Seçim yaklaştıkça Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayının kim olacağı ve ne vakit açıklanacağı gündemden düşmüyor. Muhalefet başkanlarının “Aday altılı masanın mutabakatıyla belirlenecek ve seçim periyoduna girilinceye kadar konuşulmayacak” açıklamasına rağmen, kamuoyunda farklı isimler öne çıkarken, bu isimler üzerinden de yeni bir tartışma kapısı aralanıyor.
Son olarak, GÜZEL Parti başkanı Meral Akşener de Zafer Partisi Genel Lideri Ümit Özdağ‘ın, açıklamalarıyla gündeme gelen ABB Lideri Mansur Yavaş‘ın cumhurbaşkanı adaylığıyla ilgili soruya, “Adının anılmasından gurur duyarım zira belediye seçimlerinde ittifakın adayıydı” cevabını verdi.
HDP seçmeninin nasıl bir tercih yapacağı sorusu da seçim gündeminde ehemmiyetini korurken eski HDP Eş Genel Lideri Selahattin Demirtaş da geçen günlerde dikkat çeken açıklamalarda bulundu. “Ben hala aday adayıyım, savımı koruyorum” diyen Demirtaş, Yavaş’ın mümkün cumhurbaşkanlığı adaylığıyla ilgili, “Cumhurbaşkanı adaylığında isimden çok unsurlara bağlı olup olmayacağına bakarız” sözlerini kullanırken, İBB Lideri Ekrem İmamoğlu’nu “takip etmeye çalıştığını” söylemiş oldu.
MUHALİF SEÇMEN YANILGI YAPILMASINDAN KORKUYOR
Kamuoyu şirketleri ise cumhurbaşkanı adayının kim olacağı konusunun, muhalif seçmenin muhtemel bir yanılgı yapılması ve kazanamayacak bir ismin aday gösterilmesinden korktuğu için bu kadar öne çıktığı görüşünde. ötürüsıyla muhalif seçmeninin adayla ilgili temel derdinin kim olacağından çok kazanıp kazanamayacağıyla ilgili olduğu belirtiliyor. Öte yandan, seçmen için en kıymetli konulardan bir oburu de seçim güvenliği.
Cumhuriyet, “muhalefetin adayının kim olacağı” tartışmasıyla ilgili sorularını, MAK Araştırma Koordinatörü Mehmet Ali Kulat, Yöneylem Araştırma Koordinatörü Derya Kömürcü ve AKSOY Araştırma Şirketi’nin kurucusu Ertan Aksoy‘a yöneltti.
Sorduğumuz sorular ve aldığımız karşılıklar şöyle:
TARAFSIZ CUMHURBAŞKANI ÖNE ÇIKIYOR
Seçimler yaklaşırken ‘adaylık tartışması’ da siyasetin ana gündem hususu olmuş durumda. Seçmene bu durum nasıl yansıyor? Seçmen nasıl bir cumhurbaşkanı profili istiyor?
Kulat: MAK Danışmanlık olarak farklı aralıklarla sorduğumuz bir soru var. Size göre Cumhurbaşkanı nasıl biri olmalıdır? Bu soruya aldığımız karşılıkların en değerlisi; tarafsız cumhurbaşkanıdır. Bunu sırasıyla herkese birebir uzaklıkta, devlet ciddiyeti olan, toplumun ulusal ve manevi bedellerine saygılı, Anayasa / kanunları önemseyen ve bunlara uyan, Atatürkçü vb. sözler sıralanıyor.
AKSOY: FAKİRDEN YANA OLACAĞINA İNANDIRAN ADAYIN TALİHİ YÜKSEK
Aksoy: İktisatta hakikat kararlar verecek birikimi hissettiren, toplumcu siyaseti benimseyen, fakirden yana olacağına inandıran adayın talihi daha yüksek. Ek olarak talep yalnızca iktisatta değil. Ülkenin aşırılaşan siyasal iklimine karşı normali inşa edecek, kapsayıcı bir siyaseti tercih edecek, özgürlüklerin önünü açacak ve toplumsal barışı büyütecek bir profil daha fazla karşılık bulacaktır.
“‘ERDOĞAN GİTSİN’ DİYENLER ÇOĞUNLUKTA”
Kömürcü: Muhalif seçmen bir yanılgı yapılmasından, kazanamayacak bir ismin aday gösterilmesinden korktuğu için adayın kim olacağı konusu bu kadar öne çıkıyor. Seçmen, Erdoğan’ı destekleyenlerle, “Erdoğan gitsin” diyenler formunda ayrışıyor. “Gitsin” diyenler şu anda çoğunluğu oluşturuyor. ötürüsıyla muhalif seçmenin adayla ilgili temel tasası, kim olacağından fazlaca kazanıp kazanamayacağıyla ilgili.
