Geçtiğimiz yıl Mart ayı başından beri korona virüsü salgını niçiniyle dünya genelinde hayatın birfazlaca alanı durma noktasına geldi. Salgın, dünyada ve Türkiye’de biroldukça alanda onarılması güç izler bırakırken, bu süreçten en çok etkilenen dallardan biri de sinema kesimi oldu.
Sinema salonları, Türkiye’de birinci korona virüsü olayının görülmesiyle birlikte Mart 2020’de kapatılmış, 1 Temmuz 2020’de yeniden açılmıştı. Olay sayılarının yine artmasıyla birlikte Kasım 2020’de tekrar kapatılan salonlar yaklaşık 13 ay boyunca kapalı kaldı. Bu süreçte yeni sinemalar çekilemedi, çekilen sinemaların gösterim tarihleri ertelendi yahut iptal edildi.
Sinema salonları bir daha 1 Temmuz 2021’de bir daha faaliyete geçse de, salgınla uğraş devam ederken, pandemi bitmiş olduğinde insanların eski alışkanlıklarına dönmelerinin ne kadar vakit alacağı da hala kesin olmayan bir görüş. Sinema yazarlarıyla korona virüsü salgınıyla birlikte sinema kesiminde neler değiştiğini ve sinemaların açılmasını konuştuk.
‘SİNEMA SALONLARI DARBOĞAZA GİRMİŞ DURUMDA’
Korona virüsü salgınıyla sinema kesiminde neler değişti?
Nil Kural: aslına bakarsanız yükselişteki dijital platformlar, sinema salonlarının kapanmasıyla daha da güçlendi. Steven Spielberg’ün Netflix mutabakatı üzere delilleri da olan bu durumun bir daha de beyazperdenin yerini almayacağını ve vakit içinde istikrarın bir daha kurulacağını düşünüyorum. Sinema izleyicileri de sinemalarını salon koşullarına göre çeken sinemacılar da meskende sinema izlemenin epeyce daha uçucu ve sinema üzerine diyaloğu kısıtlı tutan bir tecrübe olduğunun farkındalar bana nazaran.
Fırat Yücel: Sıkça vurgulandığı üzere 2020 yılında Avrupa genelindeki seyirci sayılarındaki düşüş, 2019’a kıyasla yüzde 60 dolaylarında iken Türkiye’de yüzde 90 dolaylarında seyretti. Bu daralma, bilhassa de yer kirası ödemeye devam eden müstakil sinema salonlarını güzelden uyguna nefessiz bıraktı; ileriki periyotlarda sinema salonu işletmeciliğindeki mevcut monopolleşme eğiliminin daha da büyük bir sıkıntı haline geleceğini iddia etmek güç olmasa gerek. Bakanlığın Yerli Sinema Gösterim Dayanağı, bağımsız sinema salonlarının hayatta kalabilmeleri için kâfi değil. Tüm bunlar pandemiyle bir arada ivme kazanan dijitalleşmeyi daha da görünür kılıyor. Sinema kesimi çalışanları dizi dalından geçimlerini sağlarken, bağımsız sinemacılar da fizikî gösterim alanlarının uygunca daralmasıyla bir arada dijitale yöneliyor.
Öte yandan, gösterimlerin dijitalleşmesiyle birlikte sansürün de dijitalleştiğinin altını çizmek gerekiyor. Türkiye’de TV kanallarında öpüşme sahnelerinin dahi bulanıklaştırıldığı ultra-muhafazakar bir yayın rejiminin ortasındayız ve RTÜK sansürünün dijital yayın platformlarına da uzanmasına tanıklık ediyoruz.
