Pandemi ve Rusya-Ukrayna savaşı, global tedarik zincirinde tüm istikrarları değiştirirken, ticaret rotaları da bir daha oluşturuldu. Bu periyot, tedarikte Çin üzere tek bir ülkeye bağımlı olmanın risklerini ortaya koydu ve lojistikte de alternatif rotalara sahip olmanın kıymetini bir kere daha hatırlattı. Ticaretin devamlılığı için lojistiğin taşıdığı hayati ehemmiyeti bir kere daha gözler önüne serdi. Asya ile Avrupa içinde köprü bakılırsavi goren Türkiye’nin ise bu vakitte yıldızı hiç olmadığı kadar parladı. Hem ikili ticarette tıpkı vakitte transitte başrollerden birini alan Türkiye’de, lojistik talebi de arttı. Kesimde dijitalleşme hızlanırken, denizyolundan demiryolu ve depolamaya her alanda yatırımlar hızlandı.
Türk lojistik dalında en çok büyümenin gerçekleştiği alan denizyolu oldu. Global ticaretin yüzde 80’den çoksının yapıldığı denizyolunda pandemiyle bir arada ortaya çıkan darboğazlar, Türk armatörleri de harekete geçirdi. Türk sahipli filo 8 yıl daha sonra birinci kere 2021 yılında bir daha büyüdü. Ocak 2021’de 28 milyon 929 bin DWT olan 1000 GT üstündeki Türk sahipli gemi tonajı, Ocak 2022’ye gelindiğinde 30 milyon 680 bin DWT’ye ulaştı. Türk armatörlerin gemi yatırımları Rusya-Ukrayna savaşıyla hızlandı. Allied Shipping Research’un raporuna nazaran, bu yılın birinci yedi ayında satılan 1.120 geminin 34’ünü Türk armatörler aldı. Yerli yatırımcılar, bu gemi alımlarıyla Yunanistan, Çin, Singapur ve İsviçreli rakiplerinden daha sonra 5. sırada yer aldı.
Ancak dal yetkilileri, Türkiye’nin global tedarik zincirinde artan potansiyeli değerlendirildiğinde çabucak hemen mevcut gemi filosunun ve liman kapasitesinin epeyce yetersiz olduğu belirtiliyor. Liman işletmecileri, ihracat hedefl eri doğrultusunda 2050 yılına kadar Türkiye’de konseyi olan liman kapasitenin 2-3 katına çıkması gerektiğine vurgu yapıyor. Bunun için de özel bölümün yatırım yapmasının önündeki manilerin kaldırılmasını istiyor.
RO-RO’NUN KIYMETİ ARTTI
Türkiye’nin artan ihracatı, memleketler arası karayolu nakliyeciliğinde Türk TIR’larına yönelik geçiş dokümanı sıkıntısını büyütmüştü. İlgili bakanlıkların teşebbüsleri ile bilhassa son iki yılda ticaret yapılan biroldukca ülke transit ve ikili geçiş dokümanı problemleri gerisi arkasına çözülmeye başladı, bu mevzuda kıymetli kazanımlar elde edildi. Lakin bilhassa Rusya-Ukrayna savaşı niçiniyle hudut kapılarında onlarca kilometre TIR kuyrukları oluşmaya devam etti. Türkiye’de karayoluna kıymetli bir alternatif olan Ro-Ro nakliyeciliği da bu vakitte ehemmiyet kazandı. Ukrayna limanlarının devre dışı kalması bilhassa Karadeniz’de Ro-Ro gereksinimini artırdı. Hükümet de de bu hususta harekete geçti. Son olarak geçen ay Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı yeni Ro-Ro sınırı açacak şirketlere teşvik vereceğini duyurdu. Bu gelişme kesimi umutlandırsa da teşviklerin maksadına ulaşabilmesi için kapsamının genişletilmesi ve ölçüsünün artırılması bekleniyor.
HAVA KARGODA BÜYÜME HIZLANDI
Türkiye, hava kargo alanında da süratli büyüyor. Bir yandan küresel yabancı şirketler Türkiye’de yeni yatırımlarla büyürken öteki yandan bayrak taşıyıcı havayolu şirketi Turkish Cargo, rekor üstüne rekor kırmaya devam ediyor.
DEMİRYOLU YATIRIMLARI ACİLİYET KAZANDI
Pandemiyle birlikte demiryoluna yönelik artan talep Rusya-Ukrayna savaşıyla hızlandı. Rusya’ya uygulanan ambargo ötürüsıyla Asya ve Avrupa içindeki kuzey rotasında sıkıntıların ortaya çıkması Çin’i, Avrupa’ya taşımalarda alternatif güzergah arayışına yöneltti. Türkiye’nin dahil olduğu Orta Koridor bu süreçte öne çıktı. Dal yetkilileri, tarihi fırsatı kaçırmamak için mevcut güzergahtaki sıkıntıların süratle çözülmesini istiyor. Bilhassa demiryolu nakliyatının geliştirilmesi gerektiğini savunuyor. Hem çevreci tıpkı vakitte sürdürülebilir taşıma modu olan demiryolu maalesef Türkiye’de hala epeyce düşük bir hisseye sahip. Toplam nakliyattaki hissesi yüzde 1’i geçmiyor. Avrupa’da ise bu oran yüzde 20’lerde. Demiryolunda 2013’te özgürleşme yasası çıkmış bulunmasına karşın özel kesim önünü goremediği için çabucak hemen hedefl ediği lokomotif yatırımlarını hayata geçiremiyor. Hükümetin altyapı yatırımlarında önceliği demiryoluna vereceğini söylemesi, dalı umutlandırdı. Fakat uzun vadeli bu amaca ulaşana kadar, bölüm TCDD ile ‘anlaşmalı taşıma modeli’ne geçiş yapmak istiyor.
