Aysel YÜCEL
Global ticaret yükünün yüzde 80’den çoksının taşındığı denizyolunda, pandemiyle bir arada yaşanan darboğazlar ve rekor düzeylere ulaşan navlun, tüm dünyada gemi alım-satım piyasasını hareketlendirdi. Günlük hasılatları 10 kata yakın artan gemiler, yatırımcının da iştahını kabarttı. Bir yandan mevcut armatörler filoyu büyütürken, öbür yandan besinden mobilya ve perakendeye kadar farklı dallardan yatırımcılar gemi yatırımı yapmaya başladı.
Armatörler, artan talebe karşılık verebilmek ve büyüyen pastadan daha fazla hisse almak için gemi yatırımlarını aartırırken, dal haricindekiler ise uzmanların da tabiri ile daha hayli ‘zorunluluktan’ bu alana giriyor. Yükünü göndermekte büyük badire yaşayan, hatta teslimat yapamadığı için müşteri kaybetmeye başlayan endüstriciler, navlun maliyetinin de son bir yılda yüzde 400’den çok artması ile devayı kendi lojistik ünitesini kurmakta buldu.
Global markalar gemiye yöneldi
Global çapta, perakende markalarından Walmart, Doller Tree ve Home Depot’un akabinde son olarak geçen hafta IKEA da gemi yatırımı yaptı. İsveçli mesken mobilyası perakendecisi Ikea, Noel öncesi rafl arı boşalınca, daha maliyetli bulunmasına karşın gemi kiralama yoluna gitti. IKEA yetkilileri, ABD’li yayın kuruluşu NBC News’e verdiği demeçte, charter gemileri kullanarak mal sevkiyatına başladığını, ayrıyeten mağazalarına mal taşımak için konteyner de satın aldığını doğruladı. Şirket yetkilileri, devam eden liman sıkışıklıkları niçiniyle sevkiyatların ertelendiğini ve stokların tükendiğini, bu sebeple lojistik süreci kendilerinin yönettiğini deklare etti.
Türk yatırımcı 13 gemi aldı
Türkiye’de gemi yatırımları hızlandı. Gemi Brokerleri Derneği (GBD Lideri Semih Dinçel, Clarkson’un raporuna nazaran, Türk yatırımcının yalnızca süyük tonajda 2021’in birinci yarısında 13 adet ikinci el gemi alımı gerçekleştirdiği deklare etti. Bu gemilerin yaş ortalaması 15, toplam tonaj ise 1 milyon DWT olarak rapor edildi. Türk yatırımcılar gemi yatırımında birinci yarıda küreselde 19. sırada yer aldı. 2021 yılında Türk armatörler, 9 yeni gemi siparişi verdi. Geçmişte verilen siparişler de dahil edildiğinde şu anda global tersanelerde Cins yatırımcının 93 yeni gemi siparişi var. Bu gemilerin toplam tonajı 2,1 milyon DWT. Türk sahipli gemi filosu 2020 yılı sonunda yaklaşık 29 Milyon DWT’ye ulaşmıştı.
OBA Makarna filoyu büyüttü
Türkiye’de bu yıl armatörlüğe soyunarak bölüm haricinden birinci gemi yatırımı yapan şirket, OBA Makarna olmuştu. Konteyner krizinin lojistikte yarattığı darboğazı aşmak için, birkaç ay evvel kendi armatörlük şirketini kuran dünyanın en büyük makarna üreticilerinden OBA, Savana Shipping’i kurarak, 8 bin tonluk 2 konteyner gemisiyle bir arada 10 bin adet de konteyner yatırımı yapmıştı. Armatörlük işini seven OBA Makarna, kısa müddette filoya yeni gemiler ekledi. 3. gemi yatırımını toplumsal medyadan, “İki gemi alalım bize kâfi dedik ancak girdiğimiz her dalda öncü olmayı hedefl eyen OBA Makarna idaresiyle filomuz gitgide artıyor. 3.gemimiz MV Hakan OBA’yı teslim aldık” paylaşımı ile duyurdu. Akabinde MV Keremcan OBA isimli 4. gemi filoya katıldı. DÜNYA’nın OBA Makarna yetkililerinden aldığı bilgiye nazaran, şirket bir süre evvel 5. gemi yatırımını da yaptı. Öbür yandan, OBA Makarna denizcilikten daha sonra yurt içi taşımalarını da kendi kurduğu TIR filosu ile yapma sonucu aldı. Bunun için 50 adetlik bir filo yatırımı yaptı. DÜNYA’ya konuşan denizcilik kesimi uzmanları, OBA Makarna üzere farklı kesime yeni oyuncuların gemi yatırımı yapmaya hazırlandığını söylemiş oldu.