Seray Genç: Sanırım bu soru ve karşılığı üzerine sinema dalının tüm bileşenleri düşünüyor, farklı mecralarda tartışıyor, ortak bir tecrübeden yararlanmaya ve ufuk açıcı olmaya çalışıyor. Sokakta hayatın durduğu noktada setlerin durmadığını gördüğümüz vakit içinder olsa da sinema salonları kapandı, sinema üretim süreçleri sekteye uğradı. Sinema şenlikleri ya programlarını iptal etmek ya da ertelemek zorunda kaldı. Giderek dijital tahlillerin ortak olduğu hibrid modeller geliştirmeye başladılar. Sanırım dijitalleşme, online gösterimler, online platformlar ve dünyanın bir hayli yerinden insanları bir ortaya getiren Zoom üzere programlar bir tepe yaşadı ve herkes dijitalleşme üzerine düşünmeye başladı. Büyük ekrandan ve kapalı yerlerden uzaklaşan beşerler küçük ekranla TV, bilgisayar, app’ler vs. daha fazlaca vakit geçirmeye başladılar ve daha farklı coğrafyalara, kitlelere ulaşabileceklerini gördüler.
Genel olarak iktisadın ve sinema sanayisinin daraldığını, işsizliğin arttığını ve sinema üretiminin azaldığını gözlemlemek de mümkün. Kapanma, pandemi ve pandeminin gündelik ömrümüzde yarattıkları üzerine ilham veren, yaratıcı bir epeyce çalışmaya da rastladık. Bilhassa kısa sinema ve belgesel manada birden fazla ister istemez deher neysel biçimler aldığı üzere fazlaca şiirsel sonuçlar da verdi.
Şenay Aydemir: Salgının globalleştiği son 1.5 yılda sanat alanının tamamı üzere sinema da ağır darbe aldı. Geçen yaz yaşanan panik havasının akabinde setler bir daha kurulmaya başlanıp, televizyon ve dijital platformlar için içerik üretilmesiyle set işçileri, teknik takımlar ve oyuncular için biraz ferahlama olduysa da salonların yaşadığı kriz devam ediyor. Dünya çapında sinema salonları darboğaza girmiş durumda. Türkiye’de 1 Temmuz prestijiyle salonlar bir daha açıldı lakin bizim için yaz ‘ölü’ dönem olarak geçiyor. En ağır dönem olan sonbahar-kış periyodunda ise yeni bir dalganın gelmesi ve kısıtlamaları da birlikteinde getirmesinden kaygı ediliyor. Zira Türkiye sinemasının vizyon gelirinin yarıdan fazlası yerli üretimlerden oluşuyor. Bu imaller da lakin sonbahar ve kış periyodunda seyirciyle buluşacak.
Şu ana kadar tam bir sayı açıklanmamış olsa da hem dünya da tıpkı vakitte Türkiye’de biroldukça salonun kapanmak zorunda kaldığı bir gerçek. Buna bağlı olarak el değiştirmelerin de yaşanacağını düşünüyorum. Doğal salgın sinema gösterim silsilesinde de önemli bir değişiklik yarattı. Bunun kalıcı olmasından telaş ediliyor. Yani bir sinemanın vizyon gösterimiyle, dijital platformlardaki gösterimi içindeki ara epey azaldı. Açıklamak için bir örnek vereyim. Geçen yıl vizyona giren “Organize İşler 2: Sazan Sarmalı” sineması vizyona girdikten iki hafta daha sonra dijital bir platformda gösterilince büyük tartışma çıkmıştı. Zira bu iki gösterim ortası mühlet çok kısaydı. Bir düzenleme ile bu müddet 3 aya çıkarıldı. İşte bu durum pandeminin tesiriyle tüm dünyada yasallaşmaya başladı. Bu da başta sinema salonları olmak üzere dalın kimi aktörlerini huzursuz ediyor.
‘ARTAN BİLET FİYATLARIYLA BİRLİKTE İZLEYİCİ SALONLARA DÖNMEZSE, KESİM GÜÇ DURUMDA KALACAK’
Sinemaların açılması hakkında görüşleriniz nelerdir, izleyici/sektör nelerle karşılaştı/karşılaşacak?
