İrfan Tunççelik
ANKARA – Türkiye’nin birinci ve tek erişilebilir sinema şenliği olma özelliğini taşıyan Manisiz Sinemalar Şenliği (EFF) 10’uncu sefer gerçekleşti. Puruli Kültür Sanat tarafınca düzenlenen şenliğin birinci adresi Eskişehir, ikinci adresi ise Ankara oldu. Şenlik kapsamında gösterilen tüm sinemalar, sesli betimleme ve detaylı altyazı ile sinemaseverlere sunulurken şenlik müddeti boyunca biroldukca sinema eff2022.muvi.com adresi üzerinden de online olarak erişime açıldı.
Kültür ve sanatın, özelde sinemanın herkes için erişilebilir olmasını sağlamak emeliyle çeşitli aktiflik ve projeler düzenleyen Puruli Kültür Sanat’ın kurucularından, şenlik direktörü Ezgi Yalınalp, mani tanımayan şenliğin serüvenini anlattı. Şenliğin iştirakçileri ise tecrübelerini aktardı, engellilere yönelik kültür sanat alanında atılması gereken adımları sıraladı.
TÜM BİREYLER İÇİN ERİŞİLEBİLİR SİNEMA
Festivalin çağdaş Türkiye ve dünya sinemasının nitelikli örneklerini, bakılırsameyen ve duyamayan sinemaseverler için erişilebilir hale getirdiklerini belirten Ezgi Yalınalp, şenlik yerlerinin da ortopedik manisi olan bireylere uygun bulunmasına dikkat ettiklerini söylemiş oldu. Emellerinin pürüzü olsun ya da olmasın her insanın bir sinema şenliğini eşit şartlarda seyredebilmesini sağlamak olduğunu belirten Yalınalp, şenliği birinci düzenledikleri 2013 yılından bu yana “değişip dönüştüklerini” belirterek, “Geldiğimiz noktada sinemaya eşit erişim konusunda milletlerarası projeler yürüten ve bu hususta kelam sahibi bir kurum haline geldik” dedi.
Şenlik direktörü Ezgi Yalınalp
“Tüm bireyler için erişilebilir sinema” fikrinin nasıl geliştiğine de değinen Yalınalp, fikrin birinci vakit içinderda, “Bir ortada sinema izlemek mümkün mü? Görme, işitme, ortopedik mahzuru olan bireylerle, manisi olmayan şahıslar bir sinema şenliğini eşit şartlar altında takip edebilir mi?” üzere sorulardan ortaya çıktığını aktardı. Daha evvelki tecrübelerden yola çıkarak, daha kapsayıcı bir gösterimin mümkün olup olamayacağını merak ettiklerini, bu çerçevede çalışmalarına başladıklarını tabir eden Yalınalp, kelamlarına şöyleki devam etti:
“Ortopedik manisi olan, görme manisi ya da işitme pürüzü olan bir insan da öteki beşerlerle eşit şartlar altında sinema seyredebilmeli. Nasıl bir mimar bir binayı tasarlarken orayı erişilebilir yapmak zorundaysa, kültür sanat aktifliğini tasarlarken de tıpkı biçimde bütün bileşenlerin erişilebilir olması üzerine düşünmek gerekiyor. bu biçimde bir dünyada hayatıyoruz lakin fikir olarak bunun mümkün olduğunu, şenliği 10 yıldır yaparak ortaya koymuş olduk.”
‘ERİŞEBİLİR ŞENLİKLER AĞI’ KURULDU
Engelsiz şenliğin, yalnızca erişim sorunu yaşayan sinemaseverler için düzenlenen bir şenlik olmadığını lakin şenlik odağının erişilebilirlik olduğunu belirten Yalınalp, geçen on yılda şenlik formatında değişim ve dönüşümler yaşandığını söylemiş oldu. Şenlikteki erişilebilirlik uygulamalarını geliştirebilmek için yurtharicindeki şenlikleri yakından takip ettiklerini aktaran Yalınalp, “Yakından takip ettiğimiz, yerinde ziyaret ettiğimiz ve diyalog kurduğumuz emsal şenliklerle bir ağ kurduk. Avrupa’da yer alan 5 farklı erişilebilir sinema şenliğiyle kurduğumuz bu ağın ismi ‘BE IN!’ yani ‘Erişilebilir Şenlikler Ağı’” dedi.
