Aysel YÜCEL
Savaş niçiniyle yaklaşık 6 altı aydan bu yana Ukrayna limanlarında bekleyen 21 Türk sahipli gemiden,. Tahıl Koridoru Anlaşmasıkapsamında yalnızca 5’i Türkiye’ye dönebildi. Kalan 16 geminin ise ülkeye dönüş için bekleyişi sürüyor. Kimi gemiler tahıl kaidesini karşılamak için günlerdir gemilerini bu yüke uygun hale getirmek için bekliyor, kimileri ise mutabakat kapsamında olmayan limanlarda bulunduğu için dönemiyor. Dal temsilcileri, insani boyutunun yanı sıra ticari kayıplarının da giderek arttığına dikkat çekerek, gemilerdeki yüklerin bozulmaya başladığını belirtiyor. Dal yetkilileri, sorunun tahlili için Ukrayna nezdinde daha ağır teşebbüslerde bulunulmasını istiyor.
Dünyadaki tahıl arzının yaklaşık 3’te birinin Rusya ve Ukrayna tarafınca sağlanıyor. Başta Ortadoğu ve Afrika olmak üzere global bir besin krizi yaşanmaması için Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler (BM) içinde tahıl ve yiyecek hususlarının Ukrayna limanlarından emniyetli bir biçimde sevk edilmesi için 27 Temmuz’da İstanbul’da Tahıl Koridoru Mutabakatı imzalanmıştı. Muahede yalnızca Ukrayna’nın Odessa, Chornomorsk ve Yuzhny limanlarındaki gemileri kapsıyor. Öteki Ukrayna limanlarında kalan gemilere ise çabucak hemen çıkış müsaadesi verilmiyor. O tarihte yapılan açıklamalarda tahıl taşımalarında önceliğin limanlarda mahsur kalan gemilere verileceği belirtilmişti. Muahedenin akabinde Ukrayna’nın Odessa Limanı’ndan birinci gemi 1 Ağustos’ta yola çıkmıştı.
Ulaştırma Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü, son olarak 22 Ağustos’ta yaptığı yazılı açıklamada, 1 Ağustos’tan o tarihe kadar geçen müddette kadar 33 geminin tahıl Koridoru Mutabakatı kapsamında Ukrayna’nın Odessa, Chornomorsk ve Yuzhny limanlarından tahıl yükü alarak ayrıldığını açıklamıştı. 33 gemi ile 13 ülkeye 700 bin tona yakın yük taşınacağı bildirilmişti. Bu 33 gemiden 20’si 24 Şubat’tan bu yana Ukrayna limanlarında mahsur kalan gemilerden oluşurken, kalanlar ise bu koridorun açılmasından daha sonra Ukrayna’ya gidip yüklemesini yapıp geri dönen gemiler. Bu 33 gemi içinde 13’ünün Türk sahipli gemi olduğu belirtildi.
Diğer yandan, Ukrayna’da mahsur kalan Türk sahipli gemilerin Türkiye’ye inançlı bir biçimde ulaşmalarını sağlamak için Deniz Ticaret Odası (DTO) ve Koster Armatörleri ve İşletmecileri Derneği (KOSDER) yetkililerinin de ortalarında olduğu bir çalışma kümesi kuruldu. Çalışma kümesi, gemilerin Türkiye en kısa müddette dönebilmesi için ilgili bakanlıklarla temaslarda bulunuyor. Küme ayrıyeten sistemli olarak Türk sahipli filo hakkındaki aktüel bilgiler paylaşılıyor.
Koster Armatörleri ve İşletmecileri Derneği (KOSDER) Lider Yardımcısı Hakan Çendik, savaş niçiniyle Ukrayna limanlarında 24 Şubat’tan bu yana mahsur kalan 21 gemiden yalnızca 5’inin Türkiye’ye dönebildiğini, kalan 16 gemi için kaygılı olduklarını lisana getirdi. Çendik, dernek olarak şu anda bütün evvelarinin bu gemilerin inançlı bir biçimde yurda dönmesini sağlamak olduğunu belirtirken, bu hususta ilgili bakanlıkların Ukrayna nezdinde daha ağır teşebbüslerde bulunulmasını istediklerini aktardı.