Nil Kural: Bölünmeden, salonda bir arada yaşanan bir tecrübenin sinemaseverler tarafınca unutulmadığını düşünüyorum. Vaktinde televizyonun yahut VHS’nin ön plana çıktığı periyotta salonlar güç kaybetse de ayakta kaldı ve bu kere de o denli olacak bence. Lakin bu vakitte kültür siyaseti olarak bilhassa bağımsız salonların desteklenmesi gerekirdi. Sıhhat telaşlarının azalmasının, sinema takip etmenin en hoş ritüeli olan salonda sinema izlemeyi bir daha yaygınlaştıracağını düşünüyorum. Önümüzdeki senelerda sinemaların salonlarda kısıtlı bir dağıtımın akabinde dijital platforma geçeceği bir periyot olacağını iddia ediyorum.
Fırat Yücel: esasen pandemi öncesinde de, zincir sinemaların regüle edilmeyen hakimiyetiyle birlikte giderek daha da kar odaklı bir yapıya sürüklenen bir dağıtım alanı vardı. Çok az sayıda gişe sinemasının elde ettiği seyirci sayıları Türkiye’nin başarısı olarak haneye yazılırken, epey sayıda sinema izleyicisiz kalıyordu. Pandemi daha sonrası zincir sinemalar ve büyük üretimciler ‘seyirciyi salonlara geri çekmek’ ismine bu yönelime daha şiddetli halde devam edebilirler. Artan bilet fiyatlarıyla birlikte seyirci salonlara dönmezse, sayılı gişe sinemasının getirisine tabi olan bölüm çok sıkıntı durumda kalacaktır.
Öte yandan, sinema şenliklerinin hibrid bir form kazanması yeni bir seyirci tecrübesini de birlikteinde getirdi. Biroldukça sinemaya erişimi olmayan, söyleşilere, atölyelere, seminerlere erişimi olmayan bir seyirci kitlesi, çevrimiçi etkinlikler yardımıyla bunlara ulaşabildi. Dalın gişe canavarlarının başarısına tabi bildik gelir-gider hesaplarının yanında bu hayli daha farklı bir gelişme üzere geliyor bana. Aslında mevcut seyir rejiminin ne kadar da eşitsiz olduğunu da gösteren bir gelişme. Türkiye’de gişe sinemalarıyla pek ilgilenmeyen ya da bu cümbüş formunu sürdürecek bir alım gücü/hayat pratiği olmayan, sinemayla farklı ilişkilenme biçimleri arayan azımsanmayacak genişlikte bir kitle de olduğunu gördük.
Seray Genç: Sinema, salonlarda daha bir hoş bence. Kendi adıma hasret duyuyordum. birlikte sinema tecrübesi, toplumsallaşmak, tartışabilmek, bilhassa şenlik yerlerinde bir ortaya gelebilmek… İnsanın beşere sarılabilmesine hasret duymak ve bunu unutamamak üzere bir şey sinemalara kavuşmak.
Olağan ki telaşların birden ortadan kalkacağı söylenemez. Beşerler akın akın sinema salonlarına gitmeyecek. Toplumsal ara ömrümüzden çabucak çıkmayacak, pandeminin çıkmayacağı gibi… Bunu öngörmek sıkıntı olmasa da vakitsiz ve yersiz bir tecrübeye dönüşen sinema izleme tecrübesinin eski normallerine dönmesi hepimize âlâ gelecek ve dijital tahliller ve fizikî yerler bir arada kullanılmaya devam edilecek.
Şenay Aydemir: Salonların açılması olağan ki olumlu. Fakat Türkiye özelinde konuşursak, çabucak hemen tatmin edici bir aşılama düzebir daha gelmiş değiliz. Hatta şu günlerde birinci doz aşı olanların oranı 50 binler civarına inmiş durumda günlük. Bir yandan da yeni varyantların ortaya çıkması kelam konusu. Bilim insanlarının eylül üzere yeni bir pik noktası olacağına dair önemli ikazları var. En ağır döneme girerken, sinemaların bir daha kısıtlama/kapanma uygulamasına tabi tutulması önemli kayıplara niye olacak kuşku yok ki. Aşı olmayanların salonlara alınmaması üzere uygulamalar gündeme gelecektir. Öte yandan 1.5 yıllık bu orta, hem Türkiye sinemasında tıpkı vakitte dünyada hatırı sayılır bir sinema birikimine niye oldu. Bu yüzden çok güçlü bir vizyon devri yaşayacağımızı düşünüyorum.