Lojistikçiler de gemi almaya başladı
Ziraî besin dalının süratli büyüyen temsilcilerinden bir besin markasının da iki gemi ile dala giriş yaptığı öğrenildi. Öte yandan, nakliyat kesiminde faaliyet gösteren kimi forwarder ve karayolu lojistik firmaları da gemi yatırımı yapmaya başladı. Türkiye’de de ismini açıklamak istemeyen Mersinli iki lojistik firmasının birinci gemi yatırımlarını yaptığı bilgisine ulaşıldı. DÜNYA’ya konuşan Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Oral Erdoğan da dala giriş yapmayı planlayan en az iki firmanın olduğunu söylemiş oldu. Erdoğan, bu firmaların zorunluluktan bu yatırımı yapma sonucu aldıklarını vurguladı.
Bekmezci ailesi tanker piyasasına girdi
Dokumacılık bölümünün önde gelen yatırımcılarından Bekmezci ailesi, kuru yükten daha sonra tanker piyasasına da girdi. Dünyanın önde gelen denizcilik yayınlarından İngiliz Tradewinds’in haberine göre, kümeye bağlı Beks Denizcilik bünyesinde 8 adet kuru yük gemisi bulunan Bekmezci ailesi, Yunanlı armatörden aldığı eski bir gemi ile tanker piyasasına giriş yaptı. Bekmezci ailesinin daha fazla tanker yatırımı yapmayı planladığı belirtiliyor.
Devbulk’tan 8. gemi yatırımı
Türk Denizcilik şirketi Devbulk’un da yıllar daha sonra birinci genişleme atağını yaparak filoya 8. kuru yük gemisini eklediği belirtiliyor. Şirkete yakın kaynaklardan alınan bilgiye göre, Devbulk yeni gemi yatırımları için de fırsat kolluyor.
Medkon, 3 gemi aldı
Türkiye’nin önde gelen yerli armatörlük şirketlerinden Medkon Lines da artan müşteri talepleri doğrultusunda yatırımlarını hızlandırdı. Şirket bu yıl filosuna üç adet konteyner gemisi dahil etti. Konteyner parkını da 15 bin adedin üzerine taşıyan şirket, bu sayede birinci yarıda hedefl erinin de üzerinde büyüme sağladı. Medkon Lines Ülke İthalat Pazarlama Müdürü İstek Şen, geçen hafta DÜNYA’ya verdiği demeçte, “Çin’de yaşanan navlun artışları ve konteyner krizi ile bir arada ithalat yapan firmaların eser tedariğinde Türkiye üzere alternatif pazarlara yönelmesi iş hacmimizi artırdı. Bu niçinle filoyu büyütme sonucu aldık” yorumunu yapmıştı.
“Fırsat var, lakin önlemli olmak gerekiyor”
DÜNYA’ya konuşan denizcilik dalı uzmanları, gemi yatırımı yapmak için yanlışsız bir vakit olduğunu, fiyatların artmaya bir süre daha devam edebileceğini belirtirken, 2022 ve daha sonrası gelebilecek dalgalara karşı da yatırımcıları uyarıyor. Uzmanlar, hem mevcut birebir vakitte bilhassa kesime dışarıdan giren yatırımcıların geleceği düzgün planlaması gerektiği konusunda uyarıyor. Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Oral Erdoğan, periyot dönem yavaşlamalar olsa da dünya çapında yaklaşık bir buçuk yıl daha önemli bir üretim dalgası olacağını öngördüğünü, bu vakitte hakikat yatırımları yapanların çıkarlı çıkacağını söylemiş oldu. Dünya iktisadına istikamet veren ABD’den önümüzdeki yaklaşık bir yıl içerisinde panik yaratacak bir adımda bulunmasının beklemediğini söz eden Erdoğan, lakin 2022 ve daha sonrasında ABD’nin faizi artırmak, varlık alımlarını azaltmak ya da öteki bir tekniği uygulamak zorunda olduğunu belirterek, global bir kriz sendromunun kaçınılmaz olduğunu öne sürdü. Erdoğan, “ABD, mali büyümenin verdiği tesir ile kendi refah seviyesini muazzam artırmayı başarıyor. Ben buna bir manada refah manipülasyonu diyorum. ABD, olağan bir iktisadi niyet olarak kendi ülkesinin refahını