Türk lojistik dalında en çok büyümenin gerçekleştiği alan denizyolu oldu. Global ticaretin yüzde 80’den çoksının yapıldığı denizyolunda pandemiyle bir arada ortaya çıkan darboğazlar, Türk armatörleri de harekete geçirdi. Türk sahipli filo 8 yıl daha sonra birinci kere 2021 yılında bir daha büyüdü. Ocak 2021’de 28 milyon 929 bin DWT olan 1000 GT üstündeki Türk sahipli gemi tonajı, Ocak 2022’ye gelindiğinde 30 milyon 680 bin DWT’ye ulaştı. Türk armatörlerin gemi yatırımları Rusya-Ukrayna savaşıyla hızlandı. Allied Shipping Research’un raporuna nazaran, bu yılın birinci yedi ayında satılan 1.120 geminin 34’ünü Türk armatörler aldı. Yerli yatırımcılar, bu gemi alımlarıyla Yunanistan, Çin, Singapur ve İsviçreli rakiplerinden daha sonra 5. sırada yer aldı.
Ancak dal yetkilileri, Türkiye’nin global tedarik zincirinde artan potansiyeli değerlendirildiğinde çabucak hemen mevcut gemi filosunun ve liman kapasitesinin epeyce yetersiz olduğu belirtiliyor. Liman işletmecileri, ihracat hedefl eri doğrultusunda 2050 yılına kadar Türkiye’de konseyi olan liman kapasitenin 2-3 katına çıkması gerektiğine vurgu yapıyor. Bunun için de özel bölümün yatırım yapmasının önündeki manilerin kaldırılmasını istiyor.
RO-RO’NUN KIYMETİ ARTTI
Türkiye’nin artan ihracatı, memleketler arası karayolu nakliyeciliğinde Türk TIR’larına yönelik geçiş dokümanı sıkıntısını büyütmüştü. İlgili bakanlıkların teşebbüsleri ile bilhassa son iki yılda ticaret yapılan biroldukca ülke transit ve ikili geçiş dokümanı problemleri gerisi arkasına çözülmeye başladı, bu mevzuda kıymetli kazanımlar elde edildi. Lakin bilhassa Rusya-Ukrayna savaşı niçiniyle hudut kapılarında onlarca kilometre TIR kuyrukları oluşmaya devam etti. Türkiye’de karayoluna kıymetli bir alternatif olan Ro-Ro nakliyeciliği da bu vakitte ehemmiyet kazandı. Ukrayna limanlarının devre dışı kalması bilhassa Karadeniz’de Ro-Ro gereksinimini artırdı. Hükümet de de bu hususta harekete geçti. Son olarak geçen ay Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı yeni Ro-Ro sınırı açacak şirketlere teşvik vereceğini duyurdu. Bu gelişme kesimi umutlandırsa da teşviklerin maksadına ulaşabilmesi için kapsamının genişletilmesi ve ölçüsünün artırılması bekleniyor.
HAVA KARGODA BÜYÜME HIZLANDI
Türkiye, hava kargo alanında da süratli büyüyor. Bir yandan küresel yabancı şirketler Türkiye’de yeni yatırımlarla büyürken öteki yandan bayrak taşıyıcı havayolu şirketi Turkish Cargo, rekor üstüne rekor kırmaya devam ediyor.
DEMİRYOLU YATIRIMLARI ACİLİYET KAZANDI
Pandemiyle birlikte demiryoluna yönelik artan talep Rusya-Ukrayna savaşıyla hızlandı. Rusya’ya uygulanan ambargo ötürüsıyla Asya ve Avrupa içindeki kuzey rotasında sıkıntıların ortaya çıkması Çin’i, Avrupa’ya taşımalarda alternatif güzergah arayışına yöneltti. Türkiye’nin dahil olduğu Orta Koridor bu süreçte öne çıktı. Dal yetkilileri, tarihi fırsatı kaçırmamak için mevcut güzergahtaki sıkıntıların süratle çözülmesini istiyor. Bilhassa demiryolu nakliyatının geliştirilmesi gerektiğini savunuyor. Hem çevreci tıpkı vakitte sürdürülebilir taşıma modu olan demiryolu maalesef Türkiye’de hala epeyce düşük bir hisseye sahip. Toplam nakliyattaki hissesi yüzde 1’i geçmiyor. Avrupa’da ise bu oran yüzde 20’lerde. Demiryolunda 2013’te özgürleşme yasası çıkmış bulunmasına karşın özel kesim önünü goremediği için çabucak hemen hedefl ediği lokomotif yatırımlarını hayata geçiremiyor. Hükümetin altyapı yatırımlarında önceliği demiryoluna vereceğini söylemesi, dalı umutlandırdı. Fakat uzun vadeli bu amaca ulaşana kadar, bölüm TCDD ile ‘anlaşmalı taşıma modeli’ne geçiş yapmak istiyor.