Kerem Bumin: Uzun vakittir yoksun olduğumuz toplumsallaşma ortamlarının tahminen de en özellerinden biri olan sinema salonlarına dönüş olağan ki sevindirici bir gelişme. Sinema salonlarında (tiyatro sahnelerinde de) sinema başladığında ve ışıklar söndüğünde epey özel ve bence biraz ‘ayinsel’ bir hava oluşurdu ve seyirciler huşu ortasında sinemanın içine girebilir ve gösterim daha sonrasında başka izleyicilerle konuşabilecek ‘noktaları’ bulabilirlerdi. Fakat aslında korona öncesinde, neredeyse son 10 yıldır sinema tipleri ve hedeflediği temel seyirci hayli daha sabırsız, daha az konsantre olmak isteyen ve neredeyse konutundaki kadar konfor talep eden bir profile dönüştü. Alışılmış ki sinema salonları koltuklarında da en az bir rahatlık aranabilir lakin şezlong üzere uzayan koltuklarda, mısır, cipsi ve içeceği teşvik eden menülerle ve sinema öncesi en 15-20 dakika akan reklamlarla aslına bakarsanız dikkati dağınık olan (15-25 yaş arası) yahut ‘Y’ yahut ‘Z’ jenerasyonu olarak isimlendirebileceğimiz seyirci hiç bir biçimde ‘bir dönemin’ sinema salonu sineması tecrübesini yaşayamıyor. Hatta bu niçinle birfazlaca sinema salonunda sinema devam ederken cep telefonuyla uğraşan/oynayan genç seyirciler görüyoruz. ötürüsıyla konutlarımızdaki koltuklardan sinema salonlarındaki bu ‘yataklara’ geçiş epey radikal bir değişim üzere görünmeyebilir. Lakin hiç olmasa artık hiç kimse ‘zaplamayacak’ ya da kahve almak için mutfağa gitmeyecek.
Sinema salonları, Türkiye’de birinci korona virüsü olayının görülmesiyle birlikte Mart 2020’de kapatılmış, 1 Temmuz 2020’de yeniden açılmıştı. Olay sayılarının yine artmasıyla birlikte Kasım 2020’de tekrar kapatılan salonlar yaklaşık 13 ay boyunca kapalı kaldı. Bu süreçte yeni sinemalar çekilemedi, çekilen sinemaların gösterim tarihleri ertelendi yahut iptal edildi.
Sinema salonları bir daha 1 Temmuz 2021’de bir daha faaliyete geçse de, salgınla uğraş devam ederken, pandemi bitmiş olduğinde insanların eski alışkanlıklarına dönmelerinin ne kadar vakit alacağı da hala kesin olmayan bir görüş. Sinema yazarlarıyla korona virüsü salgınıyla birlikte sinema kesiminde neler değiştiğini ve sinemaların açılmasını konuştuk.
‘SİNEMA SALONLARI DARBOĞAZA GİRMİŞ DURUMDA’
Korona virüsü salgınıyla sinema kesiminde neler değişti?
Nil Kural: aslına bakarsanız yükselişteki dijital platformlar, sinema salonlarının kapanmasıyla daha da güçlendi. Steven Spielberg’ün Netflix mutabakatı üzere delilleri da olan bu durumun bir daha de beyazperdenin yerini almayacağını ve vakit içinde istikrarın bir daha kurulacağını düşünüyorum. Sinema izleyicileri de sinemalarını salon koşullarına göre çeken sinemacılar da meskende sinema izlemenin epeyce daha uçucu ve sinema üzerine diyaloğu kısıtlı tutan bir tecrübe olduğunun farkındalar bana nazaran.
