A
admin
Guest
Muharrir ve şair Ahmet Hamdi Tanpınar, Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü ve Beş Kent üzere yapıtlarıyla edebiyat dünyasında yer buldu.
Kadı Hüseyin Fikri Efendi ile Nesime Bahriye Hanım’ın çocuğu olarak 23 Haziran 1901’de İstanbul’da dünyaya gelen Tanpınar, farklı kentlerde okuduğu ilkokul, ortaokul ve lisenin akabinde baytar mektebinde eğitim aldı.
Lise öğrencisiyken Yahya Kemal Beyatlı’dan etkilenen ve 1919’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ne başlayan Tanpınar, 1920’de “Altın Kitap” mecmuasında yayınlanan “Musul Akşamları” şiiriyle ismini duyurdu.
Hocaları içinde Beyatlı’nın yanı sıra Cenap Şahabettin, Necip Asım, İstek Tevfik, Fuad Köprülü, Ferit Kam, Yusuf Şerif Kılıçel, Ali Ekrem Bolayır, Hüseyin Daniş üzere isimlerin de yer aldığı usta müellif, “Şeyhi’nin Hüsrev ve Şirin’i” teziyle 1923’te fakülteden mezun oldu.
sonrasındasında Erzurum, Konya, Ankara ve İstanbul’daki farklı okullarda estetik, mitoloji ve edebiyat öğretmenliği yapan Tanpınar’ın yapıtları “Dergah”, “Milli Mecmua”, “Hayat”, “Görüş”, “Ülkü”, “Varlık”, “Oluş”, “Kültür Haftası” ve “Aile” mecmualarında okuyucuyla buluştu.
Birinci düz yazısı 20 Aralık 1928’de “Hayat” mecmuasında okuyucuyla buluşan Tanpınar, farklı bir çalışma alanı olarak çeviriye başladı ve 1929’da E. T. A. Hoffmann’ın “Kremon Kemanı” ile Anatole France’tan “Kaz Ayaklı Kraliçe Kebapçısı” kitaplarını çeviri etti.
Ankara’da 1930’da Ahmet Kutsi Tecer ile bir arada “Görüş” mecmuasını çıkarmaya başlayan Tanpınar, 1932’de Kadıköy Lisesi’ne, 1933’te ise estetik mitoloji dersi vermek üzere Sanayi-i Nefise Mektebi’ne atandı.
Kendi sözüyle 1932 yılına kadar “radikalist bir Batıcı” olup Doğuyu büsbütün reddeden muharrir, daha sonrasında ise yenileşmenin gereğine inanmasına karşın Osmanlı medeniyetinin ve büyük bedellerin giderek kaybolmasından gelen bir hüzün de yaşadı.
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde yeni kurulan “19. Asır Türk Edebiyatı Kürsüsü”nde 1939’da profesör olarak misyon alan Tanpınar, Tanzimat’tan daha sonraki Türk edebiyatının tarihini yazmakla nazaranvlendirildi.
SİYASETE GİRMEKTEN ŞAD OLMADI
İslam Ansiklopedisi için unsurlar kaleme alan usta muharrir, 1940’ta Kırklareli’nde topçu teğmeni olarak vatani nazaranvini yaptı.
Ahmet Hamdi Tanpınar, 1942’de CHP Kahramanmaraş Milletvekili oldu ama siyasete girmekten hiç şad olmadı.
Şiirlerinden epeyce romanları ve edebiyat tarihi araştırmalarıyla tanınırken, edebiyatçılığının yanı sıra kişiliğiyle de dikkati çeken müellifin 1944’te tefrika halinde yayınlanan “Mahur Beste” romanı 1975’te basıldı. Tanpınar, yapıtını Lale Devranı’nın ünlü hanende ve bestekarı Eyyübi Ebubekir Ağa’ya ithaf etti.
Yapıtlarında vakit hissini, mazi kanısı ve düş estetiğini sıkça işleyen muharrir, ruhsal analizlere geniş yer verdiği kıssa ve romanlarında batılılaşma ve gelenekler içinde kalan bireylere odaklandı.
Usta edebiyatçının 1948’de tefrika halinde yayımlanan “Huzur” yapıtı, 1949’da kitap haline getirilerek okuyucuyla buluştu. bir süre Ulusal Eğitim Müfettişliği de yapan Tanpınar, 1949’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Lisanı ve Edebiyatı Kısmı’nda bir daha nazaranv yapmaya başladı.
