Gözlerin görme sisteminde yalnızca kamera nazaranvi gördüğünü belirten Göz Vakfı Yıldırım Göz Merkezi tabiplerinden Op. Dr. Fatma Altınsoy, “Baktığımız cisimlerin algılanması yani gözün gönderdiği imajların işlenmesi aslında beynimizde gerçekleşir. özetlemek gerekirsesı, aslında beynimizle görürüz. Beyindeki görme merkezinin gelişmesi, olgunlaşıp tam kapasiteyle çalışabilmesi için, her iki gözün de birebir cismin, birebir ya da fazlaca yakın kalitedeki manzaralarını beyne göndermesi gerekir. Görme merkezine gelen imajlar kıymetlendirilir, eşit ise, iki gözün imajını beynimiz tek manzara olarak birleştirilir ve derinlik algısı, 3d görme oluşur. Gözlerden gelen manzara eşit kalitede değilse ya da şaşılık niçiniyle her iki göz farklı imgeyi beyne yolluyorsa, görme merkezi bu karışıklığı yok etmek için yeterli manzara sağlayan gözden gelen ihtarları tercih eder, öbür gözden gelen ikazları gereğince işlemez, o gözden gelen imajlar iptal edilir ve bu o gözün tembelleşmesine yol açar” tabirlerini kullandı.
İÇE KAYMALARDA GÖZ TEMBELLİĞİ DAHA SIKTIR
Şaşılık, tek ya da iki taraflı yüksek göz bozuklukları, gözbebeğinin birçoklarını kapatan kapak düşüklükleri, doğumsal kataraktlar, doğumsal glokom ve korneadaki kesiflikler en önemli tembellik sebepleri olduğunu söyleyen Altınsoy, “Özellikle tek gözdeki içe kaymalarda göz tembelliği (ambliopi) daha sıktır, dışa kaymalar bu mevzuda biraz daha şanslıdır. Göz bozuklukları öteki temel tembellik niçinidir. İki beğenilen de yüksek bozukluk ya da bir beğenilen başkasından 2 numara ve daha fazla fark oluşu tembelliği tetikleyebilir. Bilhassa hipermetroplarda görme tembelliği daha kolay oluşur. Tembellik gelişmeninde birinci birkaç yıl hayli kıymetlidir. Ambliop ne kadar erken yaşta başladı ise o kadar ağır seyreder, ne kadar erken saptanırsa tedavi bahtı o kadar yüksektir. Bu bilgi bize erken yaşta göz muayenesinin kıymetini birkez daha hatırlatmalıdır. Toplumdaki görme tembelliği oranını düşündüğümüzde, 25 kişilik bir ana sınıfında 1 çocuğun göz tembelliği olma mümkünlüğü ve onun bizim çocuğumuz olma mümkünlüğünü hatırlamalı ve çocuklardaki göz muayenelerini tıpkı aşı takvimi üzere hiç bir şikayet olmasa da yapılması gereken rutin muayene olarak düşünmeliyiz” diye konuştu.