Fırat Yücel: Sıkça vurgulandığı üzere 2020 yılında Avrupa genelindeki seyirci sayılarındaki düşüş, 2019’a kıyasla yüzde 60 dolaylarında iken Türkiye’de yüzde 90 dolaylarında seyretti. Bu daralma, bilhassa de yer kirası ödemeye devam eden müstakil sinema salonlarını güzelden uyguna nefessiz bıraktı; ileriki periyotlarda sinema salonu işletmeciliğindeki mevcut monopolleşme eğiliminin daha da büyük bir sıkıntı haline geleceğini iddia etmek güç olmasa gerek. Bakanlığın Yerli Sinema Gösterim Dayanağı, bağımsız sinema salonlarının hayatta kalabilmeleri için kâfi değil. Tüm bunlar pandemiyle bir arada ivme kazanan dijitalleşmeyi daha da görünür kılıyor. Sinema kesimi çalışanları dizi dalından geçimlerini sağlarken, bağımsız sinemacılar da fizikî gösterim alanlarının uygunca daralmasıyla bir arada dijitale yöneliyor.
Öte yandan, gösterimlerin dijitalleşmesiyle birlikte sansürün de dijitalleştiğinin altını çizmek gerekiyor. Türkiye’de TV kanallarında öpüşme sahnelerinin dahi bulanıklaştırıldığı ultra-muhafazakar bir yayın rejiminin ortasındayız ve RTÜK sansürünün dijital yayın platformlarına da uzanmasına tanıklık ediyoruz.
Seray Genç: Sanırım bu soru ve karşılığı üzerine sinema dalının tüm bileşenleri düşünüyor, farklı mecralarda tartışıyor, ortak bir tecrübeden yararlanmaya ve ufuk açıcı olmaya çalışıyor. Sokakta hayatın durduğu noktada setlerin durmadığını gördüğümüz vakit içinder olsa da sinema salonları kapandı, sinema üretim süreçleri sekteye uğradı. Sinema şenlikleri ya programlarını iptal etmek ya da ertelemek zorunda kaldı. Giderek dijital tahlillerin ortak olduğu hibrid modeller geliştirmeye başladılar. Sanırım dijitalleşme, online gösterimler, online platformlar ve dünyanın bir hayli yerinden insanları bir ortaya getiren Zoom üzere programlar bir tepe yaşadı ve herkes dijitalleşme üzerine düşünmeye başladı. Büyük ekrandan ve kapalı yerlerden uzaklaşan beşerler küçük ekranla TV, bilgisayar, app’ler vs. daha fazlaca vakit geçirmeye başladılar ve daha farklı coğrafyalara, kitlelere ulaşabileceklerini gördüler.
Genel olarak iktisadın ve sinema sanayisinin daraldığını, işsizliğin arttığını ve sinema üretiminin azaldığını gözlemlemek de mümkün. Kapanma, pandemi ve pandeminin gündelik ömrümüzde yarattıkları üzerine ilham veren, yaratıcı bir epeyce çalışmaya da rastladık. Bilhassa kısa sinema ve belgesel manada birden fazla ister istemez deher neysel biçimler aldığı üzere fazlaca şiirsel sonuçlar da verdi.
Şenay Aydemir: Salgının globalleştiği son 1.5 yılda sanat alanının tamamı üzere sinema da ağır darbe aldı. Geçen yaz yaşanan panik havasının akabinde setler bir daha kurulmaya başlanıp, televizyon ve dijital platformlar için içerik üretilmesiyle set işçileri, teknik takımlar ve oyuncular için biraz ferahlama olduysa da salonların yaşadığı kriz devam ediyor. Dünya çapında sinema salonları darboğaza girmiş durumda. Türkiye’de 1 Temmuz prestijiyle salonlar bir daha açıldı lakin bizim için yaz ‘ölü’ dönem olarak geçiyor. En ağır dönem olan sonbahar-kış periyodunda ise yeni bir dalganın gelmesi ve kısıtlamaları da birlikteinde getirmesinden kaygı ediliyor. Zira Türkiye sinemasının vizyon gelirinin yarıdan fazlası yerli üretimlerden oluşuyor. Bu imaller da lakin sonbahar ve kış periyodunda seyirciyle buluşacak.
