Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafınca temeli 2013 yılında atılan ve hâlâ bitirilemeyen Ankara-İzmir Yüksek Süratli Tren (YHT) Çizgisi Projesi’nde yeni bir gelişme yaşandığı ortaya çıktı. 2017’de sınırın “Uşak-Polatlı” kısmının üstyapı ve elektromekanik işlerinin ihalesini alan KMB Metro İnşaat, 2019’da ekonomik yetersizliği niçiniyle haklarını kullanarak mukaveleyi feshetti. Firma, 2020 yılında ekonomik açıdan toparlandığını belirterek mukaveleye kaldığı yerden devam etme isteğiyle bakanlığa başvurdu. Firmaya bir cevap vermeyen bakanlık, Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü’nce, 6 Ekim 2020 tarihinde “Ankara-İzmir Yüksek Süratli Tren Projesine Ait Üretim İşi” ihalesine çıktı.
KURALA UYULMADI
Yaklaşık maliyeti 3 milyar dolar olan ihale, 14 Ekim’de “pazarlık usulüyle” 2 milyar 163 milyon dolar bedelle ERG İnşaat’a verildi. Proje, bakanlığın yatırım programına “dış finansmanlı proje” olarak alındı ve imal işi için İngiltere ile 2.3 milyar dolar fiyatında finansman kredisi muahedesi imzalandı.
Öte yandan milletlerarası finansmanlı işlerde Avrupa Birliği Dış Yardım Mukavele Yolları Uygulama Kılavuzu (PRAG) kurallarına bakılırsa ihale şartnamesi hazırlanması gerekirken bakanlıkça hazırlanan şartnamede bu kurallara uyulmadığı da görüldü. PRAG’a bakılırsa, dış finansman kredili ihalelerde 5 milyon Avro’nun üstündeki her ihalenin “açık ihale” yöntemiyle yapılması gerekirken, ERG İnşaat’a verilen ihalede pazarlık tarzı kullanıldı. Ayrıyeten, PRAG kurallarına bakılırsa ihalenin en düşük teklifi veren istekliye değil; ekonomik açıdan “en avantajlı teklifi veren” istekliye verilmesi gerekirken YHT ihalesinde en düşük teklifi veren ERG lehine ihale sonucu alındı. İhalede teknik yeterlilik kriteri de aranmadı. Kimi kaynaklar inşaat başlamadan 450 milyon Avro avans aldığı belirtilen ERG İnşaat’ın, çabucak sonrasında dolar/avro paritesindeki değişimi öne sürerek 600 milyon Avro daha talep ettiği öne sürdü.
KMB Metro İnşaat ise “ihalenin; hukuka alışılmamış olduğu, kamuoyu kontrolü ve hesap verilebilirlik prensiplerine ters olarak 23 milyar Türk Lirası bedelli işin duyuru yahut ilan yapılmadan, katılmak için davet bekleyen firmalar davet edilmeden gerçekleştirildiği, ihalenin tüzel desteğinin belgisiz olduğu” sebebi öne sürülerek ihaleye iptal davası açtı.
BELGELERİN TAMAMI GİTMEMİŞ
Ankara 15. Yönetim Mahkemesi, ihalenin pazarlık yordamıyla yapılması için “istisna kapsamına” alınabilecek şartlara sahip olduğunu ve hukuka karşıtlık olmadığını Cumhurbaşkanlığı sonucunı münasebet göstererek iptal talebini reddetti. Firma, dış finansman kaynaklı ihalenin, istisna kapsamına alınmasının hukuka alışılmamış olduğunu savunarak temyize gitti. 13. daire, müracaat üzerine bakanlıktan tüm ihale sürecinin evraklarını istedi lakin bakanlığın kimi dokümanları göndermediği sav edildi. Son senelerdaki dünyanın en kıymetli ihalesinin bu türlü verilmesinin perde ardı ise çabucak hemen ortaya çıkarılamadı.
