Aysel YÜCEL
Akaryakıt başta olmak üzere son yapılan artırımlarla yalnızca birkaç ayda yüzde 50’ye varan maliyet artışlarıyla karşı karşıya kalan nakliyeciler, güç günler geçiriyor. Küçük firmalar kontak kapatma noktasına gelirken, büyük firmalar ise belirsizlik niçiniyle fiyatlama yapamıyor, yıllık mukavele yapmaktan kaçınıyor. Biroldukça nakliyecinin belirsizlik niçiniyle yıllık kontratlar yerine spota döndüğü belirtilirken, firmalar karayolunda yüzde 20-40 ortası navlun artışını kaçınılmaz görüyor.
“Pandemiden daha meçhul bir dönem”
Avrupa’nın en büyük filosuna sahip Türk nakliye dalı, dış ticarette değerli bir role sahip. Milletlerarası ihracat taşımalarında karayolunun hissesi yüzde 40’ı geçiyor. Türkiye’nin en kıymetli ihracat pazarı AB’ye yönelik taşımalarda ise bu oran yüzde 90’lara çıkıyor. DÜNYA’ya konuşan Memleketler arası Nakliyat ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Lideri Ayşem Ulusoy, karayolu nakliye firmalarının yaşadığı maliyet artışlarına dikkat çekerek, “Son periyotta yalnızca akaryakıt maliyetlerindeki artış gündeme geliyor, lakin bizim tek meselemiz akaryakıt değil. Akaryakıt maliyetinin katlanmasının yanı sıra tüm masraf kalemlerimizde önemli artışlar var. Köprü ve otoyolun yanı sıra lastik meblağları fazlaca önemli arttı. Bakım-onarım ve yedek modül maliyetlerimiz yükseliyor. Sigorta ve işçi giderlerimizde fazlaca önemli artış var. Lojistik filolarının bu koşullarda ayakta kalması epey zor” diye konuştu. Ayşem Ulusoy, bilhassa küçük firmaların ayakta kalmakta zorlandığını söz ederken, büyük firmaların da müşterileriyle yıllık kontrat yapmaktan kaçındığını tabir etti. Karayolu navlununda fiyat artışının kaçınılmaz olduğunu belirten Ulusoy, bu durumun ihracatçıya da olumsuz yansıyacağını tabir etti.
Bölümün önde gelen oyuncularından Sertrans Logistics CEO’su Nilgün Keleş de pandemiyle birlikte lojistikte başlayan zahmetlerin artarak devam ettiğini belirterek, “Tüm maliyet kalemlerimizde fazlaca önemli artışlar var. Fiyat rekabeti inanılmaz bir noktaya geldi. Maliyetleri navluna tıpkı oranda yansıtamıyoruz. Karlılıklar hayli düştü. Günü kurtarmak üzere fiyatlama yapılıyor. Masraflarımızın aslına bakarsanız yüzde 30’u mazottan geliyor” dedi.
“Bu krizden çıkmayanlar olacak”
Nilgün Keleş, birtakım küçük firmaların yaşanan bu maliyet artışları karşısında ayakta kalamayabileceğini lisana getirerek, “Küçüklerin devre dışı kalması tüm kesime olumsuz yansıyacak. Zira büyük şirketler taşımaların en çok yüzde 40’ını özmal araçları ile taşıyor. Geri kalanını taşeron firmalar taşıyor. Şayet dengeyi koruyamazsanız, sistem bozulur” dedi.
“Müşteriler de fazlaca tedirgin”
Piyasada belirsizliğin istikamet değiştirdiğini söz eden Keleş, şöyleki devam etti: “Eskiden pandeminin meçhullüğü vardı. Artık enfl asyon ve kura yönelik belirsizlik var. Herkes bunu yönetmeye çalışıyor. Herkes fazlaca huzursuz. Müşteriler de Türkiye’den alım yapmak isteyen firmalar ne alırsa alsın yıllık kontrat yapmak istiyor. Bu karşı tarafında garantisi oluyor. Lakin, firmalar için yıllık mukavele artık kolay değil.”
