İstanbul Sözleşmesi’nden (Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Uğraşa Ait Avrupa Kurulu Sözleşmesi) cumhurbaşkanı kararnamesiyle feshedildi. sonucun iptali istemiyle fazlaca sayıda dava açıldı. Danıştay 10. Dairesi, Cumhurbaşkanı sonucunın iptal istemini ise reddetti. Cumhuriyet, GREVIO kısaltmasıyla bilinen ve bağımsız uzmanlardan oluşan yapı olan Bayanlara Yönelik Şiddet ve Konut İçi Şiddete Karşı Aksiyon Uzman Grubu’nun birinci lideri ve İstanbul Sözleşmesi’nin mimarlarından Prof. Dr. Feride Acar ile konuştu.
– İstanbul Mukavelesi sizce niye değerli?
İstanbul Kontratı, bayanlara yönelik şiddetle çaba ve bu tıp şiddetin ortadan kaldırılması için devletlerin nasıl tedbirler alması gerektiği konusunda dünyadaki en ileri ve yeni standartları belirleyen milletlerarası bir kontrattır. Bu mukaveleyi onaylayan devlet, bayanlara yönelik şiddetin önemli ve yaygın bir sorun olduğunu kabul etmekte ve onunla tesirli uğraş etmeye kelam vermektedir. Kontrat bu uğraşın başarısı için devletin hayli istikametli tedbirler almasını, bütçeden kâfi kaynak ayırmasını, sivil toplumla işbirliği yapmasını ister. İstanbul Kontratı şiddeti yok etmenin yolunun her alanda, yani eğitimde, siyasette, çalışma hayatında, aile bağlarında, kadın-erkek eşitliğinin sağlanmasından geçtiğini söyler.
“CİNAYETİ KÖRÜKLÜYOR”
– İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılmasının akabinde bayanlar için oluşan somut sorunlar nedir?
Bu kontrattan, evvel onu onayladığı biçimde daha sonra çıkan devletin topluma epey tehlikeli bir bildiri verdiğini düşünüyorum. Bu mevzunun epeyce da kıymetli olmadığı, bayanlara yönelik şiddetle uğraş edilmesinin artık hayli da gerekli olmadığı üzere bir ileti. Memleketimizde her gün bayana şiddet olayları ve bayan cinayetleri artıyor olsa da bayanlara yönelik şiddetin önemli bir sıkıntı olmadığını düşünenler maalesef aslına bakarsanız var. Bu hususun bir insan hakları sorunu olduğunu ve memleketler arası bir mukavele ile ele alınmasını hazmedemeyenler de var. Mukaveleden çıkmakla verilen bildiri da bu bakış açısına takviye verdi. Şiddet hadiselerine müdahale etmekle sorumlu kolluk güçlerinin yahut bu tıp davalarda karar veren yargı etraflarının mevzuyu ele alışlarında gevşeme olması beklenecek bir durumdur. Bayanlara şiddet uygulayan erkekler ise “Sözleşme kalktı nasıl olsa, bundan bu biçimde daha rahat hareket edilebilir” üzere düşüneceklerdir. İleriye yönelik bir diğer epey önemli tehlike de kimi çevrelerce İstanbul Sözleşmesi’ne dayalı olarak çıkarılmış olan 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un da desteğini kaybettiği savıdır.
– İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılmasından daha sonra bayanların gayreti hakkında ne düşünüyorsunuz?
Dünyada ses getiren, bayan hakları alanında örnek olacak bir gayret veriliyor. Husus hakkında evvelce bilgi sahibi olmayan fazlaca sayıda insan, yalnızca bu kontratın ne olduğunu öğrenmekle kalmadı destekçisi haline geldi. O kadar ki İstanbul Mukavelesi konusu ülkede genel siyasetin de gündemine oturdu.
– Mukaveleden çıkılması yurtharicindeki imajı nasıl tesirler?