Kurucusu oldukları ağ ile ortaklaşa çalışmalarının önümüzdeki periyotta de devam edeceğini söz eden Yalınalp, müsabakalı seçkilerin yanı sıra farklı tematik başlıklar altında farklı öyküleri seyirciyle buluşturduklarını söylemiş oldu.
‘KÜLTÜR SİYASETLERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ GEREKİYOR’
Festival programında sanatsal niteliği yüksek sinemalara yer vermeye itina gösterdiklerini lisana getiren Yalınalp, vizyonda ya da dijital platformlarda gösterilme bahtı bulamamış ya da az bulmuş, bağımsız sinemalara öncelik verildiğini kaydetti. Türkiye’de engelli bireylerin sinema aktifliklerine iştirakin önündeki manilere dikkati çeken Yalınalp, proje kapsamında görme, duyma ve ortopedik olmak üzere 3 farklı engelli kümesinden toplam 296 kişi ile anket yaptıklarını belirterek, şu biçimde devam etti:
“Sinemaya eşit erişim için yapılması gereken hayli sayıda yasal düzenleme var, ayrıyeten kültür siyasetlerinin da bu husus göz önüne alınarak değiştirilmesi gerekiyor. Bağımsız kuruluşların kültür sanat etkinliklerini erişilebilir yapması maalesef kâfi değil. Soruna daha bütüncül bakabilmek, sinema ve erişilebilirlik alanında çalışan aktörlerin ve siyaset yapıcıların diyalog içine girerek bir ortada hareket etmesi gerekiyor. Yalnızca Türkiye’de değil, dünyada da kültür-sanata erişim konusu yeni yeni konuşulmaya başlandı. Bunun temel bir insan hakkı olduğunu idrak etmemiz ve buna göre daha bütüncül siyasetler oluşturmamız gerekiyor. Tekil uğraşlar natürel ki var fakat adımları büyütmek için siyaset yapıcıların mevzuya el atması koşul.”
‘FESTİVAL MANİSİZ LAKİN KENT ENGELLİ’
Festivali birinci günden bu yana takip ettiğini söyleyen ortopedik engelli Fedakâr Haydar Özdemir, şenliğin erişilebilirliği ön plana aldığını belirtti. “Festival manisiz ancak kent engelli” diyen Özdemir, mimari engelliliğe işaret ederek şu biçimde konuştu:
“Şehir hiç bir vakit engellilere bakılırsa dizayn edilmiyor, engelliler düşünülmüyor. AVM’ler haricinde başka sinema salonları erişilebilir değil, birden fazla yerde asansör bile yok. Asansör olsa bile kent ortasındaki yerlere ulaşmak başlı başına bir zorluk. kimi vakit bir kaldırım, bir merdiven, kimi vakit de bir insan bile mani çıkartabilir. Türkiye’de engelli bireyler için erişilebilir yerler kâfi değil. Devletin kültür-sanat yerleri bile erişime uygun değil. Kent yahut yer dizayn edilirken engelli bireylerin fikri alınmalı. Şu an bulunduğumuz yerde daha evvel asansör yoktu. Burada sinema izlemeye gelirken birinin sırtında çıktım üste. Bu sıkıntıların tahlili fazlaca çok kolay, bu rampa ya da asansör olabilir.”
Fedakâr Haydar Özdemir
‘TÜRKİYE SİNEMASININ ENGELLİLERE BAKIŞI PROBLEMLİ’
Engellilere yönelik dünya sinemasında yeterli örnekler olduğunu ancak Türkiye sinemasının sorunlu bir bakış açısının olduğunu söz eden Özdemir, “Sakatlar, karikatür üzere, daima mutsuz olan, gereksiz muhabbet diyalogları, bunalımlı, konutunda çıkmayan, aksi, hızsız, daima sorunları ile çevreyi mutsuz eden beşerler olarak tasvir ediliyor ve o denli anlatılıyor” dedi.
“Bizim sinemamız sakatlara sorunlu bakıyor” diyen Özdemir, “Eğer engellileri anlatacaksanız bir sürü şey anlatabilirsiniz. Aşk ömrünü, günlük hayatını, iş yerlerinde maruz kaldıkları mobbingi anlatabilirsiniz. Acınacak, dilenen birilerine muhtaç, kendi ömrü olmayan, aciz bir fotoğraf çiziliyor. bu biçimde bir kültür var bu coğrafyada. Bu, haliyle sinemaya da yansıyor. Bizim sinemamız sakatlara sorunlu bakıyor. Eşit yurttaşlık olursa her insanın her yere erişebileceğine inanıyorum” tabirlerini kullandı.
