dijitalleşme, yeşil dönüşüm ve öbür teknolojik gelişmelerin de limanlarda devasa yükseklikte fiyatlarda yatırıma gereksinimi doğurduğunu vurgulayan Erdemir, lakin kullanım mukavelelerinin mühletinin dbulunmasına az bir süre kalmasının bu yatırımların önünde büyük bir mahzur olduğunu söylemiş oldu. Erdemir, “Türkiye’de faaliyette olan epey sayıda özel liman işletmemizin kullanım kontratlarının kalan müddetleri kısaldı. Hatta kullanım mühletinin 6-7 yıla kadar düşen liman tesislerimiz de bulunuyor. Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli olarak da kabul edeceğimiz bu kullanım kontratlarına baktığımızda kullanım mühleti kısalan fazlaca sayıdaki liman işletmesinin ülkemizin gereksinim duyduğu liman yatırımlarını yapabilmesi ve kalan müddeti ortasında bu yatırımlarının karşılığını alabilmesi maalesef mümkün değil. Çok büyük yatırım fiyatları gerektiren, yatırımın geri dönüş mühleti de fazlaca uzun olan liman yatırımlarında mevcut kullanım müddetlerinin bugünden uzatılarak liman yatırımcılarımızın önlerini görmesi ve ülke limancılığımız için gerekli olan yatırımları yapmasının sağlanması ülkemizin büyüyen dış ticaretine paralel olarak rekabet gücünü muhafazası açısından da elzem ve hayati” açıklamasını yaptı.
Hakan Genç: TÜRKLİM olarak her türlü takviyeye hazırız
Türkiye’deki özel bölüm limanlarının mevcut kullanım mukavelelerinin müddeti bitimindilk evvel birebir koşullar dahilinde bugünden uzatılmasının Türkiye iktisadı açısından büyük kıymet taşıdığını vurgulayan TÜRKLİM Lideri Hakan Genç, “Limanlarımızın mevcut kullanım müddeti ortasında halihazırda yaptıkları yatırımlara ek olarak önümüzdeki senelerda yapacakları yeni yatırımlarla bir arada mevzuyu değerlendirdiğimizde yaratılacak ve kamuya aktarılacak olan kamu faydasının büyüklüğü değerlendirmeye alınmalı. Bundan dolayı da limanlarımızın mevcut kullanım kontratlarının tersanelerimize yahut özgür bölgelere misal biçimde bugünden uzatılmasının önünde rastgele bir mahzurun olmadığı da görülüyor. Bu hususta yapılacak yasal düzenlemeye ait olarak ilgili yönetimlerimize TÜRKLİM olarak takviye ve katkı vermek açısından hazırız” diye konuştu.
“Tersanelere ve özgür bölgelere verilen takviye yatırımları hızlandırdı”
Yetkililer, geçmişte tersanelerde ve hür bölgelerde işletme müddetlerinin uzatıldığını ve bu sayede yatırımların hızlandığını vurgulayarak, benzeri takviyenin limancılara da verilmesini istiyor. Aydın Erdemir, hususla ilgili şu açıklamayı yaptı: “Tersanelerimiz de limanlarımıza emsal biçimde birer kıyı tesisi olarak 49 yıllık kullanım kontratlarına sahip. 2013 yılında tersanelerimizin kalan kira müddetlerinin bitmesine 18 yıl kala kullanım mukaveleleri TBMM’de yapılan bir düzenleme ile bir daha 49 yıla çıkarıldı. Bu dayanak tersanelerimizin geleceklerini daha yeterli görmesine, daha yeterli plan yapmasına ve kredi saygınlıklarının artırmasına imkân sağladı. bu biçimdelikle ortaya çıkan bu yeni avantajlarla birlikte Türkiye’deki tersane yatırımları da süratli bir biçimde arttı. Tuzla’dan daha sonra Yalova-Altınova bölgesinde kümelenen tersanecilik bölümünün bugünkü başarılı ihracat performansının gerisinde o devir verilen bu takviyenin epeyce büyük bir hissesi var. bir daha benzeri bir biçimde Küresel Holding’in iştiraki Bodrum Yolcu Limanı İşletmeleri tarafınca işletilen Bodrum Yolcu Limanı’nın işletme müddetinin 2018’de Resmi Gazete’de yayımlanan kararla 49 yıllığına uzatıldı. bu biçimdelikle ilgili yatırımcı ve işletici firmanın ilgili limana yeni yatırımlar yaparak büyütmesinin de önü açıldı” dedi. Tersanelere ve limanlara misal bir durum mülkiyeti hazineye ilişkin olan hür bölgeleri işleten şirketlerin işletme mukavelelerinin uzatılması sürecinde de yaşanmıştı. Erdemir, “Mersin, Antalya, Ege ve Adana-Yumurtalık özgür bölgelerinin işletme mühletleri bu düzenleme sonucunda kamu hisseleriyle ilgili kamu lehine düzenlemeler de yapılarak uzatılmış, bu biçimdelikle müddeti kısaldığı için geri dönüşü olmayan yatırımları yapmaktan kaçınan işleticilerin önü bütünüyle açılmıştı. Bu sayede 2017 yılından itibaren yapılması gerekli olan tüm alt ve üst yapı yatırımları süratli bir biçimde yapılmaya başladı” dedi. Öteki yandan, dün Resmi Gazete’de yayımlanan kararla Trabzon Hür Bölgesi’nin işletme müddeti de 2040 yılına kadar uzatıldı.