ENDÜSTRİCİ, LOJİSTİKTE FİYAT GARANTİSİ AVANTAJINI KAYBETTİ
Lojistik, eserine bakılırsa değişmekle birlikte endüstrici ve ihracatçısının en değerli masraf kalemleri içinde bulunuyor. Eser maliyeti ortasındaki lojistik maliyet, eserin ünite fiyatı, yükü ve hacmi ile alakalı. Su üzere tartısı ve hacmi büyük, ünite fiyatı düşük bir eseri ele alındığında, lojistik maliyeti eser maliyeti ortasında çok yüksek olabiliyor. Navlunun yüzde 50 artması, kimi mamüllerin fiyatına en az yüzde 30’lar düzeyinde yansıyor. Seramik üzere ağır ve hacimli yüklerde de navlun maliyetindeki artış toplam masrafların yüzde 25’ini oluşturuyor. ötürüsıyla navlun maliyetindeki artış her bölüme farklı tesir ediyor. İhracatçılar lojistik maliyetlerindeki artışa yönelik telaşlarını DÜNYA’ya kıymetlendirdi.
TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Kesim Meclisi Lideri Erdem Fayat, akaryakıt ve köprü geçişlerinin tıpkı güç artırımlarında olduğu üzere direkt ve dolaylı maliyet artışına sebep olacağını söylemiş oldu. çabucak hemen navlun faturaları kesilmediği için tam artışı gorememekle birlikte genel masraflarda bir artış yaşanacağını söyleyen Fayat, “Daha bu sabah genel sarfiyatları bir daha hesapladık, güç ve akaryakıt artırımlarıyla birlikte ek yüzde 5 masraf kalemlerimizde artış var. Nakliye bizde epey değerli, zira hem üretim kısmında yarı mamul taşımalarımız var birebir vakitte ihracat taşımalarımız var. Fakat bu maliyet artışını da ihracat tutarlarımıza yansıtmamız mümkün olmayacak. Bir yandan maliyet enfl asyonu bir yandan talep enfl asyonu derken ihracatçılar olarak bir türlü fiyat tutturamıyoruz” diye konuştu. Fayat, yatırım kararlarında da navlunun kıymetli bir faktör olduğunu belirterek, “Anadolu’ya yani 5’inci ve 6’ncı Bölge’ye yatırımlar teşvik ediliyor, lakin burada en değerli sorun navlun masrafları. Bilhassa bizim üzere emek ağır kesimlerin Anadolu’ya yatırımlarını taşıması ya da devam ettirmesi için lojistik takviyesini uzun vakittir istiyoruz. Lojistik maliyetleri belimizi büküyor. Hele ki navlunun bu kadar arttığı bir periyotta bu talebimizi tekrar lisana getirmek daha manalı oluyor. Şayet bu takviye gelirse bölgeye daha fazla yatırım kayacaktır” dedi.
Maliyet artışları esere yansıyacak
İstanbul Kimyevi Hususlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) İdare Konseyi Lideri Adil Pelister ise hususla ilgili şu açıklamayı yaptı: “Doğalgaz, elektrik üzere endüstride kullanılan güç için getirilen artırımlar maalesef üretim maliyetlerimizi artırıyor. Teknoloji ağır sanayide güç maliyetinin üretim maliyetine tesiri daha da fazla olabiliyor. Bölümümüzde güç ağır olarak kullanılıyor. Bilhassa de kimya bölümünün üretim bakımından en geniş hacme sahip olan plastik alt bölümümüzde daha ağır güç kullanması var. Öteki yandan artan akaryakıt meblağları ve navlun artışı dala olumsuz yansıyor. Lojistikte yaşanan problemler hammadde ve orta malı ithal eden firmalarımızı hem maliyet birebir vakitte terminlere uyulamaması niçiniyle güç durumda bırakıyor. Bu durum da ihracatçılarımız açısından ekstra değerli bir maliyet oluşturuyor. Firmalarımızın sermaye yetersizliği artıyor ve yeni sermayeye gereksinim duyuluyor. Yüksek kredi faizi ötürüsıyla finansmana kolay ulaşamayan KOBİ’lerimiz için de büyük bir badire oluşuyor. Maalesef ihracatçılarımız da bu maliyet artışlarının bir kısmını tolere etseler bile satış meblağlarına da yüzde 25-30’lar civarında yansıyacaktır” formunda konuştu.