KÖMÜRCÜ: TEK ADAM REJİMİNDEN BIKMIŞLIK
“Şöyle ya da bu biçimde bir profili olsun”dan daha kıymetlisi kazanabilecek olması. Bunun haricinde tek adam rejiminden bıkmışlığın getirdiği bir grup arayışı da var. Seçmen tek bir ismi değil, cumhurbaşkanının kabinesinde yer alacak isimleri, ekonomiyi kimin yöneteceğini, projeleri, programda neler olacağını merak ediyor. Bunun yanında seçmen için en kıymetli konulardan biri de seçim güvenliği. ötürüsıyla seçmen, cumhurbaşkanı adayı olacak kişinin oyuna sahip çıkacak, seçim güvenliği için Türkiye çapında parti örgütlerini mobilize edebilecek biri olmasını talep ediyor.
KULAT: “MİLLİYETÇİ TABANDA DAYANAĞI BÜYÜK”
Ümit Özdağ’ın ABB Lideri Mansur Yavaş’ı “adaylığa davet etmesi” kamuoyunun gündemine oturdu. Yavaş, bahisle ilgili yaptığı açıklamada ise, “kamu gorevlisi” olduğunu belirtti. Buna rağmen Yavaş’ın adaylığı gündeme gelirse hangi kesitlerden oy alabilir/ hangilerinden alamaz?
Kulat: Mansur Yavaş, son periyodun yıldızı parlayan ve toplumsal kabulü en yüksek siyasetçilerinden biri. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nda ortaya koyduğu işine odaklı, devlet ciddiyeti olan ve toplumsal belediyeciliği önceleyen profiliyle ülkeyi en üst makamlarda yönetmeye ehil algısını güçlendirdi. Aslında bu kabul, siyaset üstü genel kabul diyebileceğimiz bir kabul de görüyor. Fakat partisinin oyunun yanı sıra Millet İttifakı’nın bileşenlerin genel takviyesi yanında bilhassa de milliyetçi tabanda da yüksek bir toplumsal dayanağı var.
“İKTİDAR TABANINDAN OY ALMA POTANSİYELİ VAR”
Aksoy: Kamuoyu yoklamaları Yavaş’ın aday olması halinde muhalif blokun kıymetli bir kısmının dayanağını almakla bir arada iktidar bloku seçmeninden de bir ölçü oy koparma potansiyeline sahip olduğunu işaret ediyor.
“GÜÇ BAĞLARININ OLDUĞUNU GÖZ ARKASI EDEMEYİZ”
Kömürcü: Muhalefetin ortak cumhurbaşkanı adayı konusunda karar vericinin altı başkan olacağı, altı başkan ortasında de ne kadar eşit bir ilgi kurulmaya çalışırsa çalışılsın kaçınılmaz güç ilgilerinin olduğunu göz gerisi edemeyiz. CHP başkanının, takımlarının, örgütünün benimsemeyeceği bir isim cumhurbaşkanı adayı olamaz. Tıpkı şey Meral Akşener için de geçerli.
Önderler seçim kadar seçim daha sonrasını, iktidarın yarattığı 20 yıllık tahribatın nasıl giderileceği kadar, güçlendirilmiş parlamenter sisteme nasıl geçileceğini de hesaba katarak, hatta bir daha sonraki seçimde nasıl bir siyasal tablo oluşabileceğine dair öngörülerde bulunarak bir karar verecekler.
“İKİ SEFER SEÇİM KAZANMIŞ BİR SİYASETÇİ”
Aday olma potansiyelleri çoğunlukla dillendirilen İBB Lideri Ekrem İmamoğlu ve ABB Lideri Mansur Yavaş hangi farklı seçmen kümelerinden takviye alıyor?
Kulat: Bugün prestijiyle Mansur Yavaş’ın Millet İttifakı bileşenlerinin yanı sıra milliyetçi oyları fazlaca kolay alabileceği anlaşılıyor. Ekrem İmamoğlu, Ankara’ya kıyaslandığında neredeyse üç katı büyüklükte bir metropolde iki sefer seçim kazanmış bir siyasetçi. İstanbul seçimlerinde Millet İttifakı bileşenlerinin yanı sıra HDP tabanından da blok oy alabildi.
