A
admin
Guest
Hariciye Kaleminde memurluk ve çeşitli vilayetlerde mutasarrıflık yapan Çankırılı Hüseyin Efendi ile ailesi daha sonradan Müslüman olan Sakız adası Rumlarından Hatice Refia Hanım’ın oğlu Mehmet Tevfik Fikret, 26 Aralık 1867 tarihinde İstanbul Aksaray’da dünyaya geldi.
Annesi Refia Hanım 1879’da gittiği Hac yolundan dönerken yolda kolera salgını yüzünden hayatını kaybedince, şair Fikret, 12 yaşında öksüz kaldı. Fikret’in babası Arabistan’a sürgüne gönderilince, kız kardeşi Sıdıka ile anneannesinin yanında yaşamaya başladı.
Eğitimine Mahmudiye Rüşdiyesi’nde başlayan ve akabinde Galatasaray Lisesi’nde (Mekteb-i Sultani) devam eden şair, Recaizade Mahmut Ekrem ve Muallim Naci’den dersler aldı.
Usta şairin lise birinci sınıftayken, Nazmi mahlasıyla gazel stilinde yazdığı birinci şiiri, hocası Muallim Fevzi yardımıyla Tercüman-ı Hakikat’te (1884-1885) yayımlandı.
Liseyi 1888’de birincilikle bitiren Fikret, çeşitli bakılırsavlerde memurluk yaptığı sırada kuzeni Nazime hanımla 1890’da dünya meskenine girdi. Fikret çiftinin Haluk ismini verdiği ve Haluk’un Vedaı yapıtına ilham olan oğulları, 1895’te dünyaya geldi.
Tevfik Fikret, Ticaret Mekteb-i Alisi’nde çizgi ve Fransızca dersleri vererek, 1891’de “Mirsad” mecmuasının açtığı şiir yarışında birincilik kazanınca edebiyat etraflarında ismini duyurmaya başladı. 1892’de Galatasaray Lisesi’ne Türkçe öğretmeni olarak atandı ve 1894’te “Malumat” mecmuasını çıkaranlar içinde yer aldı.
MESKENİNE ‘AŞİYAN’ İSMİNİ VERDİ
Yaşadığı devirde hükümetin memur maaşlarında kesinti yapmasını protesto için misyonundan ayrılan Fikret, 1896’da Servet-i Fünun Mecmuası’nın Yazıişleri Müdürlüğü’ne getirildi. Mecmua onun periyodunda Edebiyat-ı Cedide’nin yayın organı kimliği kazandı. Birebir yıl Türkçe öğretmeni olarak Robert Koleji’ne girdi. Aydınlar üzerinde süren ağır baskılar niçiniyle birkaç sefer gözaltına alınan şair, bir süre daha sonra mecmuadaki bakılırsavinden ayrıldı.
Robert Kolejinin yanında, 1906’da konut yaptırıp “Aşiyan” ismini veren Fikret, eşi ve oğlu Haluk’la bir arada buraya yerleşti. 1908’de II. Meşrutiyet’in ateşli savunucularından biri olan Tevfik Fikret, Hüseyin Kazım Kadri ve Hüseyin Cahit Yalçın ile “Tanin” gazetesini kurdu. Gazete İttihat ve Terakki’nin yayın organı haline getirilmek istenince, Fikret karşı çıkarak Tanin’den ayrıldı.
Şair Fikret, Galatasaray Lisesi Müdürlüğü yaparken, 31 Mart olaylarını protesto için nazaranvinden ayrıldı lakin öğrencileri ve Maarif Nazırı Nail Bey’in ısrarlarıyla bakılırsavine geri döndü. 8 ay daha sonra yeni Maarif Nazırı Emrullah Efendi ile anlaşamayınca tekrar dönmemek üzere nazaranvini bıraktı. İttihat ve Terakki iktidarına da karşı çıkan Fikret, Aşiyan’a çekildi.
SERVET-İ FÜNÜN MECMUASININ BAŞINA GEÇTİ
Küçük yaşlardan itibaren şiir yazmaya başlayan Tevfik Fikret, başlangıçta Muallim Naci ile Recaizade Mahmut Ekrem şiirleri içinde uzunca bir arayış periyodu geçirdi.
Edebiyatta yenilik yapmaya istekli gençlerle yeni bir edebi topluluk kurmayı dilek eden Recaizade Mahmud Ekrem, 1896’da öğrencisi Ahmed İhsan Tokgöz’ün yayımladığı Servet mecmuasını Servet-i Fünun ismiyle edebi bir mecmua haline getirmeye ve akabinde Tevfik Fikret’i bu mecmuanın başına geçmeye ikna etti.
Mecmua, Tevfik Fikret’in idaresinde Şubat 1896 tarihindeki 256. sayısından itibaren edebiyatta ve bilhassa şiirde yenilik yapmak isteyen gençlerin toplandığı bir yer haline geldi.