“Navlun ihalesinde 20 yıldır bu kadar zorlanmamıştım”
Bugünlerde biroldukça firma değerli sarfiyat kalemlerinden olan lojistik kontratlarını yenileme telaşında. Otomotiv tedarik endüstrisinin önde gelen firmalarından Kanca’nın İhracat Sorumlusu Fatih Taş, ihracat taşımalarının navlun ihalesini dün tamamladıklarını açıklayarak, firmaların uzun vadeli mutabakat yapmaktan kaçındığını belirtti. Taş, “20 yıldır bu işi yapıyorum. Hiç bu kadar zorlandığımı hatırlamıyorum. Biroldukça firma kontrat lojistiğine yanaşmak istemedi. Yıllık taahhüt vermek istemiyorlar. Biroldukca firma 2022 yılında yalnızca spot çalışmak istediğini belirtti. Toplantı sonunda karayolu parsiyel taşımaları için navlunda yüzde 20 artış yapmak zorunda kaldık. Eksiksiz taşımalarda ise artırım oranı yüzde 30’u buldu. Birinci etapta yüzde 50’den çok artırım talepleri vardı. Nakliye firmaları müzakereler esnasında birinci sefer bu kadar kati tavırlar sergilediler” diye konuştu. Avrupa taşımalarında ortalama navlun maliyetlerinin yüzde 6 civarında olduğunu belirten Kanca, “Bu navlun artırımları sonunda maliyetimiz Euro bazında ortalama yüzde 1.2 daha arttı” dedi.
Lojistikçiler, vergi indirimi ve finansal teşvik bekliyor
Lojistikçiler, kesimin Turquality haricinde teşvik almadığının altını çizerek, artan maliyetlerle baş edebilmek ve muhtemel ifl asların önüne geçebilmek için hükümete çeşitli dayanak tekliflerinde bulunuyor.
Yetkililer, bu talepleri şu biçimde sıralıyor:
■ Yakıt dayanağı verilebilir
■ KDV iadeleri öne çekilebilir
■ Vergi indirimleri gündeme gelebilir
■ Araç yatırımına teşvik verilebilir
■ Evraklarda sadeleştirmeye gidilebilir ve evrak fiyatları azaltılabilir
■ İnsan kaynağı dayanağı verilebilir
■ Otoyol ve köprü geçişlerinde nakliyeciye indirim yapılabilir
Artırım, en az %20 olacak
Karayolunda geçen yıl yaklaşık yüzde 30 artırım yapılmış, Türkiye’den Almanya’ya taşımalar, sefer başına 3.500 dolardan 4.500 dolara kadar yükselmişti. Kesim temsilcileri, artan maliyetler karşısında yeni artırımların kaçınılmaz olduğunu belirtiyor. Maliyetler paralelinde navluna yüzde 50 artırım yapılması gerektiğini düşünen dal temsilcileri ,ancak bu oranın müşterileri zorlayacağını biliyor. Bu niçinle artırım oranının ortalama yüzde 20-30 içinde olması bekleniyor. Biroldukça firma, önünü bakılırsamediği için çabucak hemen fiyatlama yapamıyor. Az sayıda firmanın ise maliyet artışlarını bu hafta navluna yansıtmaya başladığı belirtiliyor. Fakat bu firmalar da yıllık kontrat yapmak yerine spot fiyatlar vermeyi tercih ediyor.