KULAT: HER İKİ LİDER DA KAZANABİLECEK DURUMDA
ötürüsıyla her iki belediye lideri için de oy alabildikleri taban üzerinden yapılacak tahlil kadar gitgide genişleyen Millet İttifakı dayanağı, seçim vaktinde kampanya çalışmaları, rakiplerinin performansı ve en değerlisi de seçim vaktinde ülkenin konjonktürel durumu kıymetli olacak. Bu ön kaideleri belirttikten daha sonra bugün itibariyle her iki belediye lideri da seçimi kazanabilecek durumda görünüyor.
AKSOY: İMAMOĞLU VE YAVAŞ ERDOĞAN KARŞISINDA FARKI AÇTI
Aksoy:
KÖMÜRCÜ: ÜÇ İSİM DE ERDOĞAN’I GERİDE BIRAKIYOR
Kömürcü: Muhalefetin ortak cumhurbaşkanı adaylığı konusunda üç isim öne çıkıyor. Kemal Kılıçdaroğlu, Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş’ın oy potansiyellerini tahlil ettiğimizde, ortalarında farklar olmakla bir arada iki adayın yarıştığı bir senaryoda üç ismin de Erdoğan’ı geride bıraktığı görülüyor.
“‘ERDOĞAN KALSIN MI, GİTSİN Mİ’ SEÇİMİ”
Önümüzdeki seçimin temel özelliği “Erdoğan kalsın mı, gitsin mi” seçimi olması. Tam da bu yüzden muhalif seçmen, öncelikli isim tercihleri olsa da, son kertede muhalefetin ortak adayı kim olursa Erdoğan karşısında ona oy vereceğini söz ediyor.
“ADI GEÇENLER SÜRECİ ÇOK YAKINDAN İZLİYOR”
İktidar kanadından gelen “Adayını açıkla” baskıları giderek artıyor. Son tartışmalarda İmamoğlu daha fazla siyasi bir profil çiziyor. Mümkün bir senaryoda Yavaş’ın “kamu gorevi” vurgusu aday belirlemede tesirli olur mu?
Kulat: Cumhur İttifakı’nın resmi manada aday açıklamadığı bir ortamda Millet İttifakı’nın “adayını açıkla” talebine yanıt vermede tez etmesi gerekmiyor. Bu süreçte herkes bir satranç oynama hassasiyeti ile bir daha sonraki atağa odaklanmış durumdadır. Sırf Yavaş değil doğal olarak tüm adaylık için ismi geçenler süreci hayli yakından izliyor ve kendi artılarına dikkat çekiyorlar.
AKSOY: UZLAŞI BELİRLEYECEK
Aksoy: Aday belirleme sürecinde toplumun talepleri ve 6’lı masadaki başkanların uzlaşısı belirleyici olacak. O masadan kimin ismine karar çıkarsa tereddütsüz sorumluluğunu yerine getireceğine inanıyorum.
“TEK KRİTER ‘EN ÇOK OYU ALABİLECEK İSİM’ OLMAYACAK”
Kömürcü: Cumhurbaşkanlığı seçiminin kazanılmasında şahsi açıklamalar, ferdi performanslar değil, her şeydilk evvel muhalefet cephesinin bir ortada hareket edebilmesi belirleyici olacak. Bilgili şartlarda HDP seçmeninin takviyesini almayan bir cumhurbaşkanı adayının yüzde 50 oy oranına ulaşması mümkün görünmüyor. O yüzden muhalefet başkanlarının adaylık konusunda alacağı sonucun tek kriteri “en epey oyu alabilecek isim” olmayacaktır.
KULAT: İTTİFAK İÇİ YENİ İTTİFAKLAR OLABİLİR
Üçüncü ittifak savları lisana getiriliyor. Altılı masanın ortasındaki birtakım partilerce de bu tezler seslendirildi. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Mümkünlüğü nedir, hangi partileri kapsayabilir?
Kulat: Altılı ittifaktan ayrılarak bir üçüncü ittifak olmasını muhtemel görmüyorum. Bu olsa olsa ittifak içi yeni ittifaklar halinde olacaktır. Bunun niçini de Türkiye’deki seçmenin geçmiş kabulleri ve seçmen geçirgenliğinin sağdan sağa, soldan sola olması niçiniyledir. Sağ ve soldan bileşenleri bulunan Millet İttifakı’nın ittifakı muhafaza ismine benzeşmeye başlaması, kendi renklerini yitirmesine niye olmaktadır.