Peki, kalan gemiler dönüş için neyi bekliyor? Ukrayna’da 24 Şubat’tan bu yana mahsur kalan gemilerin muahede kapsamında dönüş yapabilmesi için tahıl yüklü olması kaidesi var. Lakin mahsur kalan gemiler içinde tahıl yüklemesine müsait olmayan gemiler de var. örneğin bu gemiler içinde bir Ro-Ro gemisi bir de feribot var. Lakin bu gemilerin Türkiye’ye dönebilmesi için tahıl yükü alma mecburiliği var. Bu gemiler Cenk Ro-Ro firmasına ilişkin. Cenk Ro-Ro yetkililerinden aldığımız bilgiye nazaran, Odessa Limanı’nda mahsur kalan şirkete ilişkin Ro-Ro gemisi, Türkiye’ye dönmek için tahıl yükü temasını yaptı lakin bu yükü taşıyabilmek bir haftadır tahılların ‘bigbag’ denilen tahıl çuvallarına aktarılmasını bekliyor. Bir öbür gemi ise demir-çelik yüklü olduğu için Ukrayna’dan ayrılamıyor. Bu sac gemisinin ülkesine dönebilmesi için demir-çelik yükünü boşaltarak, yerine tahıl yükü muahedesi yapması gerekiyor. Kimi gemiler ise muahede kapsamında olmayan öbür Ukrayna limanlarında olduğu için ülkeden ayrılamıyor.
Gemi başına günlük kayıp en az 10 bin dolar
DÜNYA’ya konuşan İMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) Meclis Lideri Salih Zeki Çakır, Ukrayna limanlarında mahsur kalan gemilerin hayli büyük kısmının hala ülkedeki limanlarda bekletilmesinin Türk denizciliği ve ülke için büyük kayıp olduğunu lisana getirdi. Çakır, tüm gemilerin inançlı bir biçimde Türkiye’ye dönmesi için çalıştıklarını belirterek, Türk armatörlerin hayli önemli ölçülerde ticari kaybının olduğunu söylemiş oldu. Çakır, “Ukrayna bu gemilerin oradan çıkmasını istemiyor. Geminin ortasında bozulan yüklerimiz var. Ticari hasar giderek büyüyor. Ulusal servet ziyan oluyor. Gemilerde hayli hudutlu sayıda işçi var. Gemilerimiz şu anda sahipsiz. Kimse gemide kalak istemiyor doğal olarak” diye konuştu. Salih Zeki Çakır, yaklaşık 6 aydır Ukrayna’nın çeşitli limanlarında mahsur kalan bu gemilerin, rutin bakımlarını yaptıramadığı için etrafa de ziyan verdiğini söylemiş oldu. Konuştuğumuz bir başka KOSDER yetkilisi ise insani boyutunun yanı sıra ticari kayıplarının da arttığına dikkat çekerek, “Bekleyen en küçük geminin bile günlük kaybı 10 bin doları geçiyor. Bu mevzuda armatörler hükümetten bir dayanak de almıyor. Armatörün borcu katlanıyor” dedi.
Savaş niçiniyle yaklaşık 6 altı aydan bu yana Ukrayna limanlarında bekleyen 21 Türk sahipli gemiden,. Tahıl Koridoru Anlaşmasıkapsamında yalnızca 5’i Türkiye’ye dönebildi. Kalan 16 geminin ise ülkeye dönüş için bekleyişi sürüyor. Kimi gemiler tahıl kaidesini karşılamak için günlerdir gemilerini bu yüke uygun hale getirmek için bekliyor, kimileri ise mutabakat kapsamında olmayan limanlarda bulunduğu için dönemiyor. Dal temsilcileri, insani boyutunun yanı sıra ticari kayıplarının da giderek arttığına dikkat çekerek, gemilerdeki yüklerin bozulmaya başladığını belirtiyor. Dal yetkilileri, sorunun tahlili için Ukrayna nezdinde daha ağır teşebbüslerde bulunulmasını istiyor.
Dünyadaki tahıl arzının yaklaşık 3’te birinin Rusya ve Ukrayna tarafınca sağlanıyor. Başta Ortadoğu ve Afrika olmak üzere global bir besin krizi yaşanmaması için Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler (BM) içinde tahıl ve yiyecek hususlarının Ukrayna limanlarından emniyetli bir biçimde sevk edilmesi için 27 Temmuz’da İstanbul’da Tahıl Koridoru Mutabakatı imzalanmıştı. Muahede yalnızca Ukrayna’nın Odessa, Chornomorsk ve Yuzhny limanlarındaki gemileri kapsıyor. Öteki Ukrayna limanlarında kalan gemilere ise çabucak hemen çıkış müsaadesi verilmiyor. O tarihte yapılan açıklamalarda tahıl taşımalarında önceliğin limanlarda mahsur kalan gemilere verileceği belirtilmişti. Muahedenin akabinde Ukrayna’nın Odessa Limanı’ndan birinci gemi 1 Ağustos’ta yola çıkmıştı.