‘FESTİVAL BİZİM İÇİN ÖNEMLİ’
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) öğrencilerinden Coşkun Altun da şenliği takip eden izleyicilerden biri. Bu yılki seçki programını beğendiğini söyleyen Altun, Türkiye’de sanat sinemalarına iştirakin ve ilginin az olduğunu, sesli betimlemelerin sanat sinemalarında büyük bir tesir yarattığını söz etti. Erişilebilir yerlerin kâfi olmadığını da kelamlarına ekleyen Altun, bunun çözülmesi gerektiğini, şenliğin kendileri için kıymetli olduğunu ve devamını dilediğini söylemiş oldu.
Coşkun Altun
İzleyicilerden Sencer Demen ise şenliğe birinci kere katılanlardan. Şenliğin kendisi için farklı bir tecrübe olduğunu söyleyen Demen, “Toplumsal sıkıntılara hassas biri olarak, bu biçimde bir aktifliğin düzenlenmiş olması ilgimi çekti ve katılmak istedim” dedi. Şenliğin programını verimli bulduğunu ifaden eden Demen, Türkiye’nin her kentinde bu biçimde aktifliklerin düzenlenmesi gerektiğini vurguladı. Demen, şenlikte izlediği Ferit Karahan’ın yönettiği “Okul Tıraşı” sinemasından etkilendiğini belirterek, “Türkiye toplumunun gerçeğiydi. Aslında, bugün var olan problemlerimizin, epeyce evvelde sebep olduğu niçinleri önümüze koyan bir filmdi” dedi.
Engelli bireylerin Türkiye’de negatif hislerle anıldığına işaret eden Demen, “normal” diye tanımlanan insanların sahip olduğu tüm haklara, engellilerin de sahip olması gerektiğini söz ederek, “Önce zihniyet ihtilaline gereksinimimiz var. Gerisi çorap söküğü üzere bizatihi gelecektir. Sinemaya, tiyatroya gitmek, gezmek, konser ve sosyo-kültürel bütün etkinliklere gidebilmek her insanın hakkıdır. Engelli bireylere karşı uygulanan yanlış siyaset ve telaffuzlar terk edilmelidir” diye konuştu.
ANKARA – Türkiye’nin birinci ve tek erişilebilir sinema şenliği olma özelliğini taşıyan Manisiz Sinemalar Şenliği (EFF) 10’uncu sefer gerçekleşti. Puruli Kültür Sanat tarafınca düzenlenen şenliğin birinci adresi Eskişehir, ikinci adresi ise Ankara oldu. Şenlik kapsamında gösterilen tüm sinemalar, sesli betimleme ve detaylı altyazı ile sinemaseverlere sunulurken şenlik müddeti boyunca biroldukca sinema eff2022.muvi.com adresi üzerinden de online olarak erişime açıldı.
Kültür ve sanatın, özelde sinemanın herkes için erişilebilir olmasını sağlamak emeliyle çeşitli aktiflik ve projeler düzenleyen Puruli Kültür Sanat’ın kurucularından, şenlik direktörü Ezgi Yalınalp, mani tanımayan şenliğin serüvenini anlattı. Şenliğin iştirakçileri ise tecrübelerini aktardı, engellilere yönelik kültür sanat alanında atılması gereken adımları sıraladı.
TÜM BİREYLER İÇİN ERİŞİLEBİLİR SİNEMA
Festivalin çağdaş Türkiye ve dünya sinemasının nitelikli örneklerini, bakılırsameyen ve duyamayan sinemaseverler için erişilebilir hale getirdiklerini belirten Ezgi Yalınalp, şenlik yerlerinin da ortopedik manisi olan bireylere uygun bulunmasına dikkat ettiklerini söylemiş oldu. Emellerinin pürüzü olsun ya da olmasın her insanın bir sinema şenliğini eşit şartlarda seyredebilmesini sağlamak olduğunu belirten Yalınalp, şenliği birinci düzenledikleri 2013 yılından bu yana “değişip dönüştüklerini” belirterek, “Geldiğimiz noktada sinemaya eşit erişim konusunda milletlerarası projeler yürüten ve bu hususta kelam sahibi bir kurum haline geldik” dedi.