Şu ana kadar tam bir sayı açıklanmamış olsa da hem dünya da tıpkı vakitte Türkiye’de biroldukça salonun kapanmak zorunda kaldığı bir gerçek. Buna bağlı olarak el değiştirmelerin de yaşanacağını düşünüyorum. Doğal salgın sinema gösterim silsilesinde de önemli bir değişiklik yarattı. Bunun kalıcı olmasından telaş ediliyor. Yani bir sinemanın vizyon gösterimiyle, dijital platformlardaki gösterimi içindeki ara epey azaldı. Açıklamak için bir örnek vereyim. Geçen yıl vizyona giren “Organize İşler 2: Sazan Sarmalı” sineması vizyona girdikten iki hafta daha sonra dijital bir platformda gösterilince büyük tartışma çıkmıştı. Zira bu iki gösterim ortası mühlet çok kısaydı. Bir düzenleme ile bu müddet 3 aya çıkarıldı. İşte bu durum pandeminin tesiriyle tüm dünyada yasallaşmaya başladı. Bu da başta sinema salonları olmak üzere dalın kimi aktörlerini huzursuz ediyor.
‘ARTAN BİLET FİYATLARIYLA BİRLİKTE İZLEYİCİ SALONLARA DÖNMEZSE, KESİM GÜÇ DURUMDA KALACAK’
Sinemaların açılması hakkında görüşleriniz nelerdir, izleyici/sektör nelerle karşılaştı/karşılaşacak?
Nil Kural: Bölünmeden, salonda bir arada yaşanan bir tecrübenin sinemaseverler tarafınca unutulmadığını düşünüyorum. Vaktinde televizyonun yahut VHS’nin ön plana çıktığı periyotta salonlar güç kaybetse de ayakta kaldı ve bu kere de o denli olacak bence. Lakin bu vakitte kültür siyaseti olarak bilhassa bağımsız salonların desteklenmesi gerekirdi. Sıhhat telaşlarının azalmasının, sinema takip etmenin en hoş ritüeli olan salonda sinema izlemeyi bir daha yaygınlaştıracağını düşünüyorum. Önümüzdeki senelerda sinemaların salonlarda kısıtlı bir dağıtımın akabinde dijital platforma geçeceği bir periyot olacağını iddia ediyorum.
Fırat Yücel: esasen pandemi öncesinde de, zincir sinemaların regüle edilmeyen hakimiyetiyle birlikte giderek daha da kar odaklı bir yapıya sürüklenen bir dağıtım alanı vardı. Çok az sayıda gişe sinemasının elde ettiği seyirci sayıları Türkiye’nin başarısı olarak haneye yazılırken, epey sayıda sinema izleyicisiz kalıyordu. Pandemi daha sonrası zincir sinemalar ve büyük üretimciler ‘seyirciyi salonlara geri çekmek’ ismine bu yönelime daha şiddetli halde devam edebilirler. Artan bilet fiyatlarıyla birlikte seyirci salonlara dönmezse, sayılı gişe sinemasının getirisine tabi olan bölüm çok sıkıntı durumda kalacaktır.
Öte yandan, sinema şenliklerinin hibrid bir form kazanması yeni bir seyirci tecrübesini de birlikteinde getirdi. Biroldukça sinemaya erişimi olmayan, söyleşilere, atölyelere, seminerlere erişimi olmayan bir seyirci kitlesi, çevrimiçi etkinlikler yardımıyla bunlara ulaşabildi. Dalın gişe canavarlarının başarısına tabi bildik gelir-gider hesaplarının yanında bu hayli daha farklı bir gelişme üzere geliyor bana. Aslında mevcut seyir rejiminin ne kadar da eşitsiz olduğunu da gösteren bir gelişme. Türkiye’de gişe sinemalarıyla pek ilgilenmeyen ya da bu cümbüş formunu sürdürecek bir alım gücü/hayat pratiği olmayan, sinemayla farklı ilişkilenme biçimleri arayan azımsanmayacak genişlikte bir kitle de olduğunu gördük.