patlatıyor. Başka ülkelerden bu refahı aslında transfer de ediyor. Karşılığında da biz size ileride ödeyeceğiz diyor. Lakin o ilerisi geldiğinde dünyaya niçinse daima kriz geliyor. Bu manada kriz olmadan ABD bu borçların bedelini dünyaya ödetemez. Tahminen de kriz kaçınılmaz. Bu bir iktisat siyaseti. Mikroda bir şirketin gemi almasını irdelerken, bir tarafta da makro manada bir ülkenin tüm dünyanın kaynakları ile kendi ülkesinin refahını yükselttiğini yaşıyoruz. Bu ilgiyi anlayabilen, dünyanın gidişatını öngorebilen, daha doğrusu ABD’nin siyasetlerini önbakılırsan ona bakılırsa hareket edenler kazanır, en azından üzülmez kanaatindeyim. Örneğin deneyime istinaden diyebiliriz ki; 1-1,5 yıl ortasında bu gemilerin kıymeti bir anda yüzde 50-60 düşebilir. Bunları yeterli hesaplamak lazım. Bu ortada ben ABD faiz artıracak vs. diye kısa vadede ‘acayip tedbirli’ olmayı gerçek bulmuyorum. Acayip önlemli olmak da kimi vakit negatiftir. En epeyce yapılabilecek kusur bu diye düşünüyorum ‘Doğru tedbirli’ olmak gerekiyor.” açıklamasını yaptı.
10 yıllık kârı 6 ayda yaptılar
Gemi yatırımlarının hızlanmasındaki en büyük niçinlerden biri navlundaki rekor artışlar. Konteyner gemilerinde navlundaki artış, pandemi öncesine oranla yedi kata kadar çıkarken, Baltık Kuru Yük Endeksi (BDI) de son 11 yılın rekorunu kırarak 4 bin dolarlara dayandı. Kuru yük gemilerin günlük kira bedelleri, 10 kata yakın artarak 44 bin doları aştı. Armatörlük şirketleri bilhassa 2021 yılında tarihi karlılıklara imza attı. Hatta 10 yılda yapamadığı karı bu yılın birinci altı ayında yapan armatör var.
Yunanlılar genç gemileri topluyor
Memleketler arası gemi alım satım raporlarına nazaran, 2021’de en çok gemi alan da satan da Yunanlılar oldu. Yunanlı armatörler bu sayede filoyu gençleştiriyor. Yunanlılarla bir arada en çok yatırım yapanlar Çinli armatörler. Global çapta yeni gemi siparişleri de hızlandı. Bilhassa konteyner armatörleri siparişleri artırdı. Dünya çapında 2021 yılında verilen yeni siparişlerinin yüzde 45’ini konteyner gemileri oluşturuyor. MSC yüzden çok yeni siparişi verirken, dünyanın en büyük armatörlük şirketi Maersk de milyar dolarlık yatırımla filosu için onlarca gemi siparişi verdi.
“2008’de bölüme girenler ziyanlı çıktı”
Denizcilik dalının duayenlerinden ekonomist Harun Şişmanyazıcı, 2008’de de denizcilik piyasasında misal bir yükseliş yaşandığını hatırlatarak, yatırımcılara şu ikazları yapıyor: “2008’de navlunlar rekor düzeylerde yükseldiğinde, bölüme yeni oyuncular girdi. Gemi bulamadığı için malını göndermekte zorlananlar oldu. Navlunlar da rekor düzeylerde artınca ‘Biz bu paraları armatörlere vermeyelim’ dediler ve armatörlüğe soyundular. Bilhassa demirciler bu alana yatırım yapmıştı. Lakin ziyanlı çıktılar. Bu talebin uzun süreceğini düşünmüyorum. Dünya iktisadı verimliliğe bağlı bir artış getirmiyor. Bugünkü büyüme sürdürülebilir değil. ötürüsıyla bugüne bakıp gemi almak gelecek için riskli. Bunları uygun hesaplamak lazım.”
Konteyner gemi meblağları %120 arttı
Talep artışı, ikinci el başta olmak üzere gemi fiyatlarını son bir yılda değerli oranda artırdı. Türkiye’nin önde gelen brokerlerinden Marvel Denizcilik Genel Müdürü Levent Karaçelik, kuru yükte küçük tonaj gemilerin son bir yılda yüzde 20-50 içinde, handymax gemilerin yüzde 50-70 içinde ve konteyner gemilerinin yüzde 70-120 içinde arttığını söylemiş oldu.