Ulaştırma Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü, son olarak 22 Ağustos’ta yaptığı yazılı açıklamada, 1 Ağustos’tan o tarihe kadar geçen müddette kadar 33 geminin tahıl Koridoru Mutabakatı kapsamında Ukrayna’nın Odessa, Chornomorsk ve Yuzhny limanlarından tahıl yükü alarak ayrıldığını açıklamıştı. 33 gemi ile 13 ülkeye 700 bin tona yakın yük taşınacağı bildirilmişti. Bu 33 gemiden 20’si 24 Şubat’tan bu yana Ukrayna limanlarında mahsur kalan gemilerden oluşurken, kalanlar ise bu koridorun açılmasından daha sonra Ukrayna’ya gidip yüklemesini yapıp geri dönen gemiler. Bu 33 gemi içinde 13’ünün Türk sahipli gemi olduğu belirtildi.
Diğer yandan, Ukrayna’da mahsur kalan Türk sahipli gemilerin Türkiye’ye inançlı bir biçimde ulaşmalarını sağlamak için Deniz Ticaret Odası (DTO) ve Koster Armatörleri ve İşletmecileri Derneği (KOSDER) yetkililerinin de ortalarında olduğu bir çalışma kümesi kuruldu. Çalışma kümesi, gemilerin Türkiye en kısa müddette dönebilmesi için ilgili bakanlıklarla temaslarda bulunuyor. Küme ayrıyeten sistemli olarak Türk sahipli filo hakkındaki aktüel bilgiler paylaşılıyor.
Koster Armatörleri ve İşletmecileri Derneği (KOSDER) Lider Yardımcısı Hakan Çendik, savaş niçiniyle Ukrayna limanlarında 24 Şubat’tan bu yana mahsur kalan 21 gemiden yalnızca 5’inin Türkiye’ye dönebildiğini, kalan 16 gemi için kaygılı olduklarını lisana getirdi. Çendik, dernek olarak şu anda bütün evvelarinin bu gemilerin inançlı bir biçimde yurda dönmesini sağlamak olduğunu belirtirken, bu hususta ilgili bakanlıkların Ukrayna nezdinde daha ağır teşebbüslerde bulunulmasını istediklerini aktardı.
Peki, kalan gemiler dönüş için neyi bekliyor? Ukrayna’da 24 Şubat’tan bu yana mahsur kalan gemilerin muahede kapsamında dönüş yapabilmesi için tahıl yüklü olması kaidesi var. Lakin mahsur kalan gemiler içinde tahıl yüklemesine müsait olmayan gemiler de var. örneğin bu gemiler içinde bir Ro-Ro gemisi bir de feribot var. Lakin bu gemilerin Türkiye’ye dönebilmesi için tahıl yükü alma mecburiliği var. Bu gemiler Cenk Ro-Ro firmasına ilişkin. Cenk Ro-Ro yetkililerinden aldığımız bilgiye nazaran, Odessa Limanı’nda mahsur kalan şirkete ilişkin Ro-Ro gemisi, Türkiye’ye dönmek için tahıl yükü temasını yaptı lakin bu yükü taşıyabilmek bir haftadır tahılların ‘bigbag’ denilen tahıl çuvallarına aktarılmasını bekliyor. Bir öbür gemi ise demir-çelik yüklü olduğu için Ukrayna’dan ayrılamıyor. Bu sac gemisinin ülkesine dönebilmesi için demir-çelik yükünü boşaltarak, yerine tahıl yükü muahedesi yapması gerekiyor. Kimi gemiler ise muahede kapsamında olmayan öbür Ukrayna limanlarında olduğu için ülkeden ayrılamıyor.
Gemi başına günlük kayıp en az 10 bin dolar
DÜNYA’ya konuşan İMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) Meclis Lideri Salih Zeki Çakır, Ukrayna limanlarında mahsur kalan gemilerin hayli büyük kısmının hala ülkedeki limanlarda bekletilmesinin Türk denizciliği ve ülke için büyük kayıp olduğunu lisana getirdi. Çakır, tüm gemilerin inançlı bir biçimde Türkiye’ye dönmesi için çalıştıklarını belirterek, Türk armatörlerin hayli önemli ölçülerde ticari kaybının olduğunu söylemiş oldu. Çakır, “Ukrayna bu gemilerin oradan çıkmasını istemiyor. Geminin ortasında bozulan yüklerimiz var. Ticari hasar giderek büyüyor. Ulusal servet ziyan oluyor. Gemilerde hayli hudutlu sayıda işçi var. Gemilerimiz şu anda sahipsiz. Kimse gemide kalak istemiyor doğal olarak” diye konuştu. Salih Zeki Çakır, yaklaşık 6 aydır Ukrayna’nın çeşitli limanlarında mahsur kalan bu gemilerin, rutin bakımlarını yaptıramadığı için etrafa de ziyan verdiğini söylemiş oldu. Konuştuğumuz bir başka KOSDER yetkilisi ise insani boyutunun yanı sıra ticari kayıplarının da arttığına dikkat çekerek, “Bekleyen en küçük geminin bile günlük kaybı 10 bin doları geçiyor. Bu mevzuda armatörler hükümetten bir dayanak de almıyor. Armatörün borcu katlanıyor” dedi.