REKOR İHALEYİ DE ERG ALMIŞTI
YHT tecrübesi olmadığı biçimde tren ihalesi alan ve çabucak hemen bir kazma bile vurmadığı argüman edilen ERG İnşaat, daha evvel de 4 milyar TL bedelindeki “Yap-İşlet-Devret” modelli Adana-Pozantı karayolu ihalesi ile de gündeme gelmişti. Ayrıyeten CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, Ankara-Niğde otoyolu imal sürecinde ihaleyi alan ERG Şirketler Grubu’nun lehine ek müddet verilmesi ve şirket kusuru niçiniyle gecikmeden dolayı 156 milyon 780 bin Avro’luk (2.8 milyar TL) kamu ziyanı olduğunu da deklare etti.
KURALA UYULMADI
Yaklaşık maliyeti 3 milyar dolar olan ihale, 14 Ekim’de “pazarlık usulüyle” 2 milyar 163 milyon dolar bedelle ERG İnşaat’a verildi. Proje, bakanlığın yatırım programına “dış finansmanlı proje” olarak alındı ve imal işi için İngiltere ile 2.3 milyar dolar fiyatında finansman kredisi muahedesi imzalandı.
Öte yandan milletlerarası finansmanlı işlerde Avrupa Birliği Dış Yardım Mukavele Yolları Uygulama Kılavuzu (PRAG) kurallarına bakılırsa ihale şartnamesi hazırlanması gerekirken bakanlıkça hazırlanan şartnamede bu kurallara uyulmadığı da görüldü. PRAG’a bakılırsa, dış finansman kredili ihalelerde 5 milyon Avro’nun üstündeki her ihalenin “açık ihale” yöntemiyle yapılması gerekirken, ERG İnşaat’a verilen ihalede pazarlık tarzı kullanıldı. Ayrıyeten, PRAG kurallarına bakılırsa ihalenin en düşük teklifi veren istekliye değil; ekonomik açıdan “en avantajlı teklifi veren” istekliye verilmesi gerekirken YHT ihalesinde en düşük teklifi veren ERG lehine ihale sonucu alındı. İhalede teknik yeterlilik kriteri de aranmadı. Kimi kaynaklar inşaat başlamadan 450 milyon Avro avans aldığı belirtilen ERG İnşaat’ın, çabucak sonrasında dolar/avro paritesindeki değişimi öne sürerek 600 milyon Avro daha talep ettiği öne sürdü.
KMB Metro İnşaat ise “ihalenin; hukuka alışılmamış olduğu, kamuoyu kontrolü ve hesap verilebilirlik prensiplerine ters olarak 23 milyar Türk Lirası bedelli işin duyuru yahut ilan yapılmadan, katılmak için davet bekleyen firmalar davet edilmeden gerçekleştirildiği, ihalenin tüzel desteğinin belgisiz olduğu” sebebi öne sürülerek ihaleye iptal davası açtı.
BELGELERİN TAMAMI GİTMEMİŞ
Ankara 15. Yönetim Mahkemesi, ihalenin pazarlık yordamıyla yapılması için “istisna kapsamına” alınabilecek şartlara sahip olduğunu ve hukuka karşıtlık olmadığını Cumhurbaşkanlığı sonucunı münasebet göstererek iptal talebini reddetti. Firma, dış finansman kaynaklı ihalenin, istisna kapsamına alınmasının hukuka alışılmamış olduğunu savunarak temyize gitti. 13. daire, müracaat üzerine bakanlıktan tüm ihale sürecinin evraklarını istedi lakin bakanlığın kimi dokümanları göndermediği sav edildi. Son senelerdaki dünyanın en kıymetli ihalesinin bu türlü verilmesinin perde ardı ise çabucak hemen ortaya çıkarılamadı.
REKOR İHALEYİ DE ERG ALMIŞTI
YHT tecrübesi olmadığı biçimde tren ihalesi alan ve çabucak hemen bir kazma bile vurmadığı argüman edilen ERG İnşaat, daha evvel de 4 milyar TL bedelindeki “Yap-İşlet-Devret” modelli Adana-Pozantı karayolu ihalesi ile de gündeme gelmişti. Ayrıyeten CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, Ankara-Niğde otoyolu imal sürecinde ihaleyi alan ERG Şirketler Grubu’nun lehine ek müddet verilmesi ve şirket kusuru niçiniyle gecikmeden dolayı 156 milyon 780 bin Avro’luk (2.8 milyar TL) kamu ziyanı olduğunu da deklare etti.