Global ticaret yükünün yüzde 80’den çoksının taşındığı denizyolunda, pandemiyle bir arada yaşanan darboğazlar ve rekor düzeylere ulaşan navlun, tüm dünyada gemi alım-satım piyasasını hareketlendirdi. Günlük hasılatları 10 kata yakın artan gemiler, yatırımcının da iştahını kabarttı. Bir yandan mevcut armatörler filoyu büyütürken, öbür yandan besinden mobilya ve perakendeye kadar farklı dallardan yatırımcılar gemi yatırımı yapmaya başladı.
Armatörler, artan talebe karşılık verebilmek ve büyüyen pastadan daha fazla hisse almak için gemi yatırımlarını aartırırken, dal haricindekiler ise uzmanların da tabiri ile daha hayli ‘zorunluluktan’ bu alana giriyor. Yükünü göndermekte büyük badire yaşayan, hatta teslimat yapamadığı için müşteri kaybetmeye başlayan endüstriciler, navlun maliyetinin de son bir yılda yüzde 400’den çok artması ile devayı kendi lojistik ünitesini kurmakta buldu.
Global markalar gemiye yöneldi
Global çapta, perakende markalarından Walmart, Doller Tree ve Home Depot’un akabinde son olarak geçen hafta IKEA da gemi yatırımı yaptı. İsveçli mesken mobilyası perakendecisi Ikea, Noel öncesi rafl arı boşalınca, daha maliyetli bulunmasına karşın gemi kiralama yoluna gitti. IKEA yetkilileri, ABD’li yayın kuruluşu NBC News’e verdiği demeçte, charter gemileri kullanarak mal sevkiyatına başladığını, ayrıyeten mağazalarına mal taşımak için konteyner de satın aldığını doğruladı. Şirket yetkilileri, devam eden liman sıkışıklıkları niçiniyle sevkiyatların ertelendiğini ve stokların tükendiğini, bu sebeple lojistik süreci kendilerinin yönettiğini deklare etti.
Türk yatırımcı 13 gemi aldı
Türkiye’de gemi yatırımları hızlandı. Gemi Brokerleri Derneği (GBD Lideri Semih Dinçel, Clarkson’un raporuna nazaran, Türk yatırımcının yalnızca süyük tonajda 2021’in birinci yarısında 13 adet ikinci el gemi alımı gerçekleştirdiği deklare etti. Bu gemilerin yaş ortalaması 15, toplam tonaj ise 1 milyon DWT olarak rapor edildi. Türk yatırımcılar gemi yatırımında birinci yarıda küreselde 19. sırada yer aldı. 2021 yılında Türk armatörler, 9 yeni gemi siparişi verdi. Geçmişte verilen siparişler de dahil edildiğinde şu anda global tersanelerde Cins yatırımcının 93 yeni gemi siparişi var. Bu gemilerin toplam tonajı 2,1 milyon DWT. Türk sahipli gemi filosu 2020 yılı sonunda yaklaşık 29 Milyon DWT’ye ulaşmıştı.
OBA Makarna filoyu büyüttü
Türkiye’de bu yıl armatörlüğe soyunarak bölüm haricinden birinci gemi yatırımı yapan şirket, OBA Makarna olmuştu. Konteyner krizinin lojistikte yarattığı darboğazı aşmak için, birkaç ay evvel kendi armatörlük şirketini kuran dünyanın en büyük makarna üreticilerinden OBA, Savana Shipping’i kurarak, 8 bin tonluk 2 konteyner gemisiyle bir arada 10 bin adet de konteyner yatırımı yapmıştı. Armatörlük işini seven OBA Makarna, kısa müddette filoya yeni gemiler ekledi. 3. gemi yatırımını toplumsal medyadan, “İki gemi alalım bize kâfi dedik ancak girdiğimiz her dalda öncü olmayı hedefl eyen OBA Makarna idaresiyle filomuz gitgide artıyor. 3.gemimiz MV Hakan OBA’yı teslim aldık” paylaşımı ile duyurdu. Akabinde MV Keremcan OBA isimli 4. gemi filoya katıldı. DÜNYA’nın OBA Makarna yetkililerinden aldığı bilgiye nazaran, şirket bir süre evvel 5. gemi yatırımını da yaptı. Öbür yandan, OBA Makarna denizcilikten daha sonra yurt içi taşımalarını da kendi kurduğu TIR filosu ile yapma sonucu aldı. Bunun için 50 adetlik bir filo yatırımı yaptı. DÜNYA’ya konuşan denizcilik kesimi uzmanları, OBA Makarna üzere farklı kesime yeni oyuncuların gemi yatırımı yapmaya hazırlandığını söylemiş oldu.