Şenlik direktörü Ezgi Yalınalp
“Tüm bireyler için erişilebilir sinema” fikrinin nasıl geliştiğine de değinen Yalınalp, fikrin birinci vakit içinderda, “Bir ortada sinema izlemek mümkün mü? Görme, işitme, ortopedik mahzuru olan bireylerle, manisi olmayan şahıslar bir sinema şenliğini eşit şartlar altında takip edebilir mi?” üzere sorulardan ortaya çıktığını aktardı. Daha evvelki tecrübelerden yola çıkarak, daha kapsayıcı bir gösterimin mümkün olup olamayacağını merak ettiklerini, bu çerçevede çalışmalarına başladıklarını tabir eden Yalınalp, kelamlarına şöyleki devam etti:
“Ortopedik manisi olan, görme manisi ya da işitme pürüzü olan bir insan da öteki beşerlerle eşit şartlar altında sinema seyredebilmeli. Nasıl bir mimar bir binayı tasarlarken orayı erişilebilir yapmak zorundaysa, kültür sanat aktifliğini tasarlarken de tıpkı biçimde bütün bileşenlerin erişilebilir olması üzerine düşünmek gerekiyor. bu biçimde bir dünyada hayatıyoruz lakin fikir olarak bunun mümkün olduğunu, şenliği 10 yıldır yaparak ortaya koymuş olduk.”
‘ERİŞEBİLİR ŞENLİKLER AĞI’ KURULDU
Engelsiz şenliğin, yalnızca erişim sorunu yaşayan sinemaseverler için düzenlenen bir şenlik olmadığını lakin şenlik odağının erişilebilirlik olduğunu belirten Yalınalp, geçen on yılda şenlik formatında değişim ve dönüşümler yaşandığını söylemiş oldu. Şenlikteki erişilebilirlik uygulamalarını geliştirebilmek için yurtharicindeki şenlikleri yakından takip ettiklerini aktaran Yalınalp, “Yakından takip ettiğimiz, yerinde ziyaret ettiğimiz ve diyalog kurduğumuz emsal şenliklerle bir ağ kurduk. Avrupa’da yer alan 5 farklı erişilebilir sinema şenliğiyle kurduğumuz bu ağın ismi ‘BE IN!’ yani ‘Erişilebilir Şenlikler Ağı’” dedi.
Kurucusu oldukları ağ ile ortaklaşa çalışmalarının önümüzdeki periyotta de devam edeceğini söz eden Yalınalp, müsabakalı seçkilerin yanı sıra farklı tematik başlıklar altında farklı öyküleri seyirciyle buluşturduklarını söylemiş oldu.
‘KÜLTÜR SİYASETLERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ GEREKİYOR’
Festival programında sanatsal niteliği yüksek sinemalara yer vermeye itina gösterdiklerini lisana getiren Yalınalp, vizyonda ya da dijital platformlarda gösterilme bahtı bulamamış ya da az bulmuş, bağımsız sinemalara öncelik verildiğini kaydetti. Türkiye’de engelli bireylerin sinema aktifliklerine iştirakin önündeki manilere dikkati çeken Yalınalp, proje kapsamında görme, duyma ve ortopedik olmak üzere 3 farklı engelli kümesinden toplam 296 kişi ile anket yaptıklarını belirterek, şu biçimde devam etti:
“Sinemaya eşit erişim için yapılması gereken hayli sayıda yasal düzenleme var, ayrıyeten kültür siyasetlerinin da bu husus göz önüne alınarak değiştirilmesi gerekiyor. Bağımsız kuruluşların kültür sanat etkinliklerini erişilebilir yapması maalesef kâfi değil. Soruna daha bütüncül bakabilmek, sinema ve erişilebilirlik alanında çalışan aktörlerin ve siyaset yapıcıların diyalog içine girerek bir ortada hareket etmesi gerekiyor. Yalnızca Türkiye’de değil, dünyada da kültür-sanata erişim konusu yeni yeni konuşulmaya başlandı. Bunun temel bir insan hakkı olduğunu idrak etmemiz ve buna göre daha bütüncül siyasetler oluşturmamız gerekiyor. Tekil uğraşlar natürel ki var fakat adımları büyütmek için siyaset yapıcıların mevzuya el atması koşul.”