Türk edebiyatı tarihinde birinci ve ikinci Tanzimat jenerasyonundan daha sonra edebiyatta Batılı manada asıl yenilikleri gerçekleştiren Servet-i Fünun topluluğunun bütün faaliyeti büyük ölçüde Fikret’in idaresindeki bu mecmua etrafında gerçekleşti.
ondan sonrasında Fransız şiiriyle tanışan ve bilhassa “Nobel Edebiyat Ödülü” sahibi şair François Coppee’den etkilenerek kendi şiirini yazmaya çalışan Fikret, çok titiz tavrı ve en küçük detaylar üzerinde dikkatle durması niçiniyle kendine mahsus bir üslup oluşturarak, devrinin edebiyat ve şiiri üzerinde tesirli oldu.
Tevfik Fikret, yazdığı sürece biçimsel tasaları göz gerisi etmeden daima yenilik aradı. 1900’de yayınlanan “Rübab-ı Şikeste”de toplumsal sıkıntılara yük veren şiirlerin yanı sıra günlük konuşma lisanına yakın yazdığı şiirleriyle ön plana çıkarak şairin betimlemelerinde verdiği detay konusundaki becerikli tavrı, ressam bulunmasına bağlandı.
vakit içinde PESİMİST BİR ANLAYIŞA EVRİLDİ
Tabiat şiirlerinde yer alan tabiatla uyumluluk olgusunun da dikkati çektiği Tevfik Fikret, 1911’de yayınlanan ikinci şiir kitabı Haluk’un Defteri’ndeki şiirleri, en umutlu ve optimist şiirleri oldu. Vakit ortasında pesimist bir anlayışa evrilen Fikret, hayattan şikayet etmeye, derin bir karamsarlık içerisine girmeye başladı.
Fikret’in hece ölçüsü ve sade bir lisanla çocuklar için yazdığı şiirlerini bir ortaya getirdiği, “Şermin” isimli yapıtı 1914’te yayınlandı. Yapıtında, kısa dizelerden konseyi, dolaysız bir anlatımın hükümran olduğu şiirlere yer veren şair, 30’lu yaşlarından daha sonra etrafındaki aksiliklerden çok etkilendi.
YAPITLARI
“Rübab-ı Şikeste”, “Tarih-i Kadim”, “Haluk’un Defteri”, “Rübab’ın Cevabı”, “Şermin”, “Hasta Çocuk”, “Sis”, “Millet Şarkısı”, “Doksan Beşe Doğru”, “Han-ı Yağma”, “Balıkçılar”, “Haluk’un Çocukluğu”, “Rübab-ı Cevab”, “Bir İçim Su”, “Verin Zavallılara”, “Ferda”, “Yeşil Yurt”, “İnanmak İhtiyacı”
SON YILLARI
Şair, 1912’de, Trablusgarp Savaşı niçiniyle meclisin feshedilmesine karşı öfkesini “Doksan Beşe Doğru” isimli şiirinde söz etti. Bu şiiri, Nüzhet Sabit’in çıkardığı Görev mecmuasında yayımlandı. Şiirinde meclisin kapatılmasını, 36 yıl evvel (hicri 1295 yılında) II. Abdülhamid’in meclisi kapatmasına benzetiyordu. Sadece padişahı değil, İttihat ve Terakki’yi de son derece sert biçimde eleştirmekteydi. Tenkitlerine, zamanın yolsuzluklarını lisana getiren “Hân-ı Yağmâ”, yanlış bir kararla I. Dünya Savaşı’na girilmesini yeren “Sancak Şerîf Huzûrunda” şiirleriyle devam etti.
Fikret’in şiirleri zamanın yöneticilerini kızdırmış ve şairin muhafazakâr çevrelerden ağır tenkitlere uğramasına sebep olmuştu. Bu olumsuz reaksiyonlar şairde büyük bir moral çöküntüsüne sebep oldu ve sıhhati bozuldu. Mehmet Akif’in kendisine Süleymaniye Kürsüsünde isimli şiirinde yönelttiği suçlamalara 1914’te kaleme aldığı “Târih-i Kadîm’e Zeyl” isimli ünlü şiiriyle cevap verdi. Çağdaş bir okul açmak, yeni bir edebiyat mecmuası çıkarmak üzere projeleri vardı lakin bozulan sıhhati niçiniyle bunları gerçekleştiremedi. Son senelerında çocuk şiirleri yazmakla meşgul oldu. Yalın bir lisanla ve hece ölçüsüyle yazdığı bu şiirleri 1914’te yayımlanan “Şermin” isimli kitapta topladı. Kitaba, genç yaşta ölen kız kardeşi Sıdıka’nın kızı ve eğitimci Mustafa Satı Bey’in kurduğu Yuva isimli okulun öğrencileri ilham vermişti. Geçirdiği bir ameliyat daha sonrasında 19 Ağustos 1915’te Aşiyan’da 47 yaşında ömrünü kaybetti.