ERKEN TEDAVİDE MUVAFFAKİYET TALİHİ YÜKSEKTİR
Bu niçinle ailesinde göz bozukluğu/ tembellik hikayesi olsun olmasın her çocuğun birinci 1 yaşta, o devir kaçırıldıysa birinci 2 yaşta, daha sonrasında 4. ve ilkokul öncesi 6. yaşta rutin göz muayenelerinin yapılması gerektiğini belirten Op. Dr. Fatma Altınsoy, “Muayene sırasında damla damlatılarak ölçümler yapılmalıdır. bu biçimdece kataraktlar ve bebeklik çağı göz içi tümörleri üzere ender fakat önemli durumlar saptanabilir, hatta yüksek göz bozuklukları erken periyotta saptanabilirse tembellik önlenebilir ya da tedavisine başlanabilir. Tedavi ne kadar erken başlanırsa muvaffakiyet bahtı o kadar yüksek olacaktır. Görme tembelliğinde ailelerin yaptığı en temel yanılgı çocuğun şikayet söylemediği için muayeneye getirilmemesidir. Bebek ve küçük çocukların göz bozukluğunu saptamak için çocukların konuşabilmesi gerekmez. Damla daha sonrası farklı usullerle göz bozukluğu dereceleri saptanabilir. Çocuğun konuşup görüp görmediğini tabir edecek yaşa gelişinin beklenmesi geri dönülemez bir gecikme yaratabilir. Ayrıyeten, tembellik sıklıkla tek taraflı olduğundan, çocuk sağlam gözüyle gördüğünden, gözü kapatıp denetim etmediyse tek gözünün az gördü ğünü farketmemiş olabilir. Görme tembelliğine bağlı olarak tek gözünün görmediğini ehliyet ya da askerlik muayenesi sırasında fark eden hastalar ne yazık ki azımsanmayacak kadar oldukçatur” halinde konuştu.
BEBEĞİN TEK GÖZÜ KAPATILINCA YANSISINA BAKILMALI
Bebeğin her bir gözünü başka ayrı kapatıp, tek gözün kapatılmasına reaksiyon verip vermediğinin gözlenmesi gerektiğini söyleyen Altınsoy kelamlarına şöyleki devam etti: “Tembel gözle nazaranmediği için sağlam gözün kapatılmasını engellemeye çalışabilir). Çocuğun takibinin izlenmesi, oyuncaklara ilgisinin olup olmadığı, sık göz kırpma, gözlerini fazlaca fazla oğuşturma, başını bir istikamete yanlışsız eğik tutma, televizyona ilgisizlik, tam goremediği için el göz uyumun kâfi gelişememesine bağlı emeklemede gerilik göz bozuklukları ile ilgili uyarıcı bulgular olabilir. Büyük çocuklarda sinemedaki 3d imajları algılayamama da binoküler görme bozukluğunu gösterir. Gözlerde titreme, gözbebeğinde beyazlık, gözlerde ağır kızarıklık ve ışıktan rahatsızlık, fotoğrafalar bir gözbebeğinin kırmızı lakin ötekinin beyaz çıkması da önemli göz hastalıklarının bulguları olabilir.”
8-10 YAŞTAN daha sonra NE YAZIK Kİ MUVAFFAKİYET PEK MÜMKÜN DEĞİLDİR
Görme tembelliği tedavisinde başarıyı etkileyen en kıymetli faktör hastanın yaşı ve başlangıç görme seviyesi olduğunu belirten Altınsoy, “Hasta hayli küçük yaşta tedaviye başlatılabilirse, karşılık hem daha süratli birebir vakitte daha yeterli olmaktadır. Teşhis sırasındaki görme ne kadar düşükse sonuç o kadar başarısız olur ya da daha uzun periyodik tedavi gerekir. Kritik müddet geçtiğinde yani 8-10 yaştan daha sonra ne yazık ki muvaffakiyet pek mümkün değildir. Bu çocuklar, hayat uzunluğu az görmeye mahkûm olurlar, tek taraflı olgularda 3d görme gerektiren bir hayli mesleği yapamazlar ve daha kıymetlisi görme tembelliği olan şahısların sağlam gözlerinin travmadan etkilenme riskleri iki gözü de âlâ nazarannlerden epey daha yüksektir. Tedavide birinci yapılması gereken, hastanın var olan refraksiyon kusurunun tam olarak düzeltilmesi yani gözlük muhtaçlığının giderilmesidir. Yalnızca gözlük takmak bile görmede kısmi artış sağlar” dedi.