Türkiye Mukavele ile adeta özdeşleşmiş bir ülkeydi. O devirde devlet bayanlara yönelik şiddetle gayret için önemli adımlar atılması gereğini savunuyor, milletlerarası ortamda da bu imajı pekiştirmeye uğraşıyordu. Onun için Türkiye’nin “ilk imzalayan devlet” olduğu bu kontrattan, artık, ‘ilk ve tek çıkan devlet’ olması yurtharicinde da fazlaca şaşırtan ve epeyce hayal kırıklığı yaratan bir davranış oldu. Diğer devletlerin mukaveleyi kabul etmeleri süreci devam ediyor. Türkiye bu kontrattan çıktıktan daha sonra, savaş koşulları ortasındaki Ukrayna mukaveleyi kabul etti. Onaylama öncesinde uzun bir iç kıymetlendirme süreci yaşayan İngiltere sonunda İstanbul Sözleşmesi’ne taraf oldu.
AİLE ZITLIĞINDAN BAHSETMEK ABEST
– İktidar neyi amaçladı?
İktidarı oluşturan bölümlerin bütünüyle, İstanbul Sözleşmesi’nden rahatsız olduğunu ve çıkılmasını istediklerini zannetmiyorum. Sayıca fazla olmayan lakin vakit içerisinde iktidar partisinin içerisinde orantısız tesirli olabilen birtakım kümeler olduğu malum. Bu da maalesef iç siyasetin giderek kızıştığı ve daha kutuplaşan istikamette geliştiği bir devirde bu kesitleri tatmin etmek maksadıyla yapılmış bir hareketti diye düşünüyorum.
– Kimi bireyler mukavelenin aile yapısına ziyan verdiğini sav ediyor.
İstanbul Sözleşmesi’ne karşı çıkan kimi kümeler, bu mukavelenin aileye ziyan verdiği üzere büsbütün temelsiz bir sav öne sürüyorlar. İstanbul Mukavelesi, bayanlara yönelik her türlü şiddetle çaba için yapılmıştır. Buna bayanların en epey karşılaştığı şiddet çeşidi olan “aile içi şiddet” de dahildir. Bayanların şiddetten korunma hakkını teminat altına alan bu kontratın aile aykırılığından bahsetmek kanımca abestir. İçinde şiddet olan aile, istediğimiz aile olabilir mi?
– İstanbul Mukavelesi sizce niye değerli?
İstanbul Kontratı, bayanlara yönelik şiddetle çaba ve bu tıp şiddetin ortadan kaldırılması için devletlerin nasıl tedbirler alması gerektiği konusunda dünyadaki en ileri ve yeni standartları belirleyen milletlerarası bir kontrattır. Bu mukaveleyi onaylayan devlet, bayanlara yönelik şiddetin önemli ve yaygın bir sorun olduğunu kabul etmekte ve onunla tesirli uğraş etmeye kelam vermektedir. Kontrat bu uğraşın başarısı için devletin hayli istikametli tedbirler almasını, bütçeden kâfi kaynak ayırmasını, sivil toplumla işbirliği yapmasını ister. İstanbul Kontratı şiddeti yok etmenin yolunun her alanda, yani eğitimde, siyasette, çalışma hayatında, aile bağlarında, kadın-erkek eşitliğinin sağlanmasından geçtiğini söyler.
“CİNAYETİ KÖRÜKLÜYOR”
– İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılmasının akabinde bayanlar için oluşan somut sorunlar nedir?