Akaryakıt başta olmak üzere son yapılan artırımlarla yalnızca birkaç ayda yüzde 50’ye varan maliyet artışlarıyla karşı karşıya kalan nakliyeciler, güç günler geçiriyor. Küçük firmalar kontak kapatma noktasına gelirken, büyük firmalar ise belirsizlik niçiniyle fiyatlama yapamıyor, yıllık mukavele yapmaktan kaçınıyor. Biroldukça nakliyecinin belirsizlik niçiniyle yıllık kontratlar yerine spota döndüğü belirtilirken, firmalar karayolunda yüzde 20-40 ortası navlun artışını kaçınılmaz görüyor.
“Pandemiden daha meçhul bir dönem”
Avrupa’nın en büyük filosuna sahip Türk nakliye dalı, dış ticarette değerli bir role sahip. Milletlerarası ihracat taşımalarında karayolunun hissesi yüzde 40’ı geçiyor. Türkiye’nin en kıymetli ihracat pazarı AB’ye yönelik taşımalarda ise bu oran yüzde 90’lara çıkıyor. DÜNYA’ya konuşan Memleketler arası Nakliyat ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Lideri Ayşem Ulusoy, karayolu nakliye firmalarının yaşadığı maliyet artışlarına dikkat çekerek, “Son periyotta yalnızca akaryakıt maliyetlerindeki artış gündeme geliyor, lakin bizim tek meselemiz akaryakıt değil. Akaryakıt maliyetinin katlanmasının yanı sıra tüm masraf kalemlerimizde önemli artışlar var. Köprü ve otoyolun yanı sıra lastik meblağları fazlaca önemli arttı. Bakım-onarım ve yedek modül maliyetlerimiz yükseliyor. Sigorta ve işçi giderlerimizde fazlaca önemli artış var. Lojistik filolarının bu koşullarda ayakta kalması epey zor” diye konuştu. Ayşem Ulusoy, bilhassa küçük firmaların ayakta kalmakta zorlandığını söz ederken, büyük firmaların da müşterileriyle yıllık kontrat yapmaktan kaçındığını tabir etti. Karayolu navlununda fiyat artışının kaçınılmaz olduğunu belirten Ulusoy, bu durumun ihracatçıya da olumsuz yansıyacağını tabir etti.
Bölümün önde gelen oyuncularından Sertrans Logistics CEO’su Nilgün Keleş de pandemiyle birlikte lojistikte başlayan zahmetlerin artarak devam ettiğini belirterek, “Tüm maliyet kalemlerimizde fazlaca önemli artışlar var. Fiyat rekabeti inanılmaz bir noktaya geldi. Maliyetleri navluna tıpkı oranda yansıtamıyoruz. Karlılıklar hayli düştü. Günü kurtarmak üzere fiyatlama yapılıyor. Masraflarımızın aslına bakarsanız yüzde 30’u mazottan geliyor” dedi.
“Bu krizden çıkmayanlar olacak”
Nilgün Keleş, birtakım küçük firmaların yaşanan bu maliyet artışları karşısında ayakta kalamayabileceğini lisana getirerek, “Küçüklerin devre dışı kalması tüm kesime olumsuz yansıyacak. Zira büyük şirketler taşımaların en çok yüzde 40’ını özmal araçları ile taşıyor. Geri kalanını taşeron firmalar taşıyor. Şayet dengeyi koruyamazsanız, sistem bozulur” dedi.
“Müşteriler de fazlaca tedirgin”
Piyasada belirsizliğin istikamet değiştirdiğini söz eden Keleş, şöyleki devam etti: “Eskiden pandeminin meçhullüğü vardı. Artık enfl asyon ve kura yönelik belirsizlik var. Herkes bunu yönetmeye çalışıyor. Herkes fazlaca huzursuz. Müşteriler de Türkiye’den alım yapmak isteyen firmalar ne alırsa alsın yıllık kontrat yapmak istiyor. Bu karşı tarafında garantisi oluyor. Lakin, firmalar için yıllık mukavele artık kolay değil.”