MUVAFFAKİYET ORANI YÜZDE 30-90 ORTASINDA DEĞİŞMEKTEDİR
Ambliopinin temel tedavisi, sağlam gözün kapatılması olduğunu belirten Fatma Altınsoy kelamlarını şöyleki sürdürdü, “Kapama tedavisi, birinci kere 1100 yıl evvel, ülkemiz hudutları ortasındaki Harran da doğan arap alım İbni Kurra tarafınca önerilmiştir. Bugün de farklı teknikler denenmekle bir arada en tesirli tedavi kapamadır. Tedavide emel, yeterli bakılırsan gözün belli bir süre kapatılıp, beyne tek gözün var iletisi vermek ve görme merkezini tembel gözle görmeye zorlamaktır. Kapamanın mühleti çocuğun yaşına ve tembelliğin düzebir daha uygun olarak ayarlanmalı ve nizamlı aralıklarla görme takibi yapılmalıdır. Kapama pamuk ya da peçeteyle değil, cilde yapışan göz kapama bandları ile, tertipli olarak yapılmalı, var ise gözlük kesinlikle takılı olmalıdır. Bilhassa yakın görmenin çalıştırılacağı antrenmanların tercih edilmesi daha uygun olur. Tedavide hekim deneyimi, doktor- aile ahengi ve ailenin düzgün bilgilendirilmesi fazlaca değerlidir. Ailenin, kapamanın yanıtına bakılırsa aylar hatta yıllar uzunluğu istikrarla devam edebileceğini anlaması gerekir. Görme eşitlenene, ya da gözün kapamaya yanıt vermediğinden emin olunana dek kapamaya devam edilmelidir. Orta dereceli tembelliği olanlarda tedavi ile muvaffakiyet oranı yüzde 30-90 içinde değişmektedir. Kapama tedavisinin gereğinden uzun ya da yanlış göze yapılmasının, epey üzücü olarak kapatılan sağlam beğenilen tembellik oluşturabileceği unutulmamalıdır. Geriye dönüş olmaması için kapamanın birden kesilmemesi, kademeli olarak az azaltılarak kesilmesi kıymetlidir.”
BİRİNCİ 2 YAŞTA GÖZ MUAYENESİ KOŞUL
Her çocuğun birinci 2 yaşta kesinlikle göz muayenesi yaptırması erken teşhis ve yüz güldürücü sonuçlara ulaşmak için hayli değerli bir avantaj sağladığını söyleyen Altınsoy kelamlarını şöyleki noktaladı: “Görme tembelliği tedavisinde süreç uzun ve vakit zaman yıpratıcı olabilse de gerçek tedavi, sıkı izlem, yanlışsız yönlendirme, disiplin ve çabayla, olabilecek en yeterli görme düzeyine ulaşmak mümkündür”
KAYNAK: DHA
İÇE KAYMALARDA GÖZ TEMBELLİĞİ DAHA SIKTIR
Şaşılık, tek ya da iki taraflı yüksek göz bozuklukları, gözbebeğinin birçoklarını kapatan kapak düşüklükleri, doğumsal kataraktlar, doğumsal glokom ve korneadaki kesiflikler en önemli tembellik sebepleri olduğunu söyleyen Altınsoy, “Özellikle tek gözdeki içe kaymalarda göz tembelliği (ambliopi) daha sıktır, dışa kaymalar bu mevzuda biraz daha şanslıdır. Göz bozuklukları öteki temel tembellik niçinidir. İki beğenilen de yüksek bozukluk ya da bir beğenilen başkasından 2 numara ve daha fazla fark oluşu tembelliği tetikleyebilir. Bilhassa hipermetroplarda görme tembelliği daha kolay oluşur. Tembellik gelişmeninde birinci birkaç yıl hayli kıymetlidir. Ambliop ne kadar erken yaşta başladı ise o kadar ağır seyreder, ne kadar erken saptanırsa tedavi bahtı o kadar yüksektir. Bu bilgi bize erken yaşta göz muayenesinin kıymetini birkez daha hatırlatmalıdır. Toplumdaki görme tembelliği oranını düşündüğümüzde, 25 kişilik bir ana sınıfında 1 çocuğun göz tembelliği olma mümkünlüğü ve onun bizim çocuğumuz olma mümkünlüğünü hatırlamalı ve çocuklardaki göz muayenelerini tıpkı aşı takvimi üzere hiç bir şikayet olmasa da yapılması gereken rutin muayene olarak düşünmeliyiz” diye konuştu.