Lojistikçiler de gemi almaya başladı
Ziraî besin dalının süratli büyüyen temsilcilerinden bir besin markasının da iki gemi ile dala giriş yaptığı öğrenildi. Öte yandan, nakliyat kesiminde faaliyet gösteren kimi forwarder ve karayolu lojistik firmaları da gemi yatırımı yapmaya başladı. Türkiye’de de ismini açıklamak istemeyen Mersinli iki lojistik firmasının birinci gemi yatırımlarını yaptığı bilgisine ulaşıldı. DÜNYA’ya konuşan Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Oral Erdoğan da dala giriş yapmayı planlayan en az iki firmanın olduğunu söylemiş oldu. Erdoğan, bu firmaların zorunluluktan bu yatırımı yapma sonucu aldıklarını vurguladı.
Bekmezci ailesi tanker piyasasına girdi
Dokumacılık bölümünün önde gelen yatırımcılarından Bekmezci ailesi, kuru yükten daha sonra tanker piyasasına da girdi. Dünyanın önde gelen denizcilik yayınlarından İngiliz Tradewinds’in haberine göre, kümeye bağlı Beks Denizcilik bünyesinde 8 adet kuru yük gemisi bulunan Bekmezci ailesi, Yunanlı armatörden aldığı eski bir gemi ile tanker piyasasına giriş yaptı. Bekmezci ailesinin daha fazla tanker yatırımı yapmayı planladığı belirtiliyor.
Devbulk’tan 8. gemi yatırımı
Türk Denizcilik şirketi Devbulk’un da yıllar daha sonra birinci genişleme atağını yaparak filoya 8. kuru yük gemisini eklediği belirtiliyor. Şirkete yakın kaynaklardan alınan bilgiye göre, Devbulk yeni gemi yatırımları için de fırsat kolluyor.
Medkon, 3 gemi aldı
Türkiye’nin önde gelen yerli armatörlük şirketlerinden Medkon Lines da artan müşteri talepleri doğrultusunda yatırımlarını hızlandırdı. Şirket bu yıl filosuna üç adet konteyner gemisi dahil etti. Konteyner parkını da 15 bin adedin üzerine taşıyan şirket, bu sayede birinci yarıda hedefl erinin de üzerinde büyüme sağladı. Medkon Lines Ülke İthalat Pazarlama Müdürü İstek Şen, geçen hafta DÜNYA’ya verdiği demeçte, “Çin’de yaşanan navlun artışları ve konteyner krizi ile bir arada ithalat yapan firmaların eser tedariğinde Türkiye üzere alternatif pazarlara yönelmesi iş hacmimizi artırdı. Bu niçinle filoyu büyütme sonucu aldık” yorumunu yapmıştı.
“Fırsat var, lakin önlemli olmak gerekiyor”
DÜNYA’ya konuşan denizcilik dalı uzmanları, gemi yatırımı yapmak için yanlışsız bir vakit olduğunu, fiyatların artmaya bir süre daha devam edebileceğini belirtirken, 2022 ve daha sonrası gelebilecek dalgalara karşı da yatırımcıları uyarıyor. Uzmanlar, hem mevcut birebir vakitte bilhassa kesime dışarıdan giren yatırımcıların geleceği düzgün planlaması gerektiği konusunda uyarıyor. Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Oral Erdoğan, periyot dönem yavaşlamalar olsa da dünya çapında yaklaşık bir buçuk yıl daha önemli bir üretim dalgası olacağını öngördüğünü, bu vakitte hakikat yatırımları yapanların çıkarlı çıkacağını söylemiş oldu. Dünya iktisadına istikamet veren ABD’den önümüzdeki yaklaşık bir yıl içerisinde panik yaratacak bir adımda bulunmasının beklemediğini söz eden Erdoğan, lakin 2022 ve daha sonrasında ABD’nin faizi artırmak, varlık alımlarını azaltmak ya da öteki bir tekniği uygulamak zorunda olduğunu belirterek, global bir kriz sendromunun kaçınılmaz olduğunu öne sürdü. Erdoğan, “ABD, mali büyümenin verdiği tesir ile kendi refah seviyesini muazzam artırmayı başarıyor. Ben buna bir manada refah manipülasyonu diyorum. ABD, olağan bir iktisadi niyet olarak kendi ülkesinin refahını