Annesi Refia Hanım 1879’da gittiği Hac yolundan dönerken yolda kolera salgını yüzünden hayatını kaybedince, şair Fikret, 12 yaşında öksüz kaldı. Fikret’in babası Arabistan’a sürgüne gönderilince, kız kardeşi Sıdıka ile anneannesinin yanında yaşamaya başladı.
Eğitimine Mahmudiye Rüşdiyesi’nde başlayan ve akabinde Galatasaray Lisesi’nde (Mekteb-i Sultani) devam eden şair, Recaizade Mahmut Ekrem ve Muallim Naci’den dersler aldı.
Usta şairin lise birinci sınıftayken, Nazmi mahlasıyla gazel stilinde yazdığı birinci şiiri, hocası Muallim Fevzi yardımıyla Tercüman-ı Hakikat’te (1884-1885) yayımlandı.
Liseyi 1888’de birincilikle bitiren Fikret, çeşitli bakılırsavlerde memurluk yaptığı sırada kuzeni Nazime hanımla 1890’da dünya meskenine girdi. Fikret çiftinin Haluk ismini verdiği ve Haluk’un Vedaı yapıtına ilham olan oğulları, 1895’te dünyaya geldi.
Tevfik Fikret, Ticaret Mekteb-i Alisi’nde çizgi ve Fransızca dersleri vererek, 1891’de “Mirsad” mecmuasının açtığı şiir yarışında birincilik kazanınca edebiyat etraflarında ismini duyurmaya başladı. 1892’de Galatasaray Lisesi’ne Türkçe öğretmeni olarak atandı ve 1894’te “Malumat” mecmuasını çıkaranlar içinde yer aldı.
MESKENİNE ‘AŞİYAN’ İSMİNİ VERDİ
Yaşadığı devirde hükümetin memur maaşlarında kesinti yapmasını protesto için misyonundan ayrılan Fikret, 1896’da Servet-i Fünun Mecmuası’nın Yazıişleri Müdürlüğü’ne getirildi. Mecmua onun periyodunda Edebiyat-ı Cedide’nin yayın organı kimliği kazandı. Birebir yıl Türkçe öğretmeni olarak Robert Koleji’ne girdi. Aydınlar üzerinde süren ağır baskılar niçiniyle birkaç sefer gözaltına alınan şair, bir süre daha sonra mecmuadaki bakılırsavinden ayrıldı.
Robert Kolejinin yanında, 1906’da konut yaptırıp “Aşiyan” ismini veren Fikret, eşi ve oğlu Haluk’la bir arada buraya yerleşti. 1908’de II. Meşrutiyet’in ateşli savunucularından biri olan Tevfik Fikret, Hüseyin Kazım Kadri ve Hüseyin Cahit Yalçın ile “Tanin” gazetesini kurdu. Gazete İttihat ve Terakki’nin yayın organı haline getirilmek istenince, Fikret karşı çıkarak Tanin’den ayrıldı.
Şair Fikret, Galatasaray Lisesi Müdürlüğü yaparken, 31 Mart olaylarını protesto için nazaranvinden ayrıldı lakin öğrencileri ve Maarif Nazırı Nail Bey’in ısrarlarıyla bakılırsavine geri döndü. 8 ay daha sonra yeni Maarif Nazırı Emrullah Efendi ile anlaşamayınca tekrar dönmemek üzere nazaranvini bıraktı. İttihat ve Terakki iktidarına da karşı çıkan Fikret, Aşiyan’a çekildi.
SERVET-İ FÜNÜN MECMUASININ BAŞINA GEÇTİ
Küçük yaşlardan itibaren şiir yazmaya başlayan Tevfik Fikret, başlangıçta Muallim Naci ile Recaizade Mahmut Ekrem şiirleri içinde uzunca bir arayış periyodu geçirdi.
Edebiyatta yenilik yapmaya istekli gençlerle yeni bir edebi topluluk kurmayı dilek eden Recaizade Mahmud Ekrem, 1896’da öğrencisi Ahmed İhsan Tokgöz’ün yayımladığı Servet mecmuasını Servet-i Fünun ismiyle edebi bir mecmua haline getirmeye ve akabinde Tevfik Fikret’i bu mecmuanın başına geçmeye ikna etti.
Mecmua, Tevfik Fikret’in idaresinde Şubat 1896 tarihindeki 256. sayısından itibaren edebiyatta ve bilhassa şiirde yenilik yapmak isteyen gençlerin toplandığı bir yer haline geldi.