ERKEN TEDAVİDE MUVAFFAKİYET TALİHİ YÜKSEKTİR
Bu niçinle ailesinde göz bozukluğu/ tembellik hikayesi olsun olmasın her çocuğun birinci 1 yaşta, o devir kaçırıldıysa birinci 2 yaşta, daha sonrasında 4. ve ilkokul öncesi 6. yaşta rutin göz muayenelerinin yapılması gerektiğini belirten Op. Dr. Fatma Altınsoy, “Muayene sırasında damla damlatılarak ölçümler yapılmalıdır. bu biçimdece kataraktlar ve bebeklik çağı göz içi tümörleri üzere ender fakat önemli durumlar saptanabilir, hatta yüksek göz bozuklukları erken periyotta saptanabilirse tembellik önlenebilir ya da tedavisine başlanabilir. Tedavi ne kadar erken başlanırsa muvaffakiyet bahtı o kadar yüksek olacaktır. Görme tembelliğinde ailelerin yaptığı en temel yanılgı çocuğun şikayet söylemediği için muayeneye getirilmemesidir. Bebek ve küçük çocukların göz bozukluğunu saptamak için çocukların konuşabilmesi gerekmez. Damla daha sonrası farklı usullerle göz bozukluğu dereceleri saptanabilir. Çocuğun konuşup görüp görmediğini tabir edecek yaşa gelişinin beklenmesi geri dönülemez bir gecikme yaratabilir. Ayrıyeten, tembellik sıklıkla tek taraflı olduğundan, çocuk sağlam gözüyle gördüğünden, gözü kapatıp denetim etmediyse tek gözünün az gördü ğünü farketmemiş olabilir. Görme tembelliğine bağlı olarak tek gözünün görmediğini ehliyet ya da askerlik muayenesi sırasında fark eden hastalar ne yazık ki azımsanmayacak kadar oldukçatur” halinde konuştu.
BEBEĞİN TEK GÖZÜ KAPATILINCA YANSISINA BAKILMALI
Bebeğin her bir gözünü başka ayrı kapatıp, tek gözün kapatılmasına reaksiyon verip vermediğinin gözlenmesi gerektiğini söyleyen Altınsoy kelamlarına şöyleki devam etti: “Tembel gözle nazaranmediği için sağlam gözün kapatılmasını engellemeye çalışabilir). Çocuğun takibinin izlenmesi, oyuncaklara ilgisinin olup olmadığı, sık göz kırpma, gözlerini fazlaca fazla oğuşturma, başını bir istikamete yanlışsız eğik tutma, televizyona ilgisizlik, tam goremediği için el göz uyumun kâfi gelişememesine bağlı emeklemede gerilik göz bozuklukları ile ilgili uyarıcı bulgular olabilir. Büyük çocuklarda sinemedaki 3d imajları algılayamama da binoküler görme bozukluğunu gösterir. Gözlerde titreme, gözbebeğinde beyazlık, gözlerde ağır kızarıklık ve ışıktan rahatsızlık, fotoğrafalar bir gözbebeğinin kırmızı lakin ötekinin beyaz çıkması da önemli göz hastalıklarının bulguları olabilir.”