ENDÜSTRİCİ, LOJİSTİKTE FİYAT GARANTİSİ AVANTAJINI KAYBETTİ
Lojistik, eserine bakılırsa değişmekle birlikte endüstrici ve ihracatçısının en değerli masraf kalemleri içinde bulunuyor. Eser maliyeti ortasındaki lojistik maliyet, eserin ünite fiyatı, yükü ve hacmi ile alakalı. Su üzere tartısı ve hacmi büyük, ünite fiyatı düşük bir eseri ele alındığında, lojistik maliyeti eser maliyeti ortasında çok yüksek olabiliyor. Navlunun yüzde 50 artması, kimi mamüllerin fiyatına en az yüzde 30’lar düzeyinde yansıyor. Seramik üzere ağır ve hacimli yüklerde de navlun maliyetindeki artış toplam masrafların yüzde 25’ini oluşturuyor. ötürüsıyla navlun maliyetindeki artış her bölüme farklı tesir ediyor. İhracatçılar lojistik maliyetlerindeki artışa yönelik telaşlarını DÜNYA’ya kıymetlendirdi.
TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Kesim Meclisi Lideri Erdem Fayat, akaryakıt ve köprü geçişlerinin tıpkı güç artırımlarında olduğu üzere direkt ve dolaylı maliyet artışına sebep olacağını söylemiş oldu. çabucak hemen navlun faturaları kesilmediği için tam artışı gorememekle birlikte genel masraflarda bir artış yaşanacağını söyleyen Fayat, “Daha bu sabah genel sarfiyatları bir daha hesapladık, güç ve akaryakıt artırımlarıyla birlikte ek yüzde 5 masraf kalemlerimizde artış var. Nakliye bizde epey değerli, zira hem üretim kısmında yarı mamul taşımalarımız var birebir vakitte ihracat taşımalarımız var. Fakat bu maliyet artışını da ihracat tutarlarımıza yansıtmamız mümkün olmayacak. Bir yandan maliyet enfl asyonu bir yandan talep enfl asyonu derken ihracatçılar olarak bir türlü fiyat tutturamıyoruz” diye konuştu. Fayat, yatırım kararlarında da navlunun kıymetli bir faktör olduğunu belirterek, “Anadolu’ya yani 5’inci ve 6’ncı Bölge’ye yatırımlar teşvik ediliyor, lakin burada en değerli sorun navlun masrafları. Bilhassa bizim üzere emek ağır kesimlerin Anadolu’ya yatırımlarını taşıması ya da devam ettirmesi için lojistik takviyesini uzun vakittir istiyoruz. Lojistik maliyetleri belimizi büküyor. Hele ki navlunun bu kadar arttığı bir periyotta bu talebimizi tekrar lisana getirmek daha manalı oluyor. Şayet bu takviye gelirse bölgeye daha fazla yatırım kayacaktır” dedi.
Maliyet artışları esere yansıyacak
İstanbul Kimyevi Hususlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) İdare Konseyi Lideri Adil Pelister ise hususla ilgili şu açıklamayı yaptı: “Doğalgaz, elektrik üzere endüstride kullanılan güç için getirilen artırımlar maalesef üretim maliyetlerimizi artırıyor. Teknoloji ağır sanayide güç maliyetinin üretim maliyetine tesiri daha da fazla olabiliyor. Bölümümüzde güç ağır olarak kullanılıyor. Bilhassa de kimya bölümünün üretim bakımından en geniş hacme sahip olan plastik alt bölümümüzde daha ağır güç kullanması var. Öteki yandan artan akaryakıt meblağları ve navlun artışı dala olumsuz yansıyor. Lojistikte yaşanan problemler hammadde ve orta malı ithal eden firmalarımızı hem maliyet birebir vakitte terminlere uyulamaması niçiniyle güç durumda bırakıyor. Bu durum da ihracatçılarımız açısından ekstra değerli bir maliyet oluşturuyor. Firmalarımızın sermaye yetersizliği artıyor ve yeni sermayeye gereksinim duyuluyor. Yüksek kredi faizi ötürüsıyla finansmana kolay ulaşamayan KOBİ’lerimiz için de büyük bir badire oluşuyor. Maalesef ihracatçılarımız da bu maliyet artışlarının bir kısmını tolere etseler bile satış meblağlarına da yüzde 25-30’lar civarında yansıyacaktır” formunda konuştu.