Bu kontrattan, evvel onu onayladığı biçimde daha sonra çıkan devletin topluma epey tehlikeli bir bildiri verdiğini düşünüyorum. Bu mevzunun epeyce da kıymetli olmadığı, bayanlara yönelik şiddetle uğraş edilmesinin artık hayli da gerekli olmadığı üzere bir ileti. Memleketimizde her gün bayana şiddet olayları ve bayan cinayetleri artıyor olsa da bayanlara yönelik şiddetin önemli bir sıkıntı olmadığını düşünenler maalesef aslına bakarsanız var. Bu hususun bir insan hakları sorunu olduğunu ve memleketler arası bir mukavele ile ele alınmasını hazmedemeyenler de var. Mukaveleden çıkmakla verilen bildiri da bu bakış açısına takviye verdi. Şiddet hadiselerine müdahale etmekle sorumlu kolluk güçlerinin yahut bu tıp davalarda karar veren yargı etraflarının mevzuyu ele alışlarında gevşeme olması beklenecek bir durumdur. Bayanlara şiddet uygulayan erkekler ise “Sözleşme kalktı nasıl olsa, bundan bu biçimde daha rahat hareket edilebilir” üzere düşüneceklerdir. İleriye yönelik bir diğer epey önemli tehlike de kimi çevrelerce İstanbul Sözleşmesi’ne dayalı olarak çıkarılmış olan 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un da desteğini kaybettiği savıdır.
– İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılmasından daha sonra bayanların gayreti hakkında ne düşünüyorsunuz?
Dünyada ses getiren, bayan hakları alanında örnek olacak bir gayret veriliyor. Husus hakkında evvelce bilgi sahibi olmayan fazlaca sayıda insan, yalnızca bu kontratın ne olduğunu öğrenmekle kalmadı destekçisi haline geldi. O kadar ki İstanbul Mukavelesi konusu ülkede genel siyasetin de gündemine oturdu.
– Mukaveleden çıkılması yurtharicindeki imajı nasıl tesirler?
Türkiye Mukavele ile adeta özdeşleşmiş bir ülkeydi. O devirde devlet bayanlara yönelik şiddetle gayret için önemli adımlar atılması gereğini savunuyor, milletlerarası ortamda da bu imajı pekiştirmeye uğraşıyordu. Onun için Türkiye’nin “ilk imzalayan devlet” olduğu bu kontrattan, artık, ‘ilk ve tek çıkan devlet’ olması yurtharicinde da fazlaca şaşırtan ve epeyce hayal kırıklığı yaratan bir davranış oldu. Diğer devletlerin mukaveleyi kabul etmeleri süreci devam ediyor. Türkiye bu kontrattan çıktıktan daha sonra, savaş koşulları ortasındaki Ukrayna mukaveleyi kabul etti. Onaylama öncesinde uzun bir iç kıymetlendirme süreci yaşayan İngiltere sonunda İstanbul Sözleşmesi’ne taraf oldu.
AİLE ZITLIĞINDAN BAHSETMEK ABEST
– İktidar neyi amaçladı?
İktidarı oluşturan bölümlerin bütünüyle, İstanbul Sözleşmesi’nden rahatsız olduğunu ve çıkılmasını istediklerini zannetmiyorum. Sayıca fazla olmayan lakin vakit içerisinde iktidar partisinin içerisinde orantısız tesirli olabilen birtakım kümeler olduğu malum. Bu da maalesef iç siyasetin giderek kızıştığı ve daha kutuplaşan istikamette geliştiği bir devirde bu kesitleri tatmin etmek maksadıyla yapılmış bir hareketti diye düşünüyorum.
– Kimi bireyler mukavelenin aile yapısına ziyan verdiğini sav ediyor.
İstanbul Sözleşmesi’ne karşı çıkan kimi kümeler, bu mukavelenin aileye ziyan verdiği üzere büsbütün temelsiz bir sav öne sürüyorlar. İstanbul Mukavelesi, bayanlara yönelik her türlü şiddetle çaba için yapılmıştır. Buna bayanların en epey karşılaştığı şiddet çeşidi olan “aile içi şiddet” de dahildir. Bayanların şiddetten korunma hakkını teminat altına alan bu kontratın aile aykırılığından bahsetmek kanımca abestir. İçinde şiddet olan aile, istediğimiz aile olabilir mi?