8-10 YAŞTAN daha sonra NE YAZIK Kİ MUVAFFAKİYET PEK MÜMKÜN DEĞİLDİR
Görme tembelliği tedavisinde başarıyı etkileyen en kıymetli faktör hastanın yaşı ve başlangıç görme seviyesi olduğunu belirten Altınsoy, “Hasta hayli küçük yaşta tedaviye başlatılabilirse, karşılık hem daha süratli birebir vakitte daha yeterli olmaktadır. Teşhis sırasındaki görme ne kadar düşükse sonuç o kadar başarısız olur ya da daha uzun periyodik tedavi gerekir. Kritik müddet geçtiğinde yani 8-10 yaştan daha sonra ne yazık ki muvaffakiyet pek mümkün değildir. Bu çocuklar, hayat uzunluğu az görmeye mahkûm olurlar, tek taraflı olgularda 3d görme gerektiren bir hayli mesleği yapamazlar ve daha kıymetlisi görme tembelliği olan şahısların sağlam gözlerinin travmadan etkilenme riskleri iki gözü de âlâ nazarannlerden epey daha yüksektir. Tedavide birinci yapılması gereken, hastanın var olan refraksiyon kusurunun tam olarak düzeltilmesi yani gözlük muhtaçlığının giderilmesidir. Yalnızca gözlük takmak bile görmede kısmi artış sağlar” dedi.
MUVAFFAKİYET ORANI YÜZDE 30-90 ORTASINDA DEĞİŞMEKTEDİR
Ambliopinin temel tedavisi, sağlam gözün kapatılması olduğunu belirten Fatma Altınsoy kelamlarını şöyleki sürdürdü, “Kapama tedavisi, birinci kere 1100 yıl evvel, ülkemiz hudutları ortasındaki Harran da doğan arap alım İbni Kurra tarafınca önerilmiştir. Bugün de farklı teknikler denenmekle bir arada en tesirli tedavi kapamadır. Tedavide emel, yeterli bakılırsan gözün belli bir süre kapatılıp, beyne tek gözün var iletisi vermek ve görme merkezini tembel gözle görmeye zorlamaktır. Kapamanın mühleti çocuğun yaşına ve tembelliğin düzebir daha uygun olarak ayarlanmalı ve nizamlı aralıklarla görme takibi yapılmalıdır. Kapama pamuk ya da peçeteyle değil, cilde yapışan göz kapama bandları ile, tertipli olarak yapılmalı, var ise gözlük kesinlikle takılı olmalıdır. Bilhassa yakın görmenin çalıştırılacağı antrenmanların tercih edilmesi daha uygun olur. Tedavide hekim deneyimi, doktor- aile ahengi ve ailenin düzgün bilgilendirilmesi fazlaca değerlidir. Ailenin, kapamanın yanıtına bakılırsa aylar hatta yıllar uzunluğu istikrarla devam edebileceğini anlaması gerekir. Görme eşitlenene, ya da gözün kapamaya yanıt vermediğinden emin olunana dek kapamaya devam edilmelidir. Orta dereceli tembelliği olanlarda tedavi ile muvaffakiyet oranı yüzde 30-90 içinde değişmektedir. Kapama tedavisinin gereğinden uzun ya da yanlış göze yapılmasının, epey üzücü olarak kapatılan sağlam beğenilen tembellik oluşturabileceği unutulmamalıdır. Geriye dönüş olmaması için kapamanın birden kesilmemesi, kademeli olarak az azaltılarak kesilmesi kıymetlidir.”
BİRİNCİ 2 YAŞTA GÖZ MUAYENESİ KOŞUL
Her çocuğun birinci 2 yaşta kesinlikle göz muayenesi yaptırması erken teşhis ve yüz güldürücü sonuçlara ulaşmak için hayli değerli bir avantaj sağladığını söyleyen Altınsoy kelamlarını şöyleki noktaladı: “Görme tembelliği tedavisinde süreç uzun ve vakit zaman yıpratıcı olabilse de gerçek tedavi, sıkı izlem, yanlışsız yönlendirme, disiplin ve çabayla, olabilecek en yeterli görme düzeyine ulaşmak mümkündür”
KAYNAK: DHA