Türk edebiyatı tarihinde birinci ve ikinci Tanzimat jenerasyonundan daha sonra edebiyatta Batılı manada asıl yenilikleri gerçekleştiren Servet-i Fünun topluluğunun bütün faaliyeti büyük ölçüde Fikret’in idaresindeki bu mecmua etrafında gerçekleşti.
ondan sonrasında Fransız şiiriyle tanışan ve bilhassa “Nobel Edebiyat Ödülü” sahibi şair François Coppee’den etkilenerek kendi şiirini yazmaya çalışan Fikret, çok titiz tavrı ve en küçük detaylar üzerinde dikkatle durması niçiniyle kendine mahsus bir üslup oluşturarak, devrinin edebiyat ve şiiri üzerinde tesirli oldu.
Tevfik Fikret, yazdığı sürece biçimsel tasaları göz gerisi etmeden daima yenilik aradı. 1900’de yayınlanan “Rübab-ı Şikeste”de toplumsal sıkıntılara yük veren şiirlerin yanı sıra günlük konuşma lisanına yakın yazdığı şiirleriyle ön plana çıkarak şairin betimlemelerinde verdiği detay konusundaki becerikli tavrı, ressam bulunmasına bağlandı.
vakit içinde PESİMİST BİR ANLAYIŞA EVRİLDİ
Tabiat şiirlerinde yer alan tabiatla uyumluluk olgusunun da dikkati çektiği Tevfik Fikret, 1911’de yayınlanan ikinci şiir kitabı Haluk’un Defteri’ndeki şiirleri, en umutlu ve optimist şiirleri oldu. Vakit ortasında pesimist bir anlayışa evrilen Fikret, hayattan şikayet etmeye, derin bir karamsarlık içerisine girmeye başladı.
Fikret’in hece ölçüsü ve sade bir lisanla çocuklar için yazdığı şiirlerini bir ortaya getirdiği, “Şermin” isimli yapıtı 1914’te yayınlandı. Yapıtında, kısa dizelerden konseyi, dolaysız bir anlatımın hükümran olduğu şiirlere yer veren şair, 30’lu yaşlarından daha sonra etrafındaki aksiliklerden çok etkilendi.
YAPITLARI
“Rübab-ı Şikeste”, “Tarih-i Kadim”, “Haluk’un Defteri”, “Rübab’ın Cevabı”, “Şermin”, “Hasta Çocuk”, “Sis”, “Millet Şarkısı”, “Doksan Beşe Doğru”, “Han-ı Yağma”, “Balıkçılar”, “Haluk’un Çocukluğu”, “Rübab-ı Cevab”, “Bir İçim Su”, “Verin Zavallılara”, “Ferda”, “Yeşil Yurt”, “İnanmak İhtiyacı”
SON YILLARI
Şair, 1912’de, Trablusgarp Savaşı niçiniyle meclisin feshedilmesine karşı öfkesini “Doksan Beşe Doğru” isimli şiirinde söz etti. Bu şiiri, Nüzhet Sabit’in çıkardığı Görev mecmuasında yayımlandı. Şiirinde meclisin kapatılmasını, 36 yıl evvel (hicri 1295 yılında) II. Abdülhamid’in meclisi kapatmasına benzetiyordu. Sadece padişahı değil, İttihat ve Terakki’yi de son derece sert biçimde eleştirmekteydi. Tenkitlerine, zamanın yolsuzluklarını lisana getiren “Hân-ı Yağmâ”, yanlış bir kararla I. Dünya Savaşı’na girilmesini yeren “Sancak Şerîf Huzûrunda” şiirleriyle devam etti.
Fikret’in şiirleri zamanın yöneticilerini kızdırmış ve şairin muhafazakâr çevrelerden ağır tenkitlere uğramasına sebep olmuştu. Bu olumsuz reaksiyonlar şairde büyük bir moral çöküntüsüne sebep oldu ve sıhhati bozuldu. Mehmet Akif’in kendisine Süleymaniye Kürsüsünde isimli şiirinde yönelttiği suçlamalara 1914’te kaleme aldığı “Târih-i Kadîm’e Zeyl” isimli ünlü şiiriyle cevap verdi. Çağdaş bir okul açmak, yeni bir edebiyat mecmuası çıkarmak üzere projeleri vardı lakin bozulan sıhhati niçiniyle bunları gerçekleştiremedi. Son senelerında çocuk şiirleri yazmakla meşgul oldu. Yalın bir lisanla ve hece ölçüsüyle yazdığı bu şiirleri 1914’te yayımlanan “Şermin” isimli kitapta topladı. Kitaba, genç yaşta ölen kız kardeşi Sıdıka’nın kızı ve eğitimci Mustafa Satı Bey’in kurduğu Yuva isimli okulun öğrencileri ilham vermişti. Geçirdiği bir ameliyat daha sonrasında 19 Ağustos 1915’te Aşiyan’da 47 yaşında ömrünü kaybetti.