Tanpınar’ın, Türk beşerinin Doğu ile Batı içinde bocalamasını irdeleyen “Saatleri Ayarlama Enstitüsü” yapıtı 1961’de yayımlandı.
Anadolu’da süren Kurtuluş Savaşı ile İstanbul’daki aydınlarla halkın farklı kesitlerinden insanların değişen hayatlarını işleyen ve “Mahur Beste” ve “Huzur” yapıtlarıyla birlikte üçleme oluşturan “Sahnenin haricindekiler” kitabı ise 1950’de tefrika edilip, vefatından daha sonra 1973’te okuyucunun beğenisine sunuldu.
YAHYA KEMAL’İN YANINA DEFNEDİLDİ
“Beş Şehir” isimli yapıtı de kaleme alan Tanpınar, romanlarında gerçekçi ve toplumsal problemlere eğilen üslubuyla dikkati çekti.
İstanbul’da 23 Ocak 1962’de vefat eden Tanpınar, Aşiyan Mezarlığı’nda Yahya Kemal’in mezarının yanına defnedildi.
Usta muharririn tamamlayamadığı ve öldükten daha sonra notları içerisinden toparlanarak yayına hazırlanan romanı “Aydaki Kadın” 1987’de basıldı.
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın yapıtlarından kimileri şöyleki:
“Huzur”, “Mahur Beste”, “Sahnenin haricindekiler”, “Saatleri Ayarlama Enstitüsü”, “Ay’daki Kadın”, “Şiirler”, “Bütün Şiirleri”, “Seçmeler”, “Abdullah Efendi’nin Rüyaları”, “Yaz Yağmuru”, “Hikayeler”, “Tevfik Fikret hayatı Şahsiyeti Şiir ve Yapıtlarından Parçalar”, “Namık Kemal Antolojisi”, “19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi”, “Yahya Kemal”, “Edebiyat Üzerine Makaleler”, “Mücevherlerin Sırrı”, “Edebiyat Dersleri”, “Beş Şehir”, “Yaşadığım Gibi”, “Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Mektupları”, “Tanpınar’dan Hasan Ali Yücel’e Mektuplar”
Kadı Hüseyin Fikri Efendi ile Nesime Bahriye Hanım’ın çocuğu olarak 23 Haziran 1901’de İstanbul’da dünyaya gelen Tanpınar, farklı kentlerde okuduğu ilkokul, ortaokul ve lisenin akabinde baytar mektebinde eğitim aldı.
Lise öğrencisiyken Yahya Kemal Beyatlı’dan etkilenen ve 1919’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ne başlayan Tanpınar, 1920’de “Altın Kitap” mecmuasında yayınlanan “Musul Akşamları” şiiriyle ismini duyurdu.
Hocaları içinde Beyatlı’nın yanı sıra Cenap Şahabettin, Necip Asım, İstek Tevfik, Fuad Köprülü, Ferit Kam, Yusuf Şerif Kılıçel, Ali Ekrem Bolayır, Hüseyin Daniş üzere isimlerin de yer aldığı usta müellif, “Şeyhi’nin Hüsrev ve Şirin’i” teziyle 1923’te fakülteden mezun oldu.
sonrasındasında Erzurum, Konya, Ankara ve İstanbul’daki farklı okullarda estetik, mitoloji ve edebiyat öğretmenliği yapan Tanpınar’ın yapıtları “Dergah”, “Milli Mecmua”, “Hayat”, “Görüş”, “Ülkü”, “Varlık”, “Oluş”, “Kültür Haftası” ve “Aile” mecmualarında okuyucuyla buluştu.
Birinci düz yazısı 20 Aralık 1928’de “Hayat” mecmuasında okuyucuyla buluşan Tanpınar, farklı bir çalışma alanı olarak çeviriye başladı ve 1929’da E. T. A. Hoffmann’ın “Kremon Kemanı” ile Anatole France’tan “Kaz Ayaklı Kraliçe Kebapçısı” kitaplarını çeviri etti.
Ankara’da 1930’da Ahmet Kutsi Tecer ile bir arada “Görüş” mecmuasını çıkarmaya başlayan Tanpınar, 1932’de Kadıköy Lisesi’ne, 1933’te ise estetik mitoloji dersi vermek üzere Sanayi-i Nefise Mektebi’ne atandı.
Kendi sözüyle 1932 yılına kadar “radikalist bir Batıcı” olup Doğuyu büsbütün reddeden muharrir, daha sonrasında ise yenileşmenin gereğine inanmasına karşın Osmanlı medeniyetinin ve büyük bedellerin giderek kaybolmasından gelen bir hüzün de yaşadı.
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde yeni kurulan “19. Asır Türk Edebiyatı Kürsüsü”nde 1939’da profesör olarak misyon alan Tanpınar, Tanzimat’tan daha sonraki Türk edebiyatının tarihini yazmakla nazaranvlendirildi.
SİYASETE GİRMEKTEN ŞAD OLMADI
İslam Ansiklopedisi için unsurlar kaleme alan usta muharrir, 1940’ta Kırklareli’nde topçu teğmeni olarak vatani nazaranvini yaptı.
Ahmet Hamdi Tanpınar, 1942’de CHP Kahramanmaraş Milletvekili oldu ama siyasete girmekten hiç şad olmadı.
Şiirlerinden epeyce romanları ve edebiyat tarihi araştırmalarıyla tanınırken, edebiyatçılığının yanı sıra kişiliğiyle de dikkati çeken müellifin 1944’te tefrika halinde yayınlanan “Mahur Beste” romanı 1975’te basıldı. Tanpınar, yapıtını Lale Devranı’nın ünlü hanende ve bestekarı Eyyübi Ebubekir Ağa’ya ithaf etti.
Yapıtlarında vakit hissini, mazi kanısı ve düş estetiğini sıkça işleyen muharrir, ruhsal analizlere geniş yer verdiği kıssa ve romanlarında batılılaşma ve gelenekler içinde kalan bireylere odaklandı.
Usta edebiyatçının 1948’de tefrika halinde yayımlanan “Huzur” yapıtı, 1949’da kitap haline getirilerek okuyucuyla buluştu. bir süre Ulusal Eğitim Müfettişliği de yapan Tanpınar, 1949’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Lisanı ve Edebiyatı Kısmı’nda bir daha nazaranv yapmaya başladı.
Tanpınar’ın, Türk beşerinin Doğu ile Batı içinde bocalamasını irdeleyen “Saatleri Ayarlama Enstitüsü” yapıtı 1961’de yayımlandı.
Anadolu’da süren Kurtuluş Savaşı ile İstanbul’daki aydınlarla halkın farklı kesitlerinden insanların değişen hayatlarını işleyen ve “Mahur Beste” ve “Huzur” yapıtlarıyla birlikte üçleme oluşturan “Sahnenin haricindekiler” kitabı ise 1950’de tefrika edilip, vefatından daha sonra 1973’te okuyucunun beğenisine sunuldu.
YAHYA KEMAL’İN YANINA DEFNEDİLDİ
“Beş Şehir” isimli yapıtı de kaleme alan Tanpınar, romanlarında gerçekçi ve toplumsal problemlere eğilen üslubuyla dikkati çekti.
İstanbul’da 23 Ocak 1962’de vefat eden Tanpınar, Aşiyan Mezarlığı’nda Yahya Kemal’in mezarının yanına defnedildi.
Usta muharririn tamamlayamadığı ve öldükten daha sonra notları içerisinden toparlanarak yayına hazırlanan romanı “Aydaki Kadın” 1987’de basıldı.
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın yapıtlarından kimileri şöyleki:
“Huzur”, “Mahur Beste”, “Sahnenin haricindekiler”, “Saatleri Ayarlama Enstitüsü”, “Ay’daki Kadın”, “Şiirler”, “Bütün Şiirleri”, “Seçmeler”, “Abdullah Efendi’nin Rüyaları”, “Yaz Yağmuru”, “Hikayeler”, “Tevfik Fikret hayatı Şahsiyeti Şiir ve Yapıtlarından Parçalar”, “Namık Kemal Antolojisi”, “19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi”, “Yahya Kemal”, “Edebiyat Üzerine Makaleler”, “Mücevherlerin Sırrı”, “Edebiyat Dersleri”, “Beş Şehir”, “Yaşadığım Gibi”, “Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Mektupları”, “Tanpınar’dan Hasan Ali Yücel’e Mektuplar”