patlatıyor. Başka ülkelerden bu refahı aslında transfer de ediyor. Karşılığında da biz size ileride ödeyeceğiz diyor. Lakin o ilerisi geldiğinde dünyaya niçinse daima kriz geliyor. Bu manada kriz olmadan ABD bu borçların bedelini dünyaya ödetemez. Tahminen de kriz kaçınılmaz. Bu bir iktisat siyaseti. Mikroda bir şirketin gemi almasını irdelerken, bir tarafta da makro manada bir ülkenin tüm dünyanın kaynakları ile kendi ülkesinin refahını yükselttiğini yaşıyoruz. Bu ilgiyi anlayabilen, dünyanın gidişatını öngorebilen, daha doğrusu ABD’nin siyasetlerini önbakılırsan ona bakılırsa hareket edenler kazanır, en azından üzülmez kanaatindeyim. Örneğin deneyime istinaden diyebiliriz ki; 1-1,5 yıl ortasında bu gemilerin kıymeti bir anda yüzde 50-60 düşebilir. Bunları yeterli hesaplamak lazım. Bu ortada ben ABD faiz artıracak vs. diye kısa vadede ‘acayip tedbirli’ olmayı gerçek bulmuyorum. Acayip önlemli olmak da kimi vakit negatiftir. En epeyce yapılabilecek kusur bu diye düşünüyorum ‘Doğru tedbirli’ olmak gerekiyor.” açıklamasını yaptı.
10 yıllık kârı 6 ayda yaptılar
Gemi yatırımlarının hızlanmasındaki en büyük niçinlerden biri navlundaki rekor artışlar. Konteyner gemilerinde navlundaki artış, pandemi öncesine oranla yedi kata kadar çıkarken, Baltık Kuru Yük Endeksi (BDI) de son 11 yılın rekorunu kırarak 4 bin dolarlara dayandı. Kuru yük gemilerin günlük kira bedelleri, 10 kata yakın artarak 44 bin doları aştı. Armatörlük şirketleri bilhassa 2021 yılında tarihi karlılıklara imza attı. Hatta 10 yılda yapamadığı karı bu yılın birinci altı ayında yapan armatör var.
Yunanlılar genç gemileri topluyor
Memleketler arası gemi alım satım raporlarına nazaran, 2021’de en çok gemi alan da satan da Yunanlılar oldu. Yunanlı armatörler bu sayede filoyu gençleştiriyor. Yunanlılarla bir arada en çok yatırım yapanlar Çinli armatörler. Global çapta yeni gemi siparişleri de hızlandı. Bilhassa konteyner armatörleri siparişleri artırdı. Dünya çapında 2021 yılında verilen yeni siparişlerinin yüzde 45’ini konteyner gemileri oluşturuyor. MSC yüzden çok yeni siparişi verirken, dünyanın en büyük armatörlük şirketi Maersk de milyar dolarlık yatırımla filosu için onlarca gemi siparişi verdi.
“2008’de bölüme girenler ziyanlı çıktı”
Denizcilik dalının duayenlerinden ekonomist Harun Şişmanyazıcı, 2008’de de denizcilik piyasasında misal bir yükseliş yaşandığını hatırlatarak, yatırımcılara şu ikazları yapıyor: “2008’de navlunlar rekor düzeylerde yükseldiğinde, bölüme yeni oyuncular girdi. Gemi bulamadığı için malını göndermekte zorlananlar oldu. Navlunlar da rekor düzeylerde artınca ‘Biz bu paraları armatörlere vermeyelim’ dediler ve armatörlüğe soyundular. Bilhassa demirciler bu alana yatırım yapmıştı. Lakin ziyanlı çıktılar. Bu talebin uzun süreceğini düşünmüyorum. Dünya iktisadı verimliliğe bağlı bir artış getirmiyor. Bugünkü büyüme sürdürülebilir değil. ötürüsıyla bugüne bakıp gemi almak gelecek için riskli. Bunları uygun hesaplamak lazım.”
Konteyner gemi meblağları %120 arttı
Talep artışı, ikinci el başta olmak üzere gemi fiyatlarını son bir yılda değerli oranda artırdı. Türkiye’nin önde gelen brokerlerinden Marvel Denizcilik Genel Müdürü Levent Karaçelik, kuru yükte küçük tonaj gemilerin son bir yılda yüzde 20-50 içinde, handymax gemilerin yüzde 50-70 içinde ve konteyner gemilerinin yüzde 70-120 içinde arttığını söylemiş oldu.