Seray Genç: Sinema, salonlarda daha bir hoş bence. Kendi adıma hasret duyuyordum. birlikte sinema tecrübesi, toplumsallaşmak, tartışabilmek, bilhassa şenlik yerlerinde bir ortaya gelebilmek… İnsanın beşere sarılabilmesine hasret duymak ve bunu unutamamak üzere bir şey sinemalara kavuşmak.
Olağan ki telaşların birden ortadan kalkacağı söylenemez. Beşerler akın akın sinema salonlarına gitmeyecek. Toplumsal ara ömrümüzden çabucak çıkmayacak, pandeminin çıkmayacağı gibi… Bunu öngörmek sıkıntı olmasa da vakitsiz ve yersiz bir tecrübeye dönüşen sinema izleme tecrübesinin eski normallerine dönmesi hepimize âlâ gelecek ve dijital tahliller ve fizikî yerler bir arada kullanılmaya devam edilecek.
Şenay Aydemir: Salonların açılması olağan ki olumlu. Fakat Türkiye özelinde konuşursak, çabucak hemen tatmin edici bir aşılama düzebir daha gelmiş değiliz. Hatta şu günlerde birinci doz aşı olanların oranı 50 binler civarına inmiş durumda günlük. Bir yandan da yeni varyantların ortaya çıkması kelam konusu. Bilim insanlarının eylül üzere yeni bir pik noktası olacağına dair önemli ikazları var. En ağır döneme girerken, sinemaların bir daha kısıtlama/kapanma uygulamasına tabi tutulması önemli kayıplara niye olacak kuşku yok ki. Aşı olmayanların salonlara alınmaması üzere uygulamalar gündeme gelecektir. Öte yandan 1.5 yıllık bu orta, hem Türkiye sinemasında tıpkı vakitte dünyada hatırı sayılır bir sinema birikimine niye oldu. Bu yüzden çok güçlü bir vizyon devri yaşayacağımızı düşünüyorum.
Kerem Bumin: Uzun vakittir yoksun olduğumuz toplumsallaşma ortamlarının tahminen de en özellerinden biri olan sinema salonlarına dönüş olağan ki sevindirici bir gelişme. Sinema salonlarında (tiyatro sahnelerinde de) sinema başladığında ve ışıklar söndüğünde epey özel ve bence biraz ‘ayinsel’ bir hava oluşurdu ve seyirciler huşu ortasında sinemanın içine girebilir ve gösterim daha sonrasında başka izleyicilerle konuşabilecek ‘noktaları’ bulabilirlerdi. Fakat aslında korona öncesinde, neredeyse son 10 yıldır sinema tipleri ve hedeflediği temel seyirci hayli daha sabırsız, daha az konsantre olmak isteyen ve neredeyse konutundaki kadar konfor talep eden bir profile dönüştü. Alışılmış ki sinema salonları koltuklarında da en az bir rahatlık aranabilir lakin şezlong üzere uzayan koltuklarda, mısır, cipsi ve içeceği teşvik eden menülerle ve sinema öncesi en 15-20 dakika akan reklamlarla aslına bakarsanız dikkati dağınık olan (15-25 yaş arası) yahut ‘Y’ yahut ‘Z’ jenerasyonu olarak isimlendirebileceğimiz seyirci hiç bir biçimde ‘bir dönemin’ sinema salonu sineması tecrübesini yaşayamıyor. Hatta bu niçinle birfazlaca sinema salonunda sinema devam ederken cep telefonuyla uğraşan/oynayan genç seyirciler görüyoruz. ötürüsıyla konutlarımızdaki koltuklardan sinema salonlarındaki bu ‘yataklara’ geçiş epey radikal bir değişim üzere görünmeyebilir. Lakin hiç olmasa artık hiç kimse ‘zaplamayacak’ ya da kahve almak için mutfağa gitmeyecek.