“Navlun ihalesinde 20 yıldır bu kadar zorlanmamıştım”
Bugünlerde biroldukça firma değerli sarfiyat kalemlerinden olan lojistik kontratlarını yenileme telaşında. Otomotiv tedarik endüstrisinin önde gelen firmalarından Kanca’nın İhracat Sorumlusu Fatih Taş, ihracat taşımalarının navlun ihalesini dün tamamladıklarını açıklayarak, firmaların uzun vadeli mutabakat yapmaktan kaçındığını belirtti. Taş, “20 yıldır bu işi yapıyorum. Hiç bu kadar zorlandığımı hatırlamıyorum. Biroldukça firma kontrat lojistiğine yanaşmak istemedi. Yıllık taahhüt vermek istemiyorlar. Biroldukca firma 2022 yılında yalnızca spot çalışmak istediğini belirtti. Toplantı sonunda karayolu parsiyel taşımaları için navlunda yüzde 20 artış yapmak zorunda kaldık. Eksiksiz taşımalarda ise artırım oranı yüzde 30’u buldu. Birinci etapta yüzde 50’den çok artırım talepleri vardı. Nakliye firmaları müzakereler esnasında birinci sefer bu kadar kati tavırlar sergilediler” diye konuştu. Avrupa taşımalarında ortalama navlun maliyetlerinin yüzde 6 civarında olduğunu belirten Kanca, “Bu navlun artırımları sonunda maliyetimiz Euro bazında ortalama yüzde 1.2 daha arttı” dedi.
Lojistikçiler, vergi indirimi ve finansal teşvik bekliyor
Lojistikçiler, kesimin Turquality haricinde teşvik almadığının altını çizerek, artan maliyetlerle baş edebilmek ve muhtemel ifl asların önüne geçebilmek için hükümete çeşitli dayanak tekliflerinde bulunuyor.
Yetkililer, bu talepleri şu biçimde sıralıyor:
■ Yakıt dayanağı verilebilir
■ KDV iadeleri öne çekilebilir
■ Vergi indirimleri gündeme gelebilir
■ Araç yatırımına teşvik verilebilir
■ Evraklarda sadeleştirmeye gidilebilir ve evrak fiyatları azaltılabilir
■ İnsan kaynağı dayanağı verilebilir
■ Otoyol ve köprü geçişlerinde nakliyeciye indirim yapılabilir
Artırım, en az %20 olacak
Karayolunda geçen yıl yaklaşık yüzde 30 artırım yapılmış, Türkiye’den Almanya’ya taşımalar, sefer başına 3.500 dolardan 4.500 dolara kadar yükselmişti. Kesim temsilcileri, artan maliyetler karşısında yeni artırımların kaçınılmaz olduğunu belirtiyor. Maliyetler paralelinde navluna yüzde 50 artırım yapılması gerektiğini düşünen dal temsilcileri ,ancak bu oranın müşterileri zorlayacağını biliyor. Bu niçinle artırım oranının ortalama yüzde 20-30 içinde olması bekleniyor. Biroldukça firma, önünü bakılırsamediği için çabucak hemen fiyatlama yapamıyor. Az sayıda firmanın ise maliyet artışlarını bu hafta navluna yansıtmaya başladığı belirtiliyor. Fakat bu firmalar da yıllık kontrat yapmak yerine spot fiyatlar vermeyi tercih ediyor.