SEÇMEN TAKLİT GÖRÜRSE ASLINA DÖNER
Seçmen farklılığı fark etmediğinde taklitçi yerine asıla döner. Bu ve buna benzeyen niçinler Millet İttifakı ortasında sağ / sol tandanslı iki iç ittifak oluşabilir. Bu yeni ittifak Ulusal Görüş referanslı olursa DÜZGÜN Parti bu iç ittifakın haricinde kalır. Özetle Millet İttifakı bölünmemekte renklenmektedir.
ÜÇÜNCÜ İTTİFAK SENARYOSU
Aksoy: Yeni bir ittifak oluşturulması muhtemel muhalefetin adayını epeyce etkilemeyecektir. Bu partilerin tabanlarının muhalefet adayını desteklemeye eğilimli oldukları açık. Üçüncü ittifakın kurulup başarısız olması senaryosu daha hayli meclis aritmetiğini etkileyecek bir senaryo olacaktır.
Kömürcü: Millet İttifakı’nın ortasından çıkacak başka bir üçüncü ittifaktan çok tıpkı ittifakın ortasında üçüncü bir partinin listesinden 4-5 partinin adaylarını seçmene sunacağı bir senaryonun tartışıldığını varsayım ediyorum. Bunun ötesinde şunu tabir etmek isterim: Yeni seçim kanununda ittifak ortasındaki artık oylar hesaba katılmadığı için ülkü olan, olabildiğince fazlaca partinin tek bir listeyle o seçim etrafında aday göstererek olabilecek en yüksek toplam oyu almaya çalışmasıdır.
“HDP’DEN BLOK OY YA DA KISMEN DAYANAK ALABİLİR”
Son olarak adaylık tartışmalarına ait Selahattin Demirtaş da dikkat çeken açıklamalarda bulundu. HDP seçmeni Millet İttifakı’nın adayı konusunda nasıl bir tutum ortaya koyar?
Kulat: Millet İttifakı’nın adayı elbet HDP’den blok oy ya da kısmen takviye alabilir. Lakin HDP tabanında Cumhur İttifakı’na karşı öylesine önemli bir rahatsızlık var ki; Millet İttifakı’na kısmen ya da toptan dayanaktan bağımsız bu saatten daha sonra HDP’li seçmen Demirtaş ya da Öcalan da istese Cumhur İttifakı adayına bilhassa Erdoğan’a blok oy vermeyecek üzere görünmektedir.
HDP tabanının Millet İttifakı’ndan beklentisi; cumhurbaşkanı adayının kim olduğunun yanı sıra bölge beşerinin meselelerini çözme konusunda ilkesel davranma beklentisidir.
“HDP SEÇMENİNİN ADALET HİSSİNİ SARSTI”
Aksoy: HDP tabanının uzun müddettir AKP’ye karşı en aksi konumlardan birini aldığını biliyoruz. Bu tavrı yaratan epey sayıda gelişme olmakla bir arada iki büyük sebebin HDP seçmeninin Cumhur İttifakı’nın karşısında en tesirli konum alma eforunu ortaya çıkardı. Birinci niye belediyelerine atanan kayyumlar. çabucak hemen kısa bir süre evvel seçime katılabilir müsaadesini alabilen belediye liderlerinin vazifelerinden alınması, HDP seçmeninin adalet hissini sarstı.
“AKP’Yİ DESTEKLEME İHTİMALİ YOK”
İkinci niye ise AKP’nin MHP ile ittifak kurması. Nasıl ki milliyetçi seçmen HDP’ye karşı büyük bir terslik içerisinde ise HDP seçmeni de benzeri tavrı MHP için gösteriyor. AKP/MHP ittifakı devam ettiği sürece HDP seçmeninin AKP’yi destekleme ihtimali yok. Bu niçinle Millet İttifakı’nın adayına dayanak verme eğilimi son derece yüksek.
“HDP SEÇMENİ KARARLI”
Kömürcü: HDP seçmeni Erdoğan’a oy vermemek konusunda epeyce kararlı, muhalefet adayına oy vermek konusunda da bir çekince sergilemiyor. Hatta burada mümkün aday isimlerinden daha değerli olan Millet İttifakı’nın HDP’ye ve seçmenine nasıl yaklaştığı. Unsurlar seviyesindeki bir ortaklaşmanın isim tartışmasını HDP seçmeni bağlamında da geçersiz kılacağına inanıyorum. HDP seçmeni bağlamında belirleyici olan, seçim sürecinde iktidar cenahından HDP ile Millet İttifakı içinde yaratılmaya çalışılacak krizlere iki tarafın da nasıl yaklaşacağı olacaktır.