‘FESTİVAL MANİSİZ LAKİN KENT ENGELLİ’
Festivali birinci günden bu yana takip ettiğini söyleyen ortopedik engelli Fedakâr Haydar Özdemir, şenliğin erişilebilirliği ön plana aldığını belirtti. “Festival manisiz ancak kent engelli” diyen Özdemir, mimari engelliliğe işaret ederek şu biçimde konuştu:
“Şehir hiç bir vakit engellilere bakılırsa dizayn edilmiyor, engelliler düşünülmüyor. AVM’ler haricinde başka sinema salonları erişilebilir değil, birden fazla yerde asansör bile yok. Asansör olsa bile kent ortasındaki yerlere ulaşmak başlı başına bir zorluk. kimi vakit bir kaldırım, bir merdiven, kimi vakit de bir insan bile mani çıkartabilir. Türkiye’de engelli bireyler için erişilebilir yerler kâfi değil. Devletin kültür-sanat yerleri bile erişime uygun değil. Kent yahut yer dizayn edilirken engelli bireylerin fikri alınmalı. Şu an bulunduğumuz yerde daha evvel asansör yoktu. Burada sinema izlemeye gelirken birinin sırtında çıktım üste. Bu sıkıntıların tahlili fazlaca çok kolay, bu rampa ya da asansör olabilir.”
Fedakâr Haydar Özdemir
‘TÜRKİYE SİNEMASININ ENGELLİLERE BAKIŞI PROBLEMLİ’
Engellilere yönelik dünya sinemasında yeterli örnekler olduğunu ancak Türkiye sinemasının sorunlu bir bakış açısının olduğunu söz eden Özdemir, “Sakatlar, karikatür üzere, daima mutsuz olan, gereksiz muhabbet diyalogları, bunalımlı, konutunda çıkmayan, aksi, hızsız, daima sorunları ile çevreyi mutsuz eden beşerler olarak tasvir ediliyor ve o denli anlatılıyor” dedi.
“Bizim sinemamız sakatlara sorunlu bakıyor” diyen Özdemir, “Eğer engellileri anlatacaksanız bir sürü şey anlatabilirsiniz. Aşk ömrünü, günlük hayatını, iş yerlerinde maruz kaldıkları mobbingi anlatabilirsiniz. Acınacak, dilenen birilerine muhtaç, kendi ömrü olmayan, aciz bir fotoğraf çiziliyor. bu biçimde bir kültür var bu coğrafyada. Bu, haliyle sinemaya da yansıyor. Bizim sinemamız sakatlara sorunlu bakıyor. Eşit yurttaşlık olursa her insanın her yere erişebileceğine inanıyorum” tabirlerini kullandı.
‘FESTİVAL BİZİM İÇİN ÖNEMLİ’
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) öğrencilerinden Coşkun Altun da şenliği takip eden izleyicilerden biri. Bu yılki seçki programını beğendiğini söyleyen Altun, Türkiye’de sanat sinemalarına iştirakin ve ilginin az olduğunu, sesli betimlemelerin sanat sinemalarında büyük bir tesir yarattığını söz etti. Erişilebilir yerlerin kâfi olmadığını da kelamlarına ekleyen Altun, bunun çözülmesi gerektiğini, şenliğin kendileri için kıymetli olduğunu ve devamını dilediğini söylemiş oldu.
Coşkun Altun
İzleyicilerden Sencer Demen ise şenliğe birinci kere katılanlardan. Şenliğin kendisi için farklı bir tecrübe olduğunu söyleyen Demen, “Toplumsal sıkıntılara hassas biri olarak, bu biçimde bir aktifliğin düzenlenmiş olması ilgimi çekti ve katılmak istedim” dedi. Şenliğin programını verimli bulduğunu ifaden eden Demen, Türkiye’nin her kentinde bu biçimde aktifliklerin düzenlenmesi gerektiğini vurguladı. Demen, şenlikte izlediği Ferit Karahan’ın yönettiği “Okul Tıraşı” sinemasından etkilendiğini belirterek, “Türkiye toplumunun gerçeğiydi. Aslında, bugün var olan problemlerimizin, epeyce evvelde sebep olduğu niçinleri önümüze koyan bir filmdi” dedi.
Engelli bireylerin Türkiye’de negatif hislerle anıldığına işaret eden Demen, “normal” diye tanımlanan insanların sahip olduğu tüm haklara, engellilerin de sahip olması gerektiğini söz ederek, “Önce zihniyet ihtilaline gereksinimimiz var. Gerisi çorap söküğü üzere bizatihi gelecektir. Sinemaya, tiyatroya gitmek, gezmek, konser ve sosyo-kültürel bütün etkinliklere gidebilmek her insanın hakkıdır. Engelli bireylere karşı uygulanan yanlış siyaset ve telaffuzlar terk edilmelidir” diye konuştu.