Son olarak, GÜZEL Parti başkanı Meral Akşener de Zafer Partisi Genel Lideri Ümit Özdağ‘ın, açıklamalarıyla gündeme gelen ABB Lideri Mansur Yavaş‘ın cumhurbaşkanı adaylığıyla ilgili soruya, “Adının anılmasından gurur duyarım zira belediye seçimlerinde ittifakın adayıydı” cevabını verdi.
HDP seçmeninin nasıl bir tercih yapacağı sorusu da seçim gündeminde ehemmiyetini korurken eski HDP Eş Genel Lideri Selahattin Demirtaş da geçen günlerde dikkat çeken açıklamalarda bulundu. “Ben hala aday adayıyım, savımı koruyorum” diyen Demirtaş, Yavaş’ın mümkün cumhurbaşkanlığı adaylığıyla ilgili, “Cumhurbaşkanı adaylığında isimden çok unsurlara bağlı olup olmayacağına bakarız” sözlerini kullanırken, İBB Lideri Ekrem İmamoğlu’nu “takip etmeye çalıştığını” söylemiş oldu.
MUHALİF SEÇMEN YANILGI YAPILMASINDAN KORKUYOR
Kamuoyu şirketleri ise cumhurbaşkanı adayının kim olacağı konusunun, muhalif seçmenin muhtemel bir yanılgı yapılması ve kazanamayacak bir ismin aday gösterilmesinden korktuğu için bu kadar öne çıktığı görüşünde. ötürüsıyla muhalif seçmeninin adayla ilgili temel derdinin kim olacağından çok kazanıp kazanamayacağıyla ilgili olduğu belirtiliyor. Öte yandan, seçmen için en kıymetli konulardan bir oburu de seçim güvenliği.
Cumhuriyet, “muhalefetin adayının kim olacağı” tartışmasıyla ilgili sorularını, MAK Araştırma Koordinatörü Mehmet Ali Kulat, Yöneylem Araştırma Koordinatörü Derya Kömürcü ve AKSOY Araştırma Şirketi’nin kurucusu Ertan Aksoy‘a yöneltti.
Sorduğumuz sorular ve aldığımız karşılıklar şöyle:
TARAFSIZ CUMHURBAŞKANI ÖNE ÇIKIYOR
Seçimler yaklaşırken ‘adaylık tartışması’ da siyasetin ana gündem hususu olmuş durumda. Seçmene bu durum nasıl yansıyor? Seçmen nasıl bir cumhurbaşkanı profili istiyor?
Kulat: MAK Danışmanlık olarak farklı aralıklarla sorduğumuz bir soru var. Size göre Cumhurbaşkanı nasıl biri olmalıdır? Bu soruya aldığımız karşılıkların en değerlisi; tarafsız cumhurbaşkanıdır. Bunu sırasıyla herkese birebir uzaklıkta, devlet ciddiyeti olan, toplumun ulusal ve manevi bedellerine saygılı, Anayasa / kanunları önemseyen ve bunlara uyan, Atatürkçü vb. sözler sıralanıyor.
AKSOY: FAKİRDEN YANA OLACAĞINA İNANDIRAN ADAYIN TALİHİ YÜKSEK
Aksoy: İktisatta hakikat kararlar verecek birikimi hissettiren, toplumcu siyaseti benimseyen, fakirden yana olacağına inandıran adayın talihi daha yüksek. Ek olarak talep yalnızca iktisatta değil. Ülkenin aşırılaşan siyasal iklimine karşı normali inşa edecek, kapsayıcı bir siyaseti tercih edecek, özgürlüklerin önünü açacak ve toplumsal barışı büyütecek bir profil daha fazla karşılık bulacaktır.
“‘ERDOĞAN GİTSİN’ DİYENLER ÇOĞUNLUKTA”
Kömürcü: Muhalif seçmen bir yanılgı yapılmasından, kazanamayacak bir ismin aday gösterilmesinden korktuğu için adayın kim olacağı konusu bu kadar öne çıkıyor. Seçmen, Erdoğan’ı destekleyenlerle, “Erdoğan gitsin” diyenler formunda ayrışıyor. “Gitsin” diyenler şu anda çoğunluğu oluşturuyor. ötürüsıyla muhalif seçmenin adayla ilgili temel tasası, kim olacağından fazlaca kazanıp kazanamayacağıyla ilgili.
KÖMÜRCÜ: TEK ADAM REJİMİNDEN BIKMIŞLIK
“Şöyle ya da bu biçimde bir profili olsun”dan daha kıymetlisi kazanabilecek olması. Bunun haricinde tek adam rejiminden bıkmışlığın getirdiği bir grup arayışı da var. Seçmen tek bir ismi değil, cumhurbaşkanının kabinesinde yer alacak isimleri, ekonomiyi kimin yöneteceğini, projeleri, programda neler olacağını merak ediyor. Bunun yanında seçmen için en kıymetli konulardan biri de seçim güvenliği. ötürüsıyla seçmen, cumhurbaşkanı adayı olacak kişinin oyuna sahip çıkacak, seçim güvenliği için Türkiye çapında parti örgütlerini mobilize edebilecek biri olmasını talep ediyor.
KULAT: “MİLLİYETÇİ TABANDA DAYANAĞI BÜYÜK”
Ümit Özdağ’ın ABB Lideri Mansur Yavaş’ı “adaylığa davet etmesi” kamuoyunun gündemine oturdu. Yavaş, bahisle ilgili yaptığı açıklamada ise, “kamu gorevlisi” olduğunu belirtti. Buna rağmen Yavaş’ın adaylığı gündeme gelirse hangi kesitlerden oy alabilir/ hangilerinden alamaz?
Kulat: Mansur Yavaş, son periyodun yıldızı parlayan ve toplumsal kabulü en yüksek siyasetçilerinden biri. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nda ortaya koyduğu işine odaklı, devlet ciddiyeti olan ve toplumsal belediyeciliği önceleyen profiliyle ülkeyi en üst makamlarda yönetmeye ehil algısını güçlendirdi. Aslında bu kabul, siyaset üstü genel kabul diyebileceğimiz bir kabul de görüyor. Fakat partisinin oyunun yanı sıra Millet İttifakı’nın bileşenlerin genel takviyesi yanında bilhassa de milliyetçi tabanda da yüksek bir toplumsal dayanağı var.
“İKTİDAR TABANINDAN OY ALMA POTANSİYELİ VAR”
Aksoy: Kamuoyu yoklamaları Yavaş’ın aday olması halinde muhalif blokun kıymetli bir kısmının dayanağını almakla bir arada iktidar bloku seçmeninden de bir ölçü oy koparma potansiyeline sahip olduğunu işaret ediyor.
“GÜÇ BAĞLARININ OLDUĞUNU GÖZ ARKASI EDEMEYİZ”
Kömürcü: Muhalefetin ortak cumhurbaşkanı adayı konusunda karar vericinin altı başkan olacağı, altı başkan ortasında de ne kadar eşit bir ilgi kurulmaya çalışırsa çalışılsın kaçınılmaz güç ilgilerinin olduğunu göz gerisi edemeyiz. CHP başkanının, takımlarının, örgütünün benimsemeyeceği bir isim cumhurbaşkanı adayı olamaz. Tıpkı şey Meral Akşener için de geçerli.
Önderler seçim kadar seçim daha sonrasını, iktidarın yarattığı 20 yıllık tahribatın nasıl giderileceği kadar, güçlendirilmiş parlamenter sisteme nasıl geçileceğini de hesaba katarak, hatta bir daha sonraki seçimde nasıl bir siyasal tablo oluşabileceğine dair öngörülerde bulunarak bir karar verecekler.
“İKİ SEFER SEÇİM KAZANMIŞ BİR SİYASETÇİ”
Aday olma potansiyelleri çoğunlukla dillendirilen İBB Lideri Ekrem İmamoğlu ve ABB Lideri Mansur Yavaş hangi farklı seçmen kümelerinden takviye alıyor?
Kulat: Bugün prestijiyle Mansur Yavaş’ın Millet İttifakı bileşenlerinin yanı sıra milliyetçi oyları fazlaca kolay alabileceği anlaşılıyor. Ekrem İmamoğlu, Ankara’ya kıyaslandığında neredeyse üç katı büyüklükte bir metropolde iki sefer seçim kazanmış bir siyasetçi. İstanbul seçimlerinde Millet İttifakı bileşenlerinin yanı sıra HDP tabanından da blok oy alabildi.
KULAT: HER İKİ LİDER DA KAZANABİLECEK DURUMDA
ötürüsıyla her iki belediye lideri için de oy alabildikleri taban üzerinden yapılacak tahlil kadar gitgide genişleyen Millet İttifakı dayanağı, seçim vaktinde kampanya çalışmaları, rakiplerinin performansı ve en değerlisi de seçim vaktinde ülkenin konjonktürel durumu kıymetli olacak. Bu ön kaideleri belirttikten daha sonra bugün itibariyle her iki belediye lideri da seçimi kazanabilecek durumda görünüyor.
AKSOY: İMAMOĞLU VE YAVAŞ ERDOĞAN KARŞISINDA FARKI AÇTI
Aksoy:
KÖMÜRCÜ: ÜÇ İSİM DE ERDOĞAN’I GERİDE BIRAKIYOR
Kömürcü: Muhalefetin ortak cumhurbaşkanı adaylığı konusunda üç isim öne çıkıyor. Kemal Kılıçdaroğlu, Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş’ın oy potansiyellerini tahlil ettiğimizde, ortalarında farklar olmakla bir arada iki adayın yarıştığı bir senaryoda üç ismin de Erdoğan’ı geride bıraktığı görülüyor.
“‘ERDOĞAN KALSIN MI, GİTSİN Mİ’ SEÇİMİ”
Önümüzdeki seçimin temel özelliği “Erdoğan kalsın mı, gitsin mi” seçimi olması. Tam da bu yüzden muhalif seçmen, öncelikli isim tercihleri olsa da, son kertede muhalefetin ortak adayı kim olursa Erdoğan karşısında ona oy vereceğini söz ediyor.
“ADI GEÇENLER SÜRECİ ÇOK YAKINDAN İZLİYOR”
İktidar kanadından gelen “Adayını açıkla” baskıları giderek artıyor. Son tartışmalarda İmamoğlu daha fazla siyasi bir profil çiziyor. Mümkün bir senaryoda Yavaş’ın “kamu gorevi” vurgusu aday belirlemede tesirli olur mu?
Kulat: Cumhur İttifakı’nın resmi manada aday açıklamadığı bir ortamda Millet İttifakı’nın “adayını açıkla” talebine yanıt vermede tez etmesi gerekmiyor. Bu süreçte herkes bir satranç oynama hassasiyeti ile bir daha sonraki atağa odaklanmış durumdadır. Sırf Yavaş değil doğal olarak tüm adaylık için ismi geçenler süreci hayli yakından izliyor ve kendi artılarına dikkat çekiyorlar.
AKSOY: UZLAŞI BELİRLEYECEK
Aksoy: Aday belirleme sürecinde toplumun talepleri ve 6’lı masadaki başkanların uzlaşısı belirleyici olacak. O masadan kimin ismine karar çıkarsa tereddütsüz sorumluluğunu yerine getireceğine inanıyorum.
“TEK KRİTER ‘EN ÇOK OYU ALABİLECEK İSİM’ OLMAYACAK”
Kömürcü: Cumhurbaşkanlığı seçiminin kazanılmasında şahsi açıklamalar, ferdi performanslar değil, her şeydilk evvel muhalefet cephesinin bir ortada hareket edebilmesi belirleyici olacak. Bilgili şartlarda HDP seçmeninin takviyesini almayan bir cumhurbaşkanı adayının yüzde 50 oy oranına ulaşması mümkün görünmüyor. O yüzden muhalefet başkanlarının adaylık konusunda alacağı sonucun tek kriteri “en epey oyu alabilecek isim” olmayacaktır.
KULAT: İTTİFAK İÇİ YENİ İTTİFAKLAR OLABİLİR
Üçüncü ittifak savları lisana getiriliyor. Altılı masanın ortasındaki birtakım partilerce de bu tezler seslendirildi. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Mümkünlüğü nedir, hangi partileri kapsayabilir?
Kulat: Altılı ittifaktan ayrılarak bir üçüncü ittifak olmasını muhtemel görmüyorum. Bu olsa olsa ittifak içi yeni ittifaklar halinde olacaktır. Bunun niçini de Türkiye’deki seçmenin geçmiş kabulleri ve seçmen geçirgenliğinin sağdan sağa, soldan sola olması niçiniyledir. Sağ ve soldan bileşenleri bulunan Millet İttifakı’nın ittifakı muhafaza ismine benzeşmeye başlaması, kendi renklerini yitirmesine niye olmaktadır.
SEÇMEN TAKLİT GÖRÜRSE ASLINA DÖNER
Seçmen farklılığı fark etmediğinde taklitçi yerine asıla döner. Bu ve buna benzeyen niçinler Millet İttifakı ortasında sağ / sol tandanslı iki iç ittifak oluşabilir. Bu yeni ittifak Ulusal Görüş referanslı olursa DÜZGÜN Parti bu iç ittifakın haricinde kalır. Özetle Millet İttifakı bölünmemekte renklenmektedir.
ÜÇÜNCÜ İTTİFAK SENARYOSU
Aksoy: Yeni bir ittifak oluşturulması muhtemel muhalefetin adayını epeyce etkilemeyecektir. Bu partilerin tabanlarının muhalefet adayını desteklemeye eğilimli oldukları açık. Üçüncü ittifakın kurulup başarısız olması senaryosu daha hayli meclis aritmetiğini etkileyecek bir senaryo olacaktır.
Kömürcü: Millet İttifakı’nın ortasından çıkacak başka bir üçüncü ittifaktan çok tıpkı ittifakın ortasında üçüncü bir partinin listesinden 4-5 partinin adaylarını seçmene sunacağı bir senaryonun tartışıldığını varsayım ediyorum. Bunun ötesinde şunu tabir etmek isterim: Yeni seçim kanununda ittifak ortasındaki artık oylar hesaba katılmadığı için ülkü olan, olabildiğince fazlaca partinin tek bir listeyle o seçim etrafında aday göstererek olabilecek en yüksek toplam oyu almaya çalışmasıdır.
“HDP’DEN BLOK OY YA DA KISMEN DAYANAK ALABİLİR”
Son olarak adaylık tartışmalarına ait Selahattin Demirtaş da dikkat çeken açıklamalarda bulundu. HDP seçmeni Millet İttifakı’nın adayı konusunda nasıl bir tutum ortaya koyar?
Kulat: Millet İttifakı’nın adayı elbet HDP’den blok oy ya da kısmen takviye alabilir. Lakin HDP tabanında Cumhur İttifakı’na karşı öylesine önemli bir rahatsızlık var ki; Millet İttifakı’na kısmen ya da toptan dayanaktan bağımsız bu saatten daha sonra HDP’li seçmen Demirtaş ya da Öcalan da istese Cumhur İttifakı adayına bilhassa Erdoğan’a blok oy vermeyecek üzere görünmektedir.
HDP tabanının Millet İttifakı’ndan beklentisi; cumhurbaşkanı adayının kim olduğunun yanı sıra bölge beşerinin meselelerini çözme konusunda ilkesel davranma beklentisidir.
“HDP SEÇMENİNİN ADALET HİSSİNİ SARSTI”
Aksoy: HDP tabanının uzun müddettir AKP’ye karşı en aksi konumlardan birini aldığını biliyoruz. Bu tavrı yaratan epey sayıda gelişme olmakla bir arada iki büyük sebebin HDP seçmeninin Cumhur İttifakı’nın karşısında en tesirli konum alma eforunu ortaya çıkardı. Birinci niye belediyelerine atanan kayyumlar. çabucak hemen kısa bir süre evvel seçime katılabilir müsaadesini alabilen belediye liderlerinin vazifelerinden alınması, HDP seçmeninin adalet hissini sarstı.
“AKP’Yİ DESTEKLEME İHTİMALİ YOK”
İkinci niye ise AKP’nin MHP ile ittifak kurması. Nasıl ki milliyetçi seçmen HDP’ye karşı büyük bir terslik içerisinde ise HDP seçmeni de benzeri tavrı MHP için gösteriyor. AKP/MHP ittifakı devam ettiği sürece HDP seçmeninin AKP’yi destekleme ihtimali yok. Bu niçinle Millet İttifakı’nın adayına dayanak verme eğilimi son derece yüksek.
“HDP SEÇMENİ KARARLI”
Kömürcü: HDP seçmeni Erdoğan’a oy vermemek konusunda epeyce kararlı, muhalefet adayına oy vermek konusunda da bir çekince sergilemiyor. Hatta burada mümkün aday isimlerinden daha değerli olan Millet İttifakı’nın HDP’ye ve seçmenine nasıl yaklaştığı. Unsurlar seviyesindeki bir ortaklaşmanın isim tartışmasını HDP seçmeni bağlamında da geçersiz kılacağına inanıyorum. HDP seçmeni bağlamında belirleyici olan, seçim sürecinde iktidar cenahından HDP ile Millet İttifakı içinde yaratılmaya çalışılacak krizlere iki tarafın da nasıl